Gdzie składki KRUS, gdy rolnik sprzedaje własne produkty za granicą?

- Prowadzę w Polsce gospodarstwo rolne, w pobliżu granicy ze Słowacją. Zamierzam zarejestrować działalność gospodarczą w Słowacji, której przedmiotem będzie sprzedaż produktów z mojego polskiego gospodarstwa. Oba biznesy będę wykonywał równocześnie. Czy po rozpoczęciu działalności na Słowacji nadal będę mógł opłacać składki do KRUS?

– pyta czytelnik.

Aby odpowiedzieć na pytanie czytelnika, trzeba ustalić przede wszystkim, czy z tytułu prowadzenia tych dwóch działalności (rolniczej w Polsce oraz pozarolniczej na Słowacji) będą do niego miały zastosowanie polskie przepisy prawa o ubezpieczeniach społecznych.

Zagadnienie reguluje prawo unijne, a konkretnie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (DzU UE L 166/1 z 30 kwietnia 2004 r. ze zm.).

Gdzie pierwszeństwo

Z art. 13 ust. 2 tego rozporządzenia wynika, że osoba prowadząca działalność w dwóch lub więcej państwach członkowskich podlega przepisom ubezpieczeniowym tego kraju, w którym mieszka. W związku z tym do czytelnika będą miały zastosowanie polskie przepisy o ubezpieczeniach społecznych.

Dotychczas podlegał on w Polsce ubezpieczeniu jako rolnik. Ustawa z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. DzU z 2008 r. nr 50, poz. 291 ze zm.; dalej ustawa) pozwala, by osoba prowadząca gospodarstwo rolne oraz pozarolniczą działalność była ubezpieczona w KRUS, ale pod pewnymi warunkami.

Kilka istotnych warunków

Rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej trzy lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracę przy jej prowadzeniu, może nadal podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników, jeżeli:

- złoży w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu ubezpieczenia rolniczego w terminie 14 dni od daty podjęcia pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności,

- jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej hektara przeliczeniowego, albo w dziale specjalnym,

- nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym,

- nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo świadczeń z ubezpieczeń społecznych,

- kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza określonej corocznie kwoty granicznej.

Tylko gospodarcza

Pozarolniczą działalnością gospodarczą jest, zgodnie z art. 5a ust. 10 ustawy pozarolnicza działalność gospodarcza prowadzona na terytorium Polski przez osobę fizyczną na podstawie przepisów o swobodzie działalności, z wyłączeniem wspólników spółek prawa handlowego oraz osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu.

Na podstawie tego przepisu można wnosić, że czytelnik nie może pozostać w ubezpieczeniu w KRUS, ponieważ pozarolniczą działalność będzie prowadził na Słowacji. Zatem nie mają do niej zastosowania przepisy polskiej ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. W konsekwencji nie miałby też zastosowania art. 5a ust. 1 tej ustawy. Jednak tak nie jest, bo znów trzeba się odwołać do prawa wspólnotowego.

Za granicą jak w kraju

Zgodnie z art. 5 pkt b rozporządzenia nr 883/2004, gdy ustawodawstwo właściwego państwa przypisuje określone skutki prawne zaistnieniu pewnych okoliczności lub zdarzeń, państwo to musi uwzględniać podobne okoliczności lub zdarzenia zaistniałe w każdym z państw członkowskich, tak jakby miały one miejsce na jego własnym terytorium.

Oznacza to, że pozarolniczą działalność wykonywaną na Słowacji KRUS potraktuje tak, jak gdyby była ona prowadzona w Polsce. Do kontynuowania ubezpieczenia w KRUS nie będzie przeszkodą to, że firma na Słowacji nie będzie prowadzona na podstawie polskich przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.