W sobotnie popołudnie zakończył się III Kongres Prawników, obradujący w Gdańsku. Zebrani przyjęli uchwałę, w której zauważają, że „przywrócenie w Polsce rządów prawa jest pierwszym krokiem do odbudowania naszej pozycji w strukturach europejskich”. Podkreślono też potrzebę zachowania niezawisłości sędziów oraz niezależności sądów i prokuratury.
Jednak prawnicy tym razem nie poprzestali na deklaracjach, a przedstawili konkretne projekty ustaw, które mają tę praworządność przywrócić. Pracowali nad nimi w ostatnich miesiącach członkowie organizacji, które zorganizowały Kongres, tj. samorządy radców prawnych i adwokatów, sędziów ze stowarzyszenia „Iustitia” i prokuratorów z organizacji „Lex super omnia”.
Neo-sędziowie w odstawkę
- Sąd z udziałem neo-sędziów powołanych przez obecną KRS nie jest sądem w rozumieniu Europejskiej Deklaracji Praw Człowieka – stwierdził sędzia Krystian Markiewicz, szef Iustitii. Omawiają projekt uporządkowania sądownictwa zaproponował, by sędziów powołanych przez wadliwie wybraną Krajową Radę Sądownictwa przenieść na poprzednio zajmowane stanowiska. Jednak wyroki przez nich wydane mają pozostać w mocy, bo – jak zauważył Markiewicz – ich uchylenie byłoby sprzeczne z interesem społecznym.
Inaczej mają być potraktowane wyroki Trybunału Konstytucyjnego, wydane przez sędziów wybranych niezgodnie z procedurami. Prof. Sławomir Patyra, konstytucjonalista z UMCS referujący założenia zmian w ustawie o TK, zaproponował by uchylić skutki orzeczeń wydanych przez takich sędziów. - Takie sprawy nie miałyby statusu rzeczy osądzonej (res iudicata) – sugerował Patyra.
Z kolei dr Tomasz Zalasiński z Fundacji Batorego proponował, by odejść od jednoosobowego kierownictwa TK. - Ostatnie lata pokazują, że jednoosobowe kierownictwo może być bardzo podatne na wpływy polityczne – zauważył Zalasiński. Wskazał też, że pożądane byłoby dodanie Trybunałowi kompetencji aktywnego kontrolowania procesu stanowienia prawa. Pozwalałoby to na wszczęcie z urzędu (a nie tylko w wyniku wniosku uprawnionych organów) postępowania w sprawie badania zgodności ustaw z konstytucją.
