Dziś pracownik, jutro odkrywca

16 kampanii, 5513 uczestników i 482 zgłoszone pomysły – to bilans pięciu miesięcy funkcjonowania w PKO Banku Polskim wewnętrznej e-platformy Centrum Innowacji. Bank wprowadził ją w październiku ubiegłego roku, by wdrożyć popularną na świecie lat ideę crowdsourcingu, czyli sięgania do mądrości tłumu – w tym przypadku ok. 25 tys. pracowników w prawie 1200 oddziałach w całym kraju.

Choć crowdsourcing jest stosunkowo młodym terminem, idea angażowania pracowników w szukanie nowych rozwiązań ma długą tradycję w firmach, szczególnie tych znanych z innowacyjności (jak 3M czy Google). Również w Polsce przybywa pracodawców, którzy starają się pobudzić kreatywność załogi.

Lista skarg i wniosków

Sergiusz Sawin, partner w firmie doradczej Innovatika, twierdzi, że w Polsce po raz pierwszy duże zainteresowanie pracodawców zbieraniem pomysłów pracowników widać było przed światowym kryzysem 2008/2009. Wtedy wiele firm sięgało po intuicyjne rozwiązanie, uruchamiając tzw. skrzynki pomysłów – tradycyjne lub wirtualne. Jednak taka formuła zamiast ciekawych projektów przynosiła często rozczarowanie.

– Menedżerowie dostawali do oceny dziesiątki, a czasem setki pomysłów zwykle niepowiązanych z bieżącymi celami firmy. Niekiedy sprowadzało się to do listy pracowniczych skarg i wniosków – wyjaśnia Sergiusz Sawin. W rezultacie 90 proc. propozycji zostawiano na później i większość z nich ginęła gdzieś w firmie. W dodatku proces oceny pomysłów był zwykle mało przejrzysty, pomysłodawcy rzadko zaś mogli liczyć na informację zwrotną, co gasiło  zapał do innowacji.

W rezultacie w latach gorszej koniunktury wiele firm odsunęło programy proinnowacyjne na dalszy plan. Teraz jednak, jak ocenia Sergiusz Sawin, coraz częściej firmy powracają do koncepcji włączania pracowników oraz partnerów zewnętrznych i klientów w proces szukania nowych rozwiązań, m.in. w ramach modnego ostatnio hasła pobudzania przedsiębiorczości w firmach. Część pracodawców  wysyła  ludzi na szkolenia z kreatywności, inne przygotowują całościowe programy rozwoju innowacji, tak jak PKO Bank Polski.

Skrzynka nie działa

–  Zbieranie  pomysłów i zarządzanie  innowacjami zawsze było dla nas wyzwaniem przy tak dużej liczbie pracowników. Kiedyś mieliśmy tradycyjne skrzynki pomysłów, potem specjalny e-mail, na który pracownicy mogli przesyłać swoje propozycje, ale brakowało możliwości dyskusji i wymiany wiedzy – wspomina Michał Macierzyński, dyrektor działającego od czterech lat Biura Innowacji PKO BP. Jak dodaje, w tym czasie bank przeprowadził wiele kampanii z udziałem pracowników  nie wspominając o akcjach na mniejszą skalę.

Było ich na tyle dużo, że bank zaczął się rozglądać za narzędziem, które pozwoliłoby sprawnie zarządzać procesem wdrażania innowacji i włączyć pracowników do rozwiązywania konkretnych problemów oraz wyzwań biznesowych. Od jesieni  umożliwia to zintegrowania  z systemem HR, dostępna  dla wszystkich pracowników banku, e-platforma, Centrum Innowacji. Każdy, kto chce sięgnąć po pomysły innych (tzw. sponsor kampanii), przedstawia wyzwanie biznesowe i zaprasza do burzy mózgów wybraną grupę pracowników (w ich wyborze pomaga Biuro Innowacji). Wyznacza też ekspertów w danej dziedzinie, którzy moderują dyskusję i oceniają zgłaszane propozycje.

W wyniku prac w tej zamkniętej grupie sponsor dostaje zestaw pomysłów wraz z ocenami ekspertów. To on decyduje, czy jakiś pomysł będzie wdrożony, dalej analizowany czy może odrzucony, wyjaśniając pomysłodawcom powody swej decyzji. – Tutaj każdy pracownik na bieżąco dostaje informację, co się dzieje z jego pomysłem – podkreśla Macierzyński.

Kreatywne nagrody

W PKO BP autorzy najlepszych rozwiązań mogą uczestniczyć albo pełnić rolę eksperta w ich wdrażaniu. Mogą też liczyć na nagrody, choć nie w postaci premii finansowej. Dotychczas nagrodami były pomysłowe i wartościowe gadżety, ale w przyszłości najlepsi innowatorzy banku dostaną do wyboru m.in. listę szkoleń, które zafunduje pracodawca.

Na  premie pieniężne, podwyżki, miesięczne płatne wakacje i awans stanowiskowy mogą z kolei liczyć kreatywni pracownicy Alior Bank, który zbiera ich propozycje podczas „innowacyjnych poniedziałków". Na tych organizowanych średnio raz w miesiącu spotkaniach pracownicy Aliora  przedstawiają  swoje pomysły na nowe produkty i usługi, zapoznając się też przy okazji z nowymi trendami w sektorze bankowym.

Podwyżki i awanse dostają ci innowatorzy, którzy wdrożą biznesplan zapewniający co najmniej 10 tys. klientów, 2 mln zł przychodu lub oszczędności i który zwróci się w niecały rok.

Według Katarzyny Rybickiej, dyrektora Departamentu Projektów Strategicznych w Alior Banku, w spotkaniach uczestniczy ok. 50 osób – nie tylko bezpośrednio, ale również za pośrednictwem czatu czy wideokonferencji. Potem wszystkie proponowane pomysły trafiają na platformę iAlior, gdzie wszyscy pracownicy mogą o nich dyskutować, zgłaszając też własne propozycje.

Jak wyciągnąć z ludzi dobre pomysły

1. ?Najpierw bieżące problemy

Dobrym pomysłem na zwiększenie kreatywności pracowników jest włączenie ich w szukanie rozwiązania konkretnych kwestii biznesowych. Wtedy łatwiej o wdrożenie pomysłów, co zachęci ludzi do kolejnych innowacji. Szukaniem rozwiązań może się zająć określona grupa pracowników albo można zachęcić do udziału całą załogę.

2. ?Dobra promocja wewnętrzna.

Nawet najlepsze narzędzie do pobudzania innowacji nie sprawdzi się bez odpowiedniej promocji w firmie, którą powinno wspierać zaangażowanie szefów (np. prezes ogłasza start programu, a potem wręcza nagrody innowatorom).

3. ?Wewnętrzni ambasadorzy innowacji.