Rozwódka może dostać rentę po śmierci byłego męża

Eksżona otrzyma rentę rodzinną, gdy miała ustalone wcześniej na mocy wyroku lub ugody sądowej prawo do alimentów od zmarłego małżonka. Ale niekiedy to niestety za mało

Aktualizacja: 20.01.2011 03:48 Publikacja: 20.01.2011 02:00

Rozwódka może dostać rentę po śmierci byłego męża

Foto: Rzeczpospolita

Red

Krąg osób uprawnionych do renty rodzinnej określa art. 67 ust. 1 pkt 3 [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2009/DU2009Nr153poz1227.asp]ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.[/link]; dalej ustawa). Do grupy tej należy także małżonek (wdowa i wdowiec), nawet ten rozwiedziony. Ale aby uzyskać to świadczenie, musi spełnić dodatkowe warunki.

[srodtytul]Nie wystarczy razem mieszkać[/srodtytul]

Bardzo często małżonkowie, pomimo orzeczonego rozwodu, nadal mieszkają razem. Zdarza się też, że podejmują nawet decyzję o prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego. Bywa również, że rozwiedziony małżonek dobrowolnie przekazuje byłej żonie środki finansowe na jej utrzymanie.

Niestety, te faktyczne okoliczności ich wspólnego funkcjonowania po rozwodzie nie mają prawnego znaczenia dla uzyskania przez eksżonę prawa do renty rodzinnej po byłym mężu, który zmarł. Będzie tak, gdy nie miała ustalonego wcześniej na mocy wyroku lub ugody sądowej prawa do alimentów od męża (art. 70 ust. 3 ustawy). Ale i to czasami nie wystarczy.

W [b]wyroku z 23 czerwca 1999 r. (II UKN 13/99) Sąd Najwyższy[/b] stwierdził, że rozwiedziona małżonka, która nie miała ze strony męża prawa do alimentów ustalonego w wyroku lub ugodzie sądowej, nie może nabyć prawa do renty rodzinnej po nim. I to choćby między nią a eksmężem istniała w chwili jego śmierci więź uczuciowa, fizyczna i gospodarcza. Nie ma też znaczenia czas tej więzi i okoliczności, które na jej istnienie wpłynęły.

Art. 60 [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/1900_89/DU1964Nr%20%209poz%20%2059.asp]kodeksu rodzinnego i opiekuńczego[/link] (k.r.o.) wskazuje sytuacje, w których osoba rozwiedziona może domagać się alimentów od byłego współmałżonka. Ma prawo ich zażądać już podczas sprawy rozwodowej albo później, gdy okaże się, że jej sytuacja materialna uległa pogorszeniu. Wolno jej to zrobić, gdy

- nie została uznana za wyłącznie winną rozkładu pożycia,

- znajduje się w niedostatku.

W takim wypadku może zażądać dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym swoim usprawiedliwionym potrzebom oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym eksmałżonka.

Inaczej jest, gdy rozwód został orzeczony z wyłącznej winy jednego z małżonków i pociągnął za sobą znaczne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Wtedy sąd może zobowiązać małżonka uznanego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia do alimentacji małżonka niewinnego, nawet jeśli nie znajduje się on w niedostatku.

[srodtytul]Zasilenie będzie[/srodtytul]

Uprawnienie współmałżonka do alimentów, nawet jeśli zostało ustalone w wyroku bądź ugodzie sądowej, nie jest bezwzględne i nieograniczone w czasie. Zawarcie nowego związku małżeńskiego zawsze spowoduje wygaśnięcie zobowiązania.

Ponadto, zgodnie z art. 60 § 3 k.r.o., obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, w przypadku gdy zobowiązany do alimentacji jest małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia.

Istnieje jednak możliwość sądowego przedłużenia tego terminu na żądanie uprawnionego małżonka ze względu na wyjątkowe okoliczności.

[ramka][b]Przykład[/b]

W 1998 r. małżeństwo pani Katarzyny zostało rozwiązane przez rozwód bez orzekania o winie. W 2001 r. jej sytuacja materialna znacznie się pogorszyła. Dlatego wystąpiła do sądu przeciwko byłemu mężowi o alimenty. 7 stycznia 2001 r. w sprawie została zawarta ugoda, w której mąż zobowiązał się do przekazywania byłej żonie po 500 zł miesięcznie.

Z tego obowiązku wywiązywał się regularnie do swojej śmierci 15 września 2010 r. Pani Katarzyna wystąpiła do ZUS o przyznanie renty rodzinnej, ale organ rentowy wydał decyzję odmowną. Uzasadnił ja tym, że w chwili śmierci byłego męża nie była już uprawniona do alimentów z jego strony na mocy orzeczenia sądu bądź ugody sądowej, ponieważ ustalony 7 stycznia 2001 r. obowiązek wygasł.[/ramka]

[ramka][b]Lepiej zapobiegać, niż zostać z niczym[/b]

Kategoryczne brzmienie art. 70 ust. 3 ustawy powoduje, że warto wcześniej zadbać o potwierdzenie orzeczeniem sądowym bądź zawartą przed sądem ugodą uprawnienia do alimentów, nawet jeśli współmałżonek dobrowolnie przekazuje środki. Lepiej też pamiętać o ewentualnym przedłużeniu terminu na korzystanie z tego uprawnienia ponad pięcioletni okres, o którym mowa w art. 60 § 3 k.r.o.

Ustawowe przesłanki prawa do renty rodzinnej są przecież określone bezwzględnie w obowiązujących przepisach prawa, a niespełnienie jednego z warunków niezbędnych do przyznania renty rodzinnej – w tym wypadku prawa do alimentów ustalonego na mocy wyroku sądowego lub zawartej przed sądem ugody – uniemożliwia przyznanie dochodzonego świadczenia.[/ramka]

[i]Autorka jest adwokatem[/i]

Krąg osób uprawnionych do renty rodzinnej określa art. 67 ust. 1 pkt 3 [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2009/DU2009Nr153poz1227.asp]ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.[/link]; dalej ustawa). Do grupy tej należy także małżonek (wdowa i wdowiec), nawet ten rozwiedziony. Ale aby uzyskać to świadczenie, musi spełnić dodatkowe warunki.

[srodtytul]Nie wystarczy razem mieszkać[/srodtytul]

Pozostało 91% artykułu
Sądy i trybunały
Rezygnacja Julii Przyłębskiej to jest czysta kalkulacja
Praca, Emerytury i renty
Wigilia wolna od nowego roku. Ale nie to oburza biznes
Podatki
Pułapka na frankowiczów: po ugodzie może być PIT
Konsumenci
Jak otrzymać ulgę na prąd? Kto może mniej zapłacić za energię? Ekspert odpowiada
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Nieruchomości
SN: kiedy mieszkanie u rodziców prowadzi do zasiedzenia
Walka o Klimat
„Rzeczpospolita” nagrodziła zasłużonych dla środowiska