Rozwódka może dostać rentę po śmierci byłego męża

Krąg osób uprawnionych do renty rodzinnej określa art. 67 ust. 1 pkt 3 [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2009/DU2009Nr153poz1227.asp]ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.[/link]; dalej ustawa). Do grupy tej należy także małżonek (wdowa i wdowiec), nawet ten rozwiedziony. Ale aby uzyskać to świadczenie, musi spełnić dodatkowe warunki.

[srodtytul]Nie wystarczy razem mieszkać[/srodtytul]

Bardzo często małżonkowie, pomimo orzeczonego rozwodu, nadal mieszkają razem. Zdarza się też, że podejmują nawet decyzję o prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego. Bywa również, że rozwiedziony małżonek dobrowolnie przekazuje byłej żonie środki finansowe na jej utrzymanie.

Niestety, te faktyczne okoliczności ich wspólnego funkcjonowania po rozwodzie nie mają prawnego znaczenia dla uzyskania przez eksżonę prawa do renty rodzinnej po byłym mężu, który zmarł. Będzie tak, gdy nie miała ustalonego wcześniej na mocy wyroku lub ugody sądowej prawa do alimentów od męża (art. 70 ust. 3 ustawy). Ale i to czasami nie wystarczy.

W [b]wyroku z 23 czerwca 1999 r. (II UKN 13/99) Sąd Najwyższy[/b] stwierdził, że rozwiedziona małżonka, która nie miała ze strony męża prawa do alimentów ustalonego w wyroku lub ugodzie sądowej, nie może nabyć prawa do renty rodzinnej po nim. I to choćby między nią a eksmężem istniała w chwili jego śmierci więź uczuciowa, fizyczna i gospodarcza. Nie ma też znaczenia czas tej więzi i okoliczności, które na jej istnienie wpłynęły.

Art. 60 [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/1900_89/DU1964Nr%20%209poz%20%2059.asp]kodeksu rodzinnego i opiekuńczego[/link] (k.r.o.) wskazuje sytuacje, w których osoba rozwiedziona może domagać się alimentów od byłego współmałżonka. Ma prawo ich zażądać już podczas sprawy rozwodowej albo później, gdy okaże się, że jej sytuacja materialna uległa pogorszeniu. Wolno jej to zrobić, gdy

- nie została uznana za wyłącznie winną rozkładu pożycia,

- znajduje się w niedostatku.

W takim wypadku może zażądać dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym swoim usprawiedliwionym potrzebom oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym eksmałżonka.

Inaczej jest, gdy rozwód został orzeczony z wyłącznej winy jednego z małżonków i pociągnął za sobą znaczne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Wtedy sąd może zobowiązać małżonka uznanego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia do alimentacji małżonka niewinnego, nawet jeśli nie znajduje się on w niedostatku.

[srodtytul]Zasilenie będzie[/srodtytul]

Uprawnienie współmałżonka do alimentów, nawet jeśli zostało ustalone w wyroku bądź ugodzie sądowej, nie jest bezwzględne i nieograniczone w czasie. Zawarcie nowego związku małżeńskiego zawsze spowoduje wygaśnięcie zobowiązania.

Ponadto, zgodnie z art. 60 § 3 k.r.o., obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, w przypadku gdy zobowiązany do alimentacji jest małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia.

Istnieje jednak możliwość sądowego przedłużenia tego terminu na żądanie uprawnionego małżonka ze względu na wyjątkowe okoliczności.

[ramka][b]Przykład[/b]

W 1998 r. małżeństwo pani Katarzyny zostało rozwiązane przez rozwód bez orzekania o winie. W 2001 r. jej sytuacja materialna znacznie się pogorszyła. Dlatego wystąpiła do sądu przeciwko byłemu mężowi o alimenty. 7 stycznia 2001 r. w sprawie została zawarta ugoda, w której mąż zobowiązał się do przekazywania byłej żonie po 500 zł miesięcznie.

Z tego obowiązku wywiązywał się regularnie do swojej śmierci 15 września 2010 r. Pani Katarzyna wystąpiła do ZUS o przyznanie renty rodzinnej, ale organ rentowy wydał decyzję odmowną. Uzasadnił ja tym, że w chwili śmierci byłego męża nie była już uprawniona do alimentów z jego strony na mocy orzeczenia sądu bądź ugody sądowej, ponieważ ustalony 7 stycznia 2001 r. obowiązek wygasł.[/ramka]