Jerzy prowadzi, Marian wysiadł

– Kiedyś nie śmiałem nawet o tym marzyć – powiedział Jerzy Buzek tuż po wybraniu go na nowego przewodniczącego Parlamentu Europejskiego. W głosowaniu, w którym wzięło udział 713 eurodeputowanych, zdobył 555 głosów. – To dla mnie wielkie wyzwanie i zaszczyt. Zrobię wszystko, co w mojej mocy, by nie zawieść waszego zaufania – mówił.

Marian Krzaklewski po ogłoszeniu wyników ostatnich wyborów do Parlamentu Europejskiego zniknął. Sytuacja, w której, startując z pierwszego miejsca na Podkarpaciu, zdobył jedynie 25 tysięcy głosów, a man - dat przegrał z drugą na liście lokalną posłanką Platformy Obywatelskiej, musiała być ponad jego wytrzymałość. Nie odbiera telefonu. Nie kontaktuje się ze znajomymi.

– Jak go znam, tę porażkę musi znosić ciężko – mówi Marek Kempski, za czasów Krzaklewskiego szef regionu śląsko -dąbrowskiego NSZZ "Solidarność". Ale na wiadomość o tryumfie Buzka w europarlamencie zareagował z radością. – Jeszcze nie pogratulowałem Jerzemu Buzkowi, ale zaraz wyślę mu esemes, bo teraz pewnie się nie dodzwonię – powiedział w TVN 24.

[srodtytul] Wnioski z kraksy AWS [/srodtytul]

Buzek i Krzaklewski to politycy o podobnych biografiach. Obaj mają za sobą opozycyjną przeszłość, obaj zdobyli tytuły naukowe: pierwszy profesora, drugi doktora. Pracowali na tej samej uczelni – Politechnice Śląskiej. Obaj przystojni, dbają o wygląd. Na pierwszy plan w polityce wysunęli się w latach 90.

Marian Krzaklewski, jako szef "Solidarności" i twórca Akcji Wyborczej Solidarność, po wygranych przez tę formację wyborach w 1997 roku uczynił Jerzego Buzka premierem. Rządzili razem przez cztery lata, a o Krzaklewskim mówiło się, że kieruje Buzkiem z tylnego siedzenia. W 2001 roku obaj ponieśli klęskę. Ich formacja nie dostała się do parlamentu.

Co sprawiło, że dzisiaj – kiedy obydwaj startowali z list Platformy do Parlamentu Europejskiego – okazało się, że jeden jest przez wyborców kochany, a drugi odrzucany?

Jeśli klęskę AWS w 2001 roku porównać do wypadku samochodowego, to kierowca otrząs- nął się z szoku i jeździ dziś w Formule 1, natomiast pasażer, który kierował z tylnego siedzenia, znów zaliczył kraksę na drodze.

Wyjaśnia to Eryk Mistewicz, konsultant polityczny. – Stało się tak dlatego, że kierowca wyciągnął wnioski z wypadku, a pasażer nadal tkwi mentalnie w tamtej sytuacji i nie do końca wie, co się stało. Żyje w przeświadczeniu, że sprawcy wypadku uciekli.

Obydwaj mieli szanse zdobyć doświadczenie w strukturach europejskich. Buzek jako eurodeputowany odnalazł się znakomicie. Wysoką kulturą osobistą i sposobem bycia budował naturalny autorytet wśród europarlamentarzystów.

– Dostał do prowadzenia sprawy nauki, miał za zadanie przygotować Ra port na ten temat, z czym poradził sobie świetnie. To mu pomogło – ocenia Marcin Libicki, do niedawna eurodeputowany Prawa i Sprawiedliwości.

Krzaklewski działa na zapleczu. Jest delegatem trzech związków: "Solidarności", OPZZ i "Forum" w Komitecie Ekonomiczno -Społecznym Unii Europejskiej, organie doradczym złożonym z przedstawicieli społecznych.

[srodtytul]Buzka praca nad własną formą [/srodtytul]

Zdaniem Mistewicza Buzek jest politykiem, który od 2001 roku wykonał olbrzymią pracę. Najpierw cofnął się na uczelnię. Kiedy postanowił wrócić do polityki, wiedział, że samo miejsce w Parlamencie Europejskim nie wystarczy. Zaczął budować pozycję w Polsce, a to wymaga ciągłej obecności w kraju. Widać go w całym okręgu wyborczym. A to z kibicami Ruchu Chorzów w kawiarence przy Cichej. A to w Rudzie Śląskiej na inauguracji Instytutu im. Jana Karskiego. Nie żal mu też czasu, by pojechać w Polskę i spotkać się z gdańskimi licealistami. Krzaklewski w pierwszym momencie po klęsce także wycofał się do matecznika, czyli

do związku. Gdy jednak w 2002 r. stracił w nim przywództwo na rzecz Janusza Śniadka, zapadł się w publiczny niebyt.

– Przez ten czas przetoczyło się wiele dyskusji. Krzaklewski w nich nie uczestniczył. A przecież gdyby tylko chciał cokolwiek powiedzieć, z racji swej pozycji byłby uważnie słuchany – ocenia Mistewicz.

Pięcioletnia ciągła aktywność Jerzego Buzka – jak widać – się opłaciła. Prawie nie prowadził kampanii wyborczej – nie musiał. I tak wszyscy wiedzieli, że kandyduje. Kampania Krzaklewskiego także nie była imponująca. W regionie pomagał mu jedynie Jarosław Gowin, poseł Platformy. Inni politycy tej partii przyjeżdżali na Podkarpacie, by wesprzeć drugą na liście posłankę PO Elżbietę Łukacijewską. Jednak nie to przesądziło o wyniku wyborów.

– Krzaklewski pogrzebał swoje szanse samym startem z list Platformy Obywatelskiej. Działacz związkowy nie mógł przekonać do siebie zwolenników Platformy, natomiast elektorat Prawa i Sprawiedliwości nie chciał głosować na listę PO – mówi współpracownik Krzaklewskiego.

Jest jednak coś więcej, co wpłynęło na taki wynik wyborczy – sposób, w jaki komunikują się z ludźmi. – Buzek mocno ściska rękę, patrzy w oczy. Uważnie wsłuchuje się w słowa rozmówcy – zauważa Marek Migalski, rywal Buzka w wyborach do europarlamentu startujący z listy PiS. Profesor jest empatyczny. Po profesorsku pochyla się ze zrozumieniem, przytakuje.

Doktor Krzaklewski – przeciwnie. Jest rozbiegany, wzrokiem gdzieś ciągle wędruje. – Rozmowa zawsze jest sympatyczna. Jednak ma się wrażenie, że Marian myślami jest już trzy spotkania dalej – mówi Kempski.

[srodtytul]Mistrz słowa bez nadmiaru treści [/srodtytul]

Te różnice widać także w ich wystąpieniach publicznych. – Obserwowałem przemówienie Buzka w Brukseli. Merytoryczne, perfekcyjnie przygotowane, świetna komunikacja z salą – ocenia Mistewicz. Krzaklewski jego zdaniem takich umiejętności nie ma.

Buzek to nowoczesny polityk, który rozumie, że forma jest ważniejsza od treści. Jego wypowiedzi znakomicie nadają się do cytowania, choć treści w nich niewiele. Z okazji 25-lecia przyznania Pokojowej Nagrody Nobla Lechowi Wałęsie powiedział: "To była wspaniała konferencja, ale nie miałaby sensu, gdyby skończyła się na słowach". O propozycjach dotyczących zmian klimatycznych na seminarium w Brukseli stwierdził: "To najbardziej emocjonująca ustawa, nad jaką zdarzyło mi się głosować w Parlamencie Europejskim".

Choć aktywnie uczestniczy w życiu swojego Kościoła ewangelicko -augsburskiego, nigdy nie wypowiedział się publicznie na temat trwającej w nim lustracji. Temat kontrowersyjny to temat tabu.

– Buzek jest oświetlony z właściwej strony. Nie oświetla się tej strony, gdzie jest pustka – ocenia prof. Kazimierz Kik, politolog.

[srodtytul]Marian ze schodów spadł [/srodtytul]

– Krzaklewskiemu zaszkodziły manifestowane ostentacyjnie radykalne poglądy – ocenia Libicki. Jego zdaniem naraził się jeszcze w 1997 roku, kiedy kontestował projekt konstytucji i forsował własne rozwiązania. – Krzaklewskiego przestały wtedy lubić media. To był początek problemu – przypomina Libicki. Rzeczywiście, Krzaklewskiego szybko obudowano w negatywne, pełne kpiny konteksty pojęciowe. Mówiono o nim "duce", omawiano kształt jego podniesionego podbródka, którym miał przypominać Mussoliniego, dostał ksywkę "piękny Maryjan". To ostatnie, z pozoru niewinne sformułowanie miało nawiązywać do wyjątkowej urody. Tyle że przymiotnika "piękny" używa się wobec kobiet, prawdziwy mężczyzna może być jedynie przystojny.

Buzek natomiast bywał czasem "łobuzkiem", jakby mówiło się o niegrzecznym chłopcu, który czasem coś spsoci, ale w sumie jednak sympatycznym. Maria Cywińska, psycholog społeczny, mówi: – To kwestia osobowości, kształtowania wizerunku. Obydwu polityków wyborcy pamiętają z czasów, gdy wpływ marketingu politycznego nie był jeszcze duży. Ludzie reagują dziś na nich tak, jak kiedyś się przyzwyczaili. Buzka zawsze postrzegano bardziej jako profesora niż polityka.

Zgadza się z tym prof. Kazimierz Kik: – Większość tego, za co politycznie odpowiadał Buzek, i tak obciążyła Krzaklewskiego.

Wraz z zapowiedzią powrotu Krzaklewskiego do czynnej polityki powróciły "upiory". Przypomniano wszystkie negatywne konteksty, w których występował do 2001 roku. Na portalu YouTube pojawiła się od razu piosenka o "pięknym Maryjanie". W radiostacjach znów rozbrzmiewał przebój sprzed lat z refrenem: "Lecz nagle Marian ze schodów spadł i całkiem mu się pozmieniał świat". Charakterystyczne, że po Krzaklewskim nie widać tradycji rodzinnych: przodka w powstaniu listopadowym, ojca z przeszłością w AK, więzionego po wojnie. – Różnica między Buzkiem a Krzaklewskim to różnica między inteligentem a klasą średnią. Dla inteligenta liczy się przede wszystkim służba społeczna. Przedstawiciel klasy średniej kalkuluje, co się opłaca – mówi Cywińska.

[srodtytul]Buzek dobry dla każdego [/srodtytul]

Paradoksalnie, Buzek jest dziś lepiej postrzegany nawet w NSZZ "S". Zawsze znajdzie czas, by zajrzeć do znajomych z regionu śląsko -dąbrowskiego i uścisnąć dłonie kolegom związkowcom. Na przykład pamiętał, by szefowi regionu Piotrowi Dudzie złożyć życzenia urodzinowe. Kilka dni wcześniej Duda, wieziony przez miasto w manifestacji antyrządowej na "platformie cudów" – wśród kolegów przebranych za Donalda Tuska, Stefana Niesiołowskiego i Smoka Wawelskiego – tak tłumaczył obecność tego ostatniego: "Jest tu dzisiaj z nami, bo na Wawelu jedzie gazem. Jest tam chemiczny Donald". W manifestacji towarzyszyło mu 5 tysięcy osób. W dzień po urodzinach u Dudy Buzek ogłosił, że wstępuje do Platformy. Za to nad Krzaklewskim, po ogłoszeniu decyzji, że wystartuje do PE z listy PO, w związku zaczęły się zbierać chmury. Ciągle jest członkiem Komisji Krajowej, a wiadomo, że "S" ma do Platformy stosunek krytyczny. Po wyborach podniosły się zatem głosy, by rozliczyć Krzaklewskiego z wyborczej porażki. Wyrzucić, zdymisjonować.