Dostał jak za zboże

Mimo prawa ograniczającego zarobki w państwowych spółkach Andrzej Śmietanko, dyrektor generalny Elewarru, stworzył system przynoszący mu gigantyczne pieniądze. Jak obliczyła „Rz", mógł zarabiać rocznie ponad 800 tys. zł, a więc niemal sześć razy więcej, niż przewiduje ustawa kominowa.

Liczy się pozycja

Jak to możliwe? Miesięcznej pensji Śmietanko dostaje 32 tys. zł. Do tego zasiada w dwóch radach nadzorczych należących do spółek Elewarru: Towarowym Domu Maklerskim „Arrtrans" w Łodzi i w Zamojskich Zakładach Zbożowych w Zamościu. Z pracy w radach Śmietanko ma w sumie 14 tys. zł miesięcznie (rocznie blisko 170 tys. zł). Do tego dwie premie: kwartalna (90 tys. zł rocznie) oraz 3 proc. z zysków. Według nieoficjalnych informacji „Rz" w tym roku (za zysk wypracowany w 2011 r.) Śmietanko otrzymał aż 160 tys. zł premii.

Śmietanko sprytnie omija ustawę kominową. Zgodnie z nią władze państwowych spółek nie mogą zarabiać więcej niż ok. 12 tys. zł miesięcznie. Dlatego Śmietanko zrezygnował z funkcji prezesa Elewarru pod koniec 2010 r. i stał się dyrektorem generalnym (prokurentem). Dla porównania obecny prezes Bronisław Tomaszewski zarabia sześć średnich pensji (24 tys. zł), zasiada w jednej radzie nadzorczej i nie ma premii kwartalnych. A także dostaje premię roczną do wysokości sześciu średnich krajowych, które przewiduje ustawa kominowa. – O finansach zdecydowanie większych niż obecny prezes i trzykrotnie większych niż nominalny minister w rządzie. To pokazuje, jaką pozycję ma Śmietanko u ministra Sawickiego – mówi poseł Dawid Jackiewicz z PiS, który wraz z posłem Przemysławem Wiplerem zażądał wglądu w dokumenty Elewarru.

Do rad nadzorczych w spółkach należących do Elewarru, zgodnie z wewnętrznym zarządzeniem, nie ma konkursów. Członków rekrutuje się w resorcie rolnictwa lub spośród pracowników agencji rolnych.

Są tu więc m.in. dyrektor generalny resortu rolnictwa Ireneusz Niemirka czy Anita Szczykutowicz, dyrektor departamentu promocji w resorcie. W radzie nadzorczej spółki Elewator w Sieradzu (Elewarr ma tu tylko 26 proc. udziałów) zasiada Stanisław Pasoń, działacz PSL, były poseł. W radzie nadzorczej zakładów w Zamościu pracuje Andrzej Romańczuk, dyrektor oddziału Agencji Rynku Rolnego w Lublinie i szef lubelskiego PSL.

W Elewarze (w zespole do spraw technicznych) pracuje też syn posła Stanisława Żelichowskiego i brat posła Eugeniusza Kłopotka. – Syn posła Żelichowskiego ma pokój zaraz obok gabinetu prezesa – opowiada poseł Przemysław Wipler. Obecny prezes Elewarru Bronisław Tomaszewski nie jest członkiem PSL, ale jak chwali się na stronie internetowej, jego kancelaria prawna, którą prowadzi z żoną, od lat obsługiwała prawnie Agencję Rynku Rolnego. – Usługi takie świadczyła do 2004 r. – mówi „Rz" Iwona Ciechan, rzeczniczka ARR.

Śmietanko travel

Lista podróży służbowych, o których mówił w słynnym już nagraniu Władysław Łukasik, były prezes Agencji Rynku Rolnego (agencja jest właścicielem Elewarru) jest rzeczywiście imponująca. W delegacje jeździ głównie Andrzej Śmietanko. Rocznie można naliczyć kilkanaście takich delegacji po całym świecie, ich koszt sięga nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych za osobę. Zarząd Elewarru był m.in. w Brazylii, Kanadzie, Miami, Chinach, Arabii Saudyjskiej. – Zapytaliśmy o te delegacje. Wyjaśnienie nas nie satysfakcjonuje. Poszukiwanie nowych rynków lub udział w delegacji rządowej, a dokładnie ministra rolnictwa, nie wyjaśnia, czego spółka zajmująca się magazynowaniem zboża szukała np. w Brazylii – ocenia Jackiewicz.

Łukasik mówił, że delegacje to przykrywka do podróży rodzinnych. – Z dokumentów nam przekazanych to nie wynika. To musi sprawdzić prokuratura – dodaje Jackiewicz.

„Rz" ujawniła wczoraj

, że zarząd Elewarru i rada nadzorcza od roku nie chcą zwrócić, zdaniem NIK, pieniędzy nienależnych za omijanie ustawy kominowej. Chodzi w sumie o 1,4 mln zł plus odsetki. Śmietanko musiałby zwrócić ponad 200 tys. zł za premie kwartalne, których pobierać nie mógł (decydowała o tym rada nadzorcza, więc ona także, zdaniem NIK, musi zwrócić wynagrodzenie).

Prezes Elewarru Bronisław Tomaszewski poinformował „Rz", że spółka wystąpiła do sądu „o ustalenie naruszenia praw podmiotowych ELEWARR w procesie kontroli spółki przez NIK". – Uzyskanie prawomocnego wyroku sądu cywilnego przesądzi jednoznacznie o konieczności zwrotu lub nie pobranych wynagrodzeń przez członków zarządu i rady nadzorczej – twierdzi Tomaszewski. I dodaje: – Podjęcie w dniu dzisiejszym decyzji o zwrocie pobranych kwot może prowadzić do procesów sądowych z członkami organów spółki i narazić spółkę na zbędne dodatkowe koszty związane z prowadzeniem procesów.