Dziś się okaże, czy Robert Duchniewicz będzie szefem rządu. Litwini są gotowi na premiera Polaka?

W zeszłym tygodniu do dymisji podał się premier Gintautas Paluckas, któremu dziennikarze śledczy przypomnieli kilka kompromitujących spraw z przeszłości. Został do rezygnacji przymuszony przez koalicjantów. Rządził niecałe osiem miesięcy.

Przez kilka dni oddziały regionalne Partii Socjaldemokratycznej, która ma 52 posłów w 141-mandatowym Sejmie, debatowały, kto ma zastąpić Paluckasa. To, że nowy premier będzie wywodził się z tego ugrupowania, uchodzi za pewne. Do objęcia stanowiska upłynie jeszcze co najmniej kilkanaście dni, podczas których najpierw trzeba uzgodnić, czy koalicja pozostanie w starym składzie. Premiera mianuje prezydent i on musi zaaprobować nowy rząd, na którego przedstawienie jest 15 dni.

Czytaj więcej

Polityka

Polak premierem Litwy? Robert Duchniewicz na krótkiej liście kandydatów

Po nagłej rezygnacji Gintautasa Paluckasa litewscy socjaldemokraci szukają w swoich szeregach now...

Jak się dowiedziała „Rzeczpospolita”, prezydent Gitanas Nausėda chciał, by socjaldemokraci postawili na Mindaugasa Sinkevičiusa, który po rezygnacji Paluckasa tymczasowo stoi na czele ich partii. Sinkevičius, mer rejonu janowskiego, jednak w ostatniej chwili ogłosił, że nie kandyduje. A według litewskich mediów to on cieszył się największym poparciem oddziałów regionalnych Partii Socjaldemokratycznej.

W grze pozostało troje kandydatów na premiera Litwy. W tym Robert Duchniewicz. Czy porzuci rejon wileński?

Sinkevičius tajemniczo tłumaczył, że decyzję podjął „po poważnych rozmyślaniach” i w uzgodnieniu z rodziną. Najprawdopodobniej przestraszył się jednak, że dziennikarze śledczy, którzy grzebali w przeszłości Paluckasa, zajmą się i nim. Wiadomo o aferze, która uniemożliwiała Sinkevičiusowi zajmowanie ważnych stanowisk państwowych i start w wyborach. Został bowiem w zeszłym roku skazany przez sąd rejonowy za nadużycia i fałszowanie dokumentów. W tym roku Sąd Najwyższy umorzył jego sprawę, ale potwierdził, że do naruszeń doszło. Sinkevičius, podobnie jak Paluckas, daje opozycji szansę przedstawiania socjaldemokratów jako aferzystów.

W grze pozostało troje kandydatów, z naszych informacji wynika, że uzyskali podobne poparcie oddziałów regionalnych. Wśród nich jest Robert Duchniewicz, wiceprzewodniczący partii, który w zeszłym roku prowadził – zwycięską, jak się okazało – kampanię socjaldemokratów przed wyborami do Sejmu.

Ten niespełna 34-letni polityk jest nieformalnym liderem litewskich Polaków, którzy są krytycznie nastawieni do Akcji Wyborczej Polaków na Litwie (AWPL), zwanej czasem „polską partią”. Nieoczekiwanie pokonał dwa lata temu kandydata AWPL w wyborach na mera rejonu wileńskiego (graniczącego z trzech stron ze stolicą), wcześniej bastionu „polskiej partii”. 

– Jeżeli trzeba będzie wziąć odpowiedzialność, to ją wezmę – Duchniewicz powiedział w piątek „Rzeczpospolitej”. Przyznał, że ma dylemat, bo porzucenie stanowiska mera rejonu wileńskiego miałoby wpływ na los „tysięcy ludzi”. W przyspieszonych wyborach, które musiałyby się odbyć, AWPL mogłaby wrócić do całkowitej władzy w rejonie. Teraz i tak ma tam większość radnych. Mer Duchniewicz zresztą ma dwóch zastępców z AWPL. 

Czy Litwini zaakceptowaliby Polaka na stanowisku premiera? „Boję się, że jeszcze do tego nie dojrzeli”

Polacy bywali już ministrami w rządzie litewskim, i to zarówno z AWPL (gdy była w koalicji), jak i z innych partii, w tym socjaldemokratycznej. Jednak nigdy Polak nie zajmował tak wysokiego stanowiska jak szef rządu. Biorąc pod uwagę napięcia związane z prawami mniejszości polskiej, które w przeszłości doprowadzały do kryzysów w stosunkach Warszawy z Wilnem, można postawić pytanie, czy Litwini są gotowi na premiera Polaka?

– Boję się, że naród litewski jeszcze do tego nie dojrzał – mówi mi jeden z najbardziej znanych Polaków na Litwie, prosząc o zachowanie anonimowości. Dodaje, że media litewskie nie podkreślają narodowości Duchniewicza, ale jednak po podawanej przez nie wersji Duchnevič można się domyślić, że to Polak.

– Może gdyby chodziło o wybory prezydenckie, to byłby problem z tym, że to Polak. Ale jeżeli chodzi o ministrów, to czynnik narodowościowy od lat nie odgrywa już żadnej roli, zapewne podobnie jest i z szefem rządu – mówi „Rzeczpospolitej” prof. Šarūnas Liekis, politolog z Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie.

Czytaj więcej

Społeczeństwo

Rosyjski podbija Wilno. Wszędzie słychać „język okupanta”

Jak teraz odbijemy swoją stolicę? – grzmi znany publicysta. A w rządzie słychać obawy o bezpiecze...

– Podejrzewam, że najbardziej niezadowolony z premiera Polaka byłby prezydent Nausėda, który ma ciągotki nacjonalistyczne – podkreśla w rozmowie z „Rzeczpospolitą” Andrzej Pukszto, politolog, litewski Polak. 

Rywale Roberta Duchniewicza. Minister Inga Ruginienė i weteran Juozas Olekas

Rywalami Duchniewicza są Inga Ruginienė, minister spraw socjalnych i pracy, oraz Juozas Olekas, pierwszy wiceprzewodniczący Sejmu. 44-letnia Ruginienė ma krótki staż w partii, ale długo była szefową Konfederacji Związków Zawodowych, a sprawy pracownicze to podstawa programu socjaldemokratów.