Polak premierem Litwy? Robert Duchniewicz na krótkiej liście kandydatów

Partia Socjaldemokratyczna, mająca 52 posłów w 141-mandatowym Sejmie, zapewne pozostanie najważniejszą siłą rządu i będzie miała swojego premiera. Na razie o kandydaturach prowadzą rozmowy oddziały regionalne partii, prawdopodobnie we wtorek poznamy ich wyniki, a w środę zarząd poda nazwisko nowego premiera. Na krótkiej liście pojawia się 34-letni Robert Duchniewicz, wiceprzewodniczący partii i – co ważne – szef jej kampanii w zwycięskich wyborach do Sejmu w zeszłym roku.

Czy premierem Litwy będzie Polak? – Zbyt wcześnie odpowiadać na to pytanie – powiedział „Rzeczpospolitej” w piątek Robert Duchniewicz, który kończy rodzinne wakacje za granicą. 

Czy Robert Duchniewicz może porzucić stanowisko mera rejonu wileńskiego? Akcja Wyborcza Polaków na Litwie zapewne powróciłaby tam do władzy

I podzielił się swoimi rozterkami. Jest bowiem merem zamieszkanego w znacznej części przez Polaków rejonu wileńskiego (otaczającego od północy, wschodu i południa stolicę). Rejon był wcześniej bastionem Akcji Wyborczej Polaków na Litwie (AWPL), Duchniewicz wygrał tam nieoczekiwanie w 2023 roku z kandydatem tego ugrupowania, zwanego czasem „polską partią”. Stał się nieformalnym liderem Polaków, którym nie podoba się działalność AWPL i jej długoletniego przywódcy Waldemara Tomaszewskiego. 

Czytaj więcej

Polityka

Czy polski mer zlikwiduje polskie gimnazja i zorganizuje parady gejów?

Sensacja u litewskich Polaków. Partia, która od trzech dekad cieszyła się pełnią władzy w rejonie...

Porzucenie pochodzącego z wyboru stanowiska mera to dylemat, związany z losem „tysięcy ludzi”, podkreśla Duchniewicz. Na dodatek, czego nie mówi, AWPL zapewne odzyskałaby rejon wileński po jego odejściu. 

Ale jeżeli to na niego wskażą oddziały Partii Socjaldemokratycznej, jeżeli uzyska ich zaufanie, to „nie zawaha się wziąć na siebie odpowiedzialność”. Praca dla całego państwa jest ważniejsza niż dla samorządu. 

Na wakacjach zagląda do mediów społecznościowych. I cieszy się, że jest tam wiele pozytywnych komentarzy na jego temat. 

Najważniejsi rywale Roberta Duchniewicza w Partii Socjaldemokratycznej. Inga Ruginienė – koleżanka z oddziału w rejonie wileńskim

Duchniewicz wymienia dwie inne poważne kandydatury. W tym Mindaugasa Sinkevičiusa, byłego ministra gospodarki, obecnie mera rejonu janowskiego, który po ustąpieniu Paluckasa jest tymczasowym szefem partii. Sinkevičius na razie twierdzi, że nie ma ambicji objęcia stanowiska premiera. – Tak, mówi się o mnie, ale są inni kandydaci. Na pewno wyłonimy najlepszą osobę –powiedział w czwartek. 

Sinkevičius w przeszłości też miał problemy, które spowodowały, że nie mógł zostać premierem wcześniej. Sąd rejonowy skazał go ponad rok temu za nadużycia i fałszowanie dokumentów, co miało się wiązać z zakazem startowania w wyborach i obejmowania wysokich stanowisk przez trzy lata. Na początku tego roku Sąd Najwyższy umorzył jednak jego sprawę, cofnął kary związane z polityką, choć przyznał, że dopuścił się naruszeń.

Robert Duchniewicz wskazuje też na Ingę Ruginienė, minister pracy i spraw socjalnych. Zna ją dobrze, bo to on przyciągnął ją do Partii Socjaldemokratycznej, jest członkinią prowadzonego przez niego oddziału w rejonie wileńskim. Jej słabością jest krótki staż w partii. – Jest jednak doświadczona, resort, którym kieruje, zajmuje się kwestiami kluczowymi w naszym programie. Była też szefową Konfederacji Związków Zawodowych –zachwala konkurentkę.

Paluckas rządził zaledwie niecałe osiem miesięcy. Rezygnację, także z funkcji przewodniczącego Partii Socjaldemokratycznej, wymusili koalicjanci, zaniepokojeni doniesieniami o podejrzanych powiązaniach finansowych premiera, który poza tym, że jest politykiem, zajmował się też biznesem. W czwartek prezydent Gitanas Nausėda powiedział, że Paluckas zadzwonił do niego i powiedział, że odchodzi ze stanowiska.

Niezależnie od tego, kto zostanie premierem, nie należy się spodziewać zmian kierunku polityki Litwy, w tym zagranicznej (poparcia dla Ukrainy).

Obecny rząd poda się do dymisji, tymczasowym premierem będzie Rimantas Šadžius, minister finansów.

Głównym ugrupowaniem rządzącym pozostanie Partia Socjaldemokratyczna. Może będzie musiała poszukać innego koalicjanta w miejsce centrowego Związku Demokratów „W imię Litwy” (15 posłów), którym kieruje coraz bardziej krytyczny Saulius Skvernelis, przewodniczący Sejmu. Zapewne w koalicji pozostanie populistyczny Świt Niemna (19 posłów), który w czasie ubiegłorocznej kampanii część mediów nazywała„faszystami” i porównywała do niemieckiej AfD. „Faszyści” złagodnieli, kontrowersyjny lider się schował i nominował do rządu bezpartyjnych fachowców. By zachować bezpieczną większość w Sejmie, socjaldemokraci mogą dobrać pojedynczych posłów z innych ugrupowań, teoretycznie także z AWPL (3 posłów).

Czytaj więcej

Społeczeństwo

Rosyjski podbija Wilno. Wszędzie słychać „język okupanta”

Jak teraz odbijemy swoją stolicę? – grzmi znany publicysta. A w rządzie słychać obawy o bezpiecze...

Litewscy Polacy byli już ministrami. Na czele MSW, ministerstwa sprawiedliwości, resortów gospodarczych.

Jeżeli Duchniewicz zostanie premierem, to będziemy mieli do czynienia z największą karierą polityka wywodzącego się z mniejszości polskiej na Litwie. Według oficjalnych danych z 2021 roku Polaków jest tam 183,4 tys., czyli stanowią 6,5 proc. mieszkańców.

Polacy zajmowali stanowiska ministrów, nie tylko z AWPL. W latach 90. resortem budownictwa kierowała nominowana przez socjaldemokratów Aldona Baranauskienė. W poprzednim rządzie ministrem sprawiedliwości była reprezentująca jedną z partii liberalnych Ewelina Dobrowolska. W obecnym szefem MSW jest socjaldemokrata Władysław Kondratowicz. 

Czytaj więcej

Publicystyka

Szefowa MSW Litwy: Polska mniejszość nie jest prześladowana

- Polacy na Litwie są lojalni, nawet są, słusznie, postrzegani jako kochający Litwę bardziej niż...