Przepisy o podatkach trzeba napisać na nowo

[b]Rz: Rząd chce jeszcze w tym roku wprowadzić zmiany m.in. w PIT, CIT i VAT. Czy to wystarczy, by Polska stała się konkurencyjna pod względem podatkowym?[/b]

[b]Radosław Czarnecki:[/b] Wiele z tych zmian zmierza w dobrym kierunku, dostosowując nasze prawo do standardów UE. Jeśli jednak chcemy być konkurencyjni, musimy napisać większość tych przepisów na nowo oraz poprawić ich stosowanie przez administrację. Chodzi o regulacje pomagające w rozwoju rodzimego kapitału i przyciąganiu zagranicznych inwestycji. Niestety, w debacie publicznej na temat podatków zastanawiamy się jedynie nad wysokością stawek, nie nad konkurencyjnością systemu.

[b]Jaki powinien być ten system?[/b]

Musi być względnie tani, otwarty na przedsiębiorczość oraz stabilny. Jeśli chodzi o VAT, nie ma tu zbyt dużego pola do konkurencji, ponieważ jest to podatek zharmonizowany wewnątrz Unii Europejskiej. Należy jednak szybciej i w jak najszerszym zakresie wprowa-dzać postanowienia dyrektyw UE. 

Jeśli więc chcemy poprawić konkurencyjność, musimy wprowadzić znaczące zmiany w podatkach dochodowych i np. w podatku od czynności cywilno-prawnych. Ustawa o PIT to jeden z najmniej czytelnych i najczęściej zmienianych aktów prawnych. W wielu wypadkach nie można jej prawidłowo zastosować bez pomocy eksperta. Jeśli chodzi o działalność gospodarczą, to zarówno dotyczące jej przepisy o CIT, jak i o PIT są przestarzałe. Nie uwzględniają specyfiki sektorów podstawowych dla nowoczesnej gospodarki, czyli wysokich technologii czy rynków finansowych.

[b]Na czym powinny polegać zmiany?[/b]

Przepisy o podatkach dochodowych należy napisać na nowo i unowocześnić. Obecnie obowiązuje w nich podział ze względu na podmiot płacący podatek, czyli osoby fizyczne i prawne. Moim zdaniem nowe regulacje powinny być oparte na kryterium źródła dochodu. Należy więc wprowadzić dwie odrębne ustawy. Pierwsza powinna dotyczyć dochodów osobistych, czyli z pracy i działalności wykonywanej osobiście oraz innych źródeł dochodów powiększających majątek osobisty. Powinna być jak najprostsza, by podatnicy sami mogli odczytać te przepisy i rozliczyć się bez wsparcia ekspertów.

[b]Druga ustawa powinna[/b]

obejmować dochody z działalności gospodarczej, zarówno prowadzonej indywidualnie, jak i w formie spółek osobowych oraz przez osoby prawne. Trzeba też stworzyć odrębne regulacje dla mikroprzedsiębiorstw – chodzi o uproszczone formy opodatkowania, jak np. obecnie stosowany ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Na pewno trzeba też zmienić definicję kosztów uzyskania przychodów, by była oparta na zasadzie zaufania organów podatkowych do przedsiębiorcy i domniemania racjonalności jego decyzji. Należy przyjąć, że kosztem podatkowym są wszelkie nakłady poczynione w związku z działalnością i oceniać ten związek pod względem ekonomicznym.

Trzeba też zweryfikować zwolnienia i ulgi w podatkach. Tak np. NFI to obecnie prywatne spółki, dlatego przysługujące im zwolnienie jest kontrowersyjne z punktu widzenia równości wobec prawa. Z drugiej strony przepisy przewidują wiele nieuzasadnionych ograniczeń w kwestii kosztów podatkowych. Przedsiębiorcy nie mogą uwzględnić jako kosztów m.in. wydatków na rozpoczęte inwestycje, których później zaniechali. To samo dotyczy zakazu odliczania strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych. Te ograniczenia – oparte na potocznym, lecz fałszywym przeświadczeniu, że „koszt podatkowy” jest sam sobie zachętą dla przedsiębiorcy do ponoszenia strat – utrudniają prowadzenie działalności i podnoszą ryzyko podejmowania nowych przedsięwzięć.