Podatek od spadków i darowizn:zwolnienie dla najbliższych

Ustawa o podatku od spadków i darowizn

skupia podatników w tzw. grupach podatkowych, w ramach których obowiązuje różna wysokość daniny i różne kwoty zwolnione. Bliska rodzina przyporządkowana jest do pierwszej grupy, z najniższymi stawkami i kwotą wolną od podatku w wysokości  9637 zł. Kwota wolna dotyczy wartości darowizny razem z wartością innych rzeczy nabytych od tej samej osoby, lub w spadku po niej, w ciągu pięciu lat poprzedzających rok nabycia. Funkcjonują jeszcze dwie grupy: druga, skupiająca dalszą rodzinę, i trzecia, obejmująca pozostałe osoby.

Warunkiem ulgi jest zgłoszenie w ciągu pół roku darowizny fiskusowi

Dodatkowo na podstawie art. 4a ustawy z daniny są zwolnione darowizny dokonane w gronie najbliższej rodziny, bez względu na ich wartość.

Przez najbliższych rozumie się: małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki itd.), wstępnych (rodzice, dziadkowie), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę.

Warunkiem zastosowania zwolnienia jest zgłoszenie do urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy zawarcia umowy darowizny. Termin jest liczony od złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w przypadku braku takiego oświadczenia – od chwili spełnienia przyrzeczonego świadczenia. Jeśli przedmiotem darowizny są pieniądze, dodatkowym warunkiem do skorzystania z podatkowej preferencji jest udokumentowanie ich przekazania na rachunek prowadzony przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, lub przekazem pocztowym. Przepisy wyraźnie mówią o przekazaniu na rachunek obdarowanego i dla własnego bezpieczeństwa warto o tym pamiętać.

Istnieją przykłady odformalizowanego podejścia do tego obowiązku (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, sygn. III SA/Wa 2879/10) i uznania, że przelew ma jedynie identyfikować faktycznego odbiorcę darowizny, niezależnie od tego, na czyje konto wpłyną pieniądze. Jednak przelewając pieniądze na rachunek innej osoby, narażamy się na spór z organami podatkowymi.

W praktyce pojawia się pytanie, jak zastosować zwolnienie, gdy małżonkowie dokonują darowizny z majątku wspólnego, a obdarowany pozostaje w kręgu osób najbliższych, wymienionych w art. 4a ustawy, wyłącznie w stosunku do jednego z nich.

Przykładem może być darowizna z majątku wspólnego brata i jego żony na rzecz siostry. Brat i siostra należą do grupy uprawniającej do całkowitego zwolnienia. Pokrewieństwo z bratową plasuje nabywcę w drugiej grupie podatkowej, z kwotą wolną 7276 zł i dość wysokimi stawkami.

Warszawska Izba Skarbowa w  interpretacji nr IPPB2/436-532/09-4/MZ stwierdziła, że w takich przypadkach zwolnienie z art. 4a nie może znaleźć zastosowania.

Naczelny Sąd Administracyjny opowiedział się w jednym z wyroków  (sygn. FSK 2170/04)

za odpowiednim stosowaniem, w celu ustalania podstawy opodatkowania, art. 43 ust. 1

kodeksu cywilnego

(DzU z1964 nr 9, poz. 59 ze zm.). Zgodnie z nim małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Oznaczałoby to zwolnienie z podatku tylko połowy wartości darowizny.

Wyjściem z sytuacji może być wcześniejsze przesunięcie planowanego przedmiotu darowizny z majątku wspólnego małżonków do majątku osobistego tego z nich, który jest w grupie zerowej z późniejszym obdarowanym. W ten sposób obydwie darowizny będą korzystały z pełnego zwolnienia.

Czytaj też:

Od spadku trzeba zapłacić podatek

Co robić, by zięć nie musiał płacić podatku spadkowego?

Danina od spadku

Czytaj więcej w serwisie:

Podatki