Skutki przekroczenia przez rolnika limitu przychodu z działów specjalnych

Rolnik, który w 2015 r. przekroczył limit 1 200 000 euro przychodu z działów specjalnych, musiał od następnego roku zaprowadzić księgi rachunkowe. To wyklucza możliwość ustalania przychodu na podstawie norm szacunkowych.

Publikacja: 14.07.2016 02:00

Skutki przekroczenia przez rolnika limitu przychodu z działów specjalnych

Foto: 123RF

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 23 maja 2016 r. (I SA/Kr 407/16).

Stan faktyczny

Podatnik uzyskuje przychody z działów specjalnych produkcji rolnej. W 2015 r. opodatkowany jest na podstawie norm szacunkowych. Istnieje prawdopodobieństwo, że w 2015 r. jego przychody z tej działalności przekroczą kwotę 1 200 000 euro. Zapytał czy przekroczenie ww. kwoty przychodu automatycznie generuje obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych w następnym roku, czy jest to kwestia wyboru.

Zauważył, że nowelizacja ustawy o PIT z 9 kwietnia 2015 r. dotyczyła m.in. zmiany art. 15 ust. 2. Przepis ten stanowi, że gdy obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych wynika z przepisów o rachunkowości, przychód z działów specjalnych produkcji rolnej ustala się na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych według zasad określonych w art. 14 ustawy. W ocenie podatnika dodaniu tego przepisu nie towarzyszyło jednak uchylenie ani modyfikacja art. 24a ust. 2 pkt 2 ustawy o PIT. Przepis ten stanowi, że obowiązek prowadzenia ksiąg dotyczy również osób prowadzących działy specjalne produkcji rolnej, jeżeli osoby te zgłosiły zamiar ich prowadzenia. W ocenie podatnika zachodzi poważna sprzeczność pomiędzy treścią art. 15 ust. 2 i art. 24a ust. 2 pkt 2 ustawy o PIT, co powoduje chaos oraz niepewność u podatników co do ich sytuacji prawno-podatkowej, tzn. co do tego czy prowadzenie ksiąg rachunkowych w 2016 r. wynika z art. 15 ust. 2, czy nadal pozostaje to kwestią wyboru. Rolnik uważał, że w 2016 r. obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych przez podatników osiągających przychody z działów specjalnych produkcji rolnej jest kwestią wyboru bez względu na wartość przychodów osiągniętych w 2015 r.

Fiskus nie potwierdził tego stanowiska. Stwierdził, że w 2016 r., w którym obowiązywać już będą znowelizowane przepisy, podatnik będzie musiał prowadzić księgi, jeśli w 2015 r. jego przychody z prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej przekroczą równowartość w złotych 1 200 000 euro. W takim przypadku przychód nie będzie mógł być ustalany na podstawie tzw. norm szacunkowych. Urzędnicy poinformowali tylko, że podatnik nie ma w takim przypadku obowiązku zawiadamiania właściwego naczelnika urzędu skarbowego o założeniu ksiąg rachunkowych.

Rozstrzygnięcie

Rolnik nie zgodził się z taką wykładnią przepisów, ale sąd w Krakowie oddalił jego skargę.

W ocenie WSA zmiana od 1 stycznia 2016 r. zasad opodatkowania PIT podatników uzyskujących przychody z działów specjalnych produkcji rolnej powoduje, że ograniczona została możliwość zastosowania norm szacunkowych w sytuacji, gdy wypełniona zostanie dyspozycja przepisu art. 15 ust. 1 lub ust. 2 ustawy o PIT. A analiza tych norm prowadzi do wniosku, że osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie - jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro – zobowiązane są do ustalania przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych. Wiąże się to z brakiem możliwości ustalania dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej przy zastosowaniu norm szacunkowych.

Innymi słowy, podatnicy prowadzący działy specjalne produkcji rolnej, którzy nie przekroczyli limitu przychodów wskazanego w ustawie o rachunkowości, również mają uprawnienia do prowadzenia ksiąg rachunkowych, ale tylko wówczas, gdy zgłoszą taki zamiar. Tylko zatem, gdy obowiązek prowadzenia ksiąg nie wynika z przepisów o rachunkowości i gdy taki podatnik sam nie zgłosił zamiaru ich prowadzenia, będzie miał możliwość ustalania dochodu przy zastosowaniu nom szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej.

Sąd zgodził się z fiskusem, że treść spornych przepisów jest jednoznaczna. Dlatego bez żadnych wątpliwości interpretacyjnych wskazuje, że skarżący na skutek przekroczenia w 2015 r. określonego limitu przychodów obowiązany jest prowadzić księgi rachunkowe.

Zdaniem eksperta

Artur Nowak, radca prawny, partner w kancelarii DZP Domański Zakrzewski Palinka.

Przyjęte w orzeczeniu krakowskiego WSA stanowisko jest jednym z dwóch możliwych w zakresie przedmiotowego zagadnienia. Przychylam się jednak do poglądu prezentowanego w tej sprawie przez podatnika, choć głównie ze względu na brak klarowności nowej regulacji. „Wprowadzanie" obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych przez podatników prowadzących działy specjalne ma swoją bogatą historię orzeczniczą, której ukoronowaniem było negatywne dla organów podatkowych stanowisko NSA zawarte w uchwale z 17 stycznia 2011 r. (II FPS 2/10). Uważam, wbrew stanowisku WSA, że rzeczona uchwała NSA nie ma wyłącznie waloru historycznego. W moim przekonaniu w dalszym ciągu aktualny jest diametralnie odmienny od zajmowanego przez organy podatkowe i WSA pogląd NSA, iż nie ma czegoś takiego, jak „wynikający z przepisów o rachunkowości obowiązek prowadzenia ksiąg". Uchwała stwierdzała bowiem, że „należy zanegować możliwość poszukiwania podstaw prawnych obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych w ustawie o rachunkowości i opowiedzieć się za poglądem, że ustawa o PIT obowiązek ten kreuje samodzielnie swoiście odsyłając przy tym do ustawy o rachunkowości tylko w zakresie określenia kwotowej wielkości przychodów limitującej możliwość powstania tego obowiązku" (jeżeli podatnik wyraził taki zamiar). W mojej ocenie nowelizacja nie przesądziła jednoznacznie, co jest źródłem obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych: ustawa o PIT czy ustawa o rachunkowości. Za takie przesądzenie trudno uznać (w kontekście uchwały NSA) nowe brzmienie art. 15 ust. 2 ustawy o PIT odnoszące się do takiego obowiązku. Uważam, że sprawa nie jest jeszcze przesądzona i należy zaczekać na pierwsze rozstrzygnięcia NSA podjęte na tle nowego i dalej, w moim przekonaniu, niejasnego stanu prawnego.

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 23 maja 2016 r. (I SA/Kr 407/16).

Stan faktyczny

Pozostało 98% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
Słynny artykuł o zniesławieniu ma zniknąć z kodeksu karnego
Prawo karne
Pierwszy raz pseudokibice w Polsce popełnili przestępstwo polityczne. W tle Rosjanie
Podatki
Kiedy ruszy KSeF? Ministerstwo Finansów podało odległy termin
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Podatki
Ministerstwo Finansów odkryło karty, będzie nowy podatek. Kto go zapłaci?
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO