Jeśli mogę sądzić po sobie – taki akurat mam wzorzec pod ręką, a gdy próbuję znaleźć i lepiej poznać inny, zwykle okazuje się podobny – aż trudno mi uwierzyć, że dziesiątki publikacji o polskich Żydach, rozmaitych żydowskich losach w Polsce dawnej i współczesnej, publikacji, od których przecież się w mediach salonu roi, dały mi tak niewiele wiedzy i wyobrażenia o tym, z czym się żydostwo wiąże. Z musu i poczucia obowiązku przeczytałem tego rodzaju artykułów, esejów, książek nieprzeliczalną ilość i nie dało mi to połowy tej inspiracji i pożywki do rozmyślań, co jeden, niespecjalnie gruby tomik poetycki.

Myślę o tomiku „Opowieści z lasku żydowskiego" Aleksandra Rozenfelda. Jakieś 80 stron wierszy, i to, przyznam od razu, wierszy, jakich najbardziej nie lubię – wierszy wolnych. Nie zorkiestrowanych rymami, stałym rytmem poukładanych kunsztownie akcentów – cóż, takie czasy przyszły, że poeci zapominają o swoich podstawowych niegdyś powinnościach. Za to rozdrapujących do bólu.

„Olku, ty nie wyglądasz na swoje wiersze" – miała Rozenfeldowi powiedzieć pewna poetka i mogę tylko potwierdzić jej opinię. Rozenfeld, postać barwna, jakby przechowana w jakimś lodowcu z czasów, gdy istniała jeszcze artystyczna bohema i tacy artyści sztuki pożytkowania dnia, jak Franc Fiszer, na pierwszy rzut oka wygląda na urodzonego facecjonistę. Na drugi – może i widać w nim liryka. Ale człowieka obolałego nie tylko za siebie, ale i za innych, widać raczej mało. A już zupełnie nie widać człowieka głęboko przejętego całą tą wielką sferą, którą dzisiaj pogardliwie określa się mianem „polityka", a o której przodkowie mówili rozsądniej „sprawy publiczne".

W wierszach jest na odwrót. Żartów i anegdot nie ma tu w ogóle, liryki – tyle, ile to niezbędne, by wiersz się unosił, najwięcej zaś przeżycia wartości, o których Polacy tak chętnie i masowo dziś zapominają – wartości wywodzonych z tego, co jest wspólne. Co stanowi wspólne dobro, wspólne wyzwanie, ów „wielki zbiorowy obowiązek", o którym pisał Norwid. Z tej racji „Opowieści lasku żydowskiego" ustawiam na półce obok „Wierszy Politycznych" Jarosława Marka Rymkiewicza. Jako dzieło podobne, w jakiś sposób symetryczne, i równie ważne. Dla niektórych ważniejsze. To znaczy, taką mam nadzieję.