Czy w czasach radzieckich na Litwie ukazywały się jakieś polskie gazety?

Czesław Okińczyc, adwokat, prezes Radia znad Wilii:

Przez cały okres sowiecki wydawany był dziennik „Czerwony Sztandar". Mimo że był ideologicznie obcy Polakom, pozostawał zarazem centrum polskości, gdyż bądź co bądź tworzyła go polska inteligencja. Można nawet powiedzieć, że „Czerwony Sztandar", Zespół Pieśni i Tańca Wilia, polski Kościół i polskojęzyczne szkoły stanowiły łącznie ostoję polskości na Litwie.

Do kiedy ukazywał się „Czerwony Sztandar"?

Ukazuje się nadal, tyle że wrócił do przedwojennej nazwy „Kurier Wileński". Już w 1989 r. pojawiły się zresztą nowe periodyki, które pokazały światu, że na Wileńszczyźnie są Polacy, którzy walczą o niepodległą Litwę.

Walczyli?

Wahaliśmy się, co lepsze: być częścią Związku Sowieckiego czy żyć w litewskim, niepodległym państwie? Sporo mieszali komuniści z Moskwy, którzy przekonywali, że litewskie odrodzenie narodowe odwołuje się do niebezpiecznego dla nas nacjonalizmu. W tych warunkach pod koniec roku 1989 ukazał się pierwszy numer „Dwutygodnika znad Wilii", pisma, które wyraźnie opowiedziało się za niepodległością Litwy.

I rzeczywiście w warunkach niepodległego państwa łatwiej jest dbać o polską tożsamość narodową?

Tak, ale nie tylko o to. Łatwiej też o kontakty z Polską i o umiędzynarodowienie wszystkich problemów naszej mniejszości.

W 1992 roku założył pan Radio znad Wilii. Skąd ten pomysł?

Na początku 1991 roku, gdy reprezentowałem Litwę w Polsce, w Czechosłowacji i na Węgrzech, podczas częstych wizyt w Radiu Zet i w Radiu Solidarność (dzisiejsze Radio Eska) doszedłem do wniosku, że podobna stacja przydałaby się i w Wilnie: wystarczą dwa pokoje, by stworzyć radio słyszalne na całej Wileńszczyźnie.

Mija 20 lat, odkąd państwo nadajecie. Jak wyglądały początki?

Pierwszą konsolę otrzymaliśmy od Polskiego Radia, współpracowaliśmy także z Radiem RMF i Radiem Zet. Na początku nadawaliśmy przez 12 godzin, dzieląc częstotliwość z rozgłośnią litewską. Dopiero po roku dostaliśmy własne pasmo.