Grizzly podchodzą pod Biały Dom

Mimo że na czele amerykańskiej dyplomacji stoi Hillary Clinton, a Sarah Palin długo trzęsła prawą stroną amerykańskiej sceny politycznej, wśród amerykańskich polityków kobiety wciąż stanowią mniejszość. – Sądzę, że przeciętna osoba daje się nabrać i myśli, że jest nas we władzach o wiele więcej niż w rzeczywistości – tłumaczy Katherine Spillar, wiceszefowa organizacji Feminist Majority, podkreślając, że obecność kobiet w polityce – zarówno we władzach federalnych, jak i na poziomie lokalnym – jest kluczowa, ponieważ kobiety mają często lepsze niż mężczyźni rozeznanie w takich sprawach jak choćby system opieki zdrowotnej.

Tuż przed ostatnimi wyborami w 2010 roku Joelle Schmitz z Uniwersytetu Harvarda ostrzegała jednak, że pod względem liczby pań we władzach Stany Zjednoczone wciąż są daleko w tyle za takimi krajami jak Rwanda, Tadżykistan czy Uganda. Po podliczeniu głosów okazało się, że w 2011 roku liczba kobiet zaprzysiężonych w Kongresie pierwszy raz od 30 lat spadła: Amerykanki zajmują teraz na Kapitolu zaledwie 16 proc. miejsc. Pań ubyło również w stanowych Kongresach.

Stany Zjednoczone w rankingach pokazujących skalę równouprawnienia w polityce są więc obecnie – ex aequo z Turkmenistanem – na 78. miejscu, za Polską (47. miejsce), Irakiem, Meksykiem, Kanadą, Kambodżą, a nawet Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi.

***

Zdaniem ekspertów główny problem nie polega na tym, że kobiety nie potrafią wygrywać wyborów – bo gdy zdecydują się już na start, mają porównywalne z mężczyznami szanse na zwycięstwo – ale na tym, że wciąż bardzo niewiele pań chce kandydować. Brakuje im bowiem wiary w to, że rzeczywiście mogą pokonać rywali, a także, iż uda im się zebrać kilka milionów dolarów na kampanię przedwyborczą, które są niezbędne, aby zapewnić sobie miejsce w Kongresie.

– Co ciekawe, takie dysproporcje w płci polityków utrzymują się, mimo że od lat 80. XX wieku w Stanach Zjednoczonych w wyborach bierze udział proporcjonalnie więcej kobiet niż mężczyzn – zauważa w rozmowie z „Rz" dr Lara Brown, politolog z Villanova University.

Dzieje się tak, ponieważ w wielu przypadkach kobiety nie mają tak wielkich ambicji politycznych. Są także zbyt zajęte swoją karierą zawodową, a także wykonywaniem większości obowiązków domowych, aby myśleć jeszcze o starcie w wyborach do Kongresu. Problem leży też w naszym dwupartyjnym systemie, który sprawia, że co prawda teoretycznie każdy może wziąć udział w walce o Biały Dom, ale faktycznie może to zrobić tylko ten, kto wygra walkę o nominację partii. A w tej kobiety wciąż mają mniejsze szanse, ponieważ dopiero od niedawna partyjni liderzy traktują je jak osoby, które mogą piastować poważniejsze stanowiska – dodaje dr Brown, zwracając uwagę, że ostatnio zarówno u demokratów, jak i u republikanów kobiety zajmują coraz wyższe stanowiska w partii.

***

Kim są „mamy grizzly"? To kobiety o konserwatywnych poglądach i  „zdroworozsądkowym spojrzeniu na  świat" – jak wyjaśniała ikona konserwatystek i nieformalna przywódczyni Tea Party Sarah Palin – które zamieniają się w groźny gatunek politycznego drapieżnika, aby chronić swoje dzieci przed złą polityką władz w Waszyngtonie. Wiele z nich naprawdę wierzy, że są gotowe przeprowadzić drugą amerykańską rewolucję. I to właśnie „mamy grizzly" w wielu miastach i miasteczkach zakładały pierwsze oddziały Herbacianej Partii, jednocześnie pracując na cały etat i opiekując się mniejszym lub większym stadem dzieci.

Najbardziej znaną zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i w Polsce „mamą grizzly" jest oczywiście Sarah Palin. Ona sama określiła się tym mianem, gdy w 2008 roku walczyła o wiceprezydenturę u boku Johna McCaina. W 2010 roku termin ten zaczął być już używany na określenie obozu konserwatystek przypominających Sarę Palin lub korzystających z jej politycznego wsparcia.

– Matki po prostu czują, że coś jest źle – podkreślała na wiecach Palin, promując ruch konserwatystek. – Tutaj na Alasce matka grizzly, gdy ktoś próbuje zaatakować jej potomstwo, staje na tylnych łapach. I tę właśnie postawę obserwujemy u wszystkich tych kobiet, które wspólnie powstały, aby powiedzieć „Nie! To nie jest dobra polityka dla naszych dzieci i wnuków i postanowiłyśmy coś z tym zrobić. Przywrócimy ten kraj z powrotem na właściwe tory" – podkreślała była gubernator Alaski.

Eksperci podkreślają, że podobne do „mamy grizzly" pojęcie istniało w amerykańskiej polityce już kilka lat wcześniej. Jeszcze za czasów prezydentury George'a W. Busha – przed wyborami w 2004 roku – ten typ kobiet określano mianem „security moms", a więc matek, którym bliskie były konserwatywne poglądy i które były bardzo zaangażowane w promowanie tzw. wojny z terroryzmem i politykę zapewniania bezpieczeństwa ich rodzinom, a zwłaszcza ich dzieciom.

Trwająca od kilku lat ofensywa konserwatystek pomaga zarówno rozbudzić polityczne ambicje w tych Amerykankach, które wcześniej nie widziały dla siebie miejsca w Kongresie czy administracji rządowej, jak i w zmianie poglądów zatwardziałych partyjnych elit. – Od lat 70. ubiegłego wieku, czyli sukcesu tak zwanej drugiej fali feminizmu, kobiety o liberalnych poglądach stały się bardzo aktywne. Zaczęły walczyć o lepsze miejsca pracy, angażować się w działalność polityczną, startować i wygrywać w wyborach i zakładać własne organizacje, których do dziś jest o wiele więcej niż organizacji zrzeszających konserwatystki. Przez dziesięciolecia było tak, że jeśli gdzieś pojawiała się kobieta-polityk, to wszyscy byli przekonani, że musi ona mieć liberalne poglądy – zauważa dr Lara Brown. – Kandydatki zaliczane do grona „mam grizzly" stanowią więc do pewnego stopnia zupełnie nową siłę na amerykańskiej scenie politycznej i dają one nadzieję na to, że o wiele więcej Amerykanek będzie się z nimi identyfikować i że uda się w końcu zmienić stereotyp kobiet w polityce.