Opłata wstępna przy leasingu od razu do kosztów

To wnioski z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 8 sierpnia 2008 r. (III SA/Wa 221/08).

Czy orzeczenie to zmieni praktykę organów podatkowych? Przypomnijmy, że do tej pory traktowały leasingową opłatę wstępną jako koszt pośredni w rozumieniu art. 22 ust. 5c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 15 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i twierdziły, że powinna być zaliczana do kosztów nie jednorazowo w momencie poniesienia, ale rozliczana proporcjonalnie w okresie trwania umowy.

Inaczej było tylko w przypadku przedsiębiorców prowadzących księgę przychodów i rozchodów metodą uproszczoną >patrz ramka.

Jak argumentowały organy podatkowe? Opłata wstępna jest samoistna, nie można jej przypisać do poszczególnych rat leasingowych, a jej poniesienie jest warunkiem koniecznym rozpoczęcia realizacji umowy. Opłaty nie można bezpośrednio powiązać z konkretnymi przychodami, a ponieważ dotyczy umowy trwającej z reguły dłużej niż rok, należy ją rozliczyć proporcjonalnie do okresu jej trwania.

WSA w Warszawie nie zgodził się z tym poglądem. Z tego że wstępna opłata leasingowa ma charakter opłaty samoistnej nieprzypisanej do poszczególnych rat, a jej poniesienie jest warunkiem koniecznym do realizacji umowy, wyciągnął diametralnie inne wnioski niż organy podatkowe. Jego zdaniem właśnie te cechy oznaczają, że nie można powiedzieć, iż opłata dotyczy okresu, na jaki została zawarta umowa. Opłata inicjalna dotyczy bowiem nie tyle samego trwania usługi leasingu, lecz w ogóle prawa do skorzystania z niego. Leasingobiorca wnosi ją, zanim jeszcze leasing zostanie uruchomiony. Co do zasady to właśnie od niej zależy, czy dojdzie do realizacji umowy.

Dlatego też sąd przyznał, że dla celów podatkowych wstępna opłata leasingowa powinna zostać zaliczona do kosztów jednorazowo, bez konieczności rozliczania jej w czasie.

Sąd wskazał, że opłata jest kosztem jednorazowym związanym z zawarciem umowy leasingu, a w konsekwencji i wydaniem jej przedmiotu. Nie ma natomiast żadnego związku z przewidywanym okresem trwania umowy. Dodał także, że przyjęcie stanowiska fiskusa prowadziłoby do sytuacji, gdy nie byłoby różnicy między opłatą a jednorazową płatnością z tytułu świadczenia usługi leasingu za cały okres umowy uiszczoną z góry.

Podobny pogląd warszawski WSA wyraził też w wyroku z 17 czerwca 2008 r. (III SA/Wa 24/08).

Miejmy nadzieję, że organy podatkowe wezmą pod uwagę to orzecznictwo i zweryfikują swoje stanowisko. Tym bardziej że także leasingodawcy dostrzegli problem i zmieniają w umowach opłatę wstępną w wynagrodzenie (ratę) za pierwszy miesiąc użytkowania leasingowanej rzeczy. Nic bowiem nie stoi na przeszkodzie ustalenia rat leasingowych o różnej wysokości, np. pierwsza 30 proc. wartości przedmiotu leasingu, druga 10 proc., następne po 1 proc.

Z interpretacji organów podatkowych wynika, że sposób rozliczenia opłaty wstępnej zależy od tego, w jaki sposób prowadzimy księgę przychodów i rozchodów. W przypadku przedsiębiorców prowadzących księgę przychodów i rozchodów metodą uproszczoną (czyli inaczej niż księgi rachunkowe) opłatę zaliczymy do kosztów w momencie poniesienia, którym jest dzień wystawienia faktury (art. 22 ust. 6b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Przykładowo, jak czytamy w interpretacji Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 14 maja 2008 r. (ITPB1/415-114/08/AK): „Z analizy stanu faktycznego wynika, że wydatki zalicza pan do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia, bez względu na datę uzyskania przychodu. W konsekwencji – przy tej metodzie ewidencjonowania kosztów – nie ma pan obowiązku stosować się do dyspozycji art. 22 ust. 5c ustawy, z którego wynika, że koszty pośrednie – jeżeli dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego – stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą. Wydatki związane z uiszczeniem wstępnej opłaty leasingowej winien pan zewidencjonować zatem w kosztach uzyskania przychodów jednorazowo, w dacie ich poniesienia”.

Potwierdziły to też Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 18 kwietnia 2008 r. (ILPB1/415-69/08-4/AG) oraz Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 17 marca 2008 r. (IBPB1/415-351/07/TK/KAN-3153/ 12/07).