Na czym polega działalność pośrednika

Co należy rozumieć przez usługę „pośrednictwa w sprawach kredytów” zwolnioną z VAT?

Aktualizacja: 27.04.2009 07:40 Publikacja: 27.04.2009 06:40

[b]Odpowiedzi na to pytanie udzielił Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 21 czerwca 2007 r. w sprawie Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde (C-453/05).[/b]

Zdaniem ETS do stwierdzenia istnienia takiej usługi nie jest przeszkodą to, że podatnik analizuje sytuację majątkową wyszukanych przez siebie klientów w celu uzyskania dla nich kredytów, ani to, że nie jest związany umownie z żadną ze stron umowy kredytowej, do której zawarcia się przyczynił, oraz nie kontaktuje się bezpośrednio z jedną z tych stron.

[srodtytul]Doradca majątkowy jako subagent[/srodtytul]

Spór dotyczył doradcy majątkowego, który prowadził samodzielną działalność na podstawie umowy agencyjnej zawartej z Deutsche Vermogensberatung AG (DVAG), spółką oferującą produkty finansowe na warunkach ustalonych wcześniej z instytucjami kredytowymi.

Skarżący jako subagent występujący w imieniu DVAG wyszukiwał potencjalnych klientów i analizował ich sytuację majątkową. Gdy dana osoba decydowała się na kredyt, był odpowiedzialny za przygotowanie wiążącej oferty, weryfikowanej następnie przez DVAG, i na dalszym etapie ostatecznie akceptowanej bądź odrzucanej przez daną instytucję finansową. W razie zawarcia umowy kredytu DVAG otrzymywał określoną kwotę prowizji wypłacaną przez instytucję finansową i jej część, w kwocie umownie ustalonej, wypłacał skarżącemu tytułem wynagrodzenia za udział w zawarciu danej umowy kredytu. Osoba prywatna zawierająca umowę kredytu nie była zobowiązana do wypłaty jakiejkolwiek kwoty na rzecz DVAG ani skarżącego.

W opinii skarżącego prowizja jako rezultat czynności zwolnionej z VAT nie powinna podlegać temu podatkowi.

Nie zgodził się z tym jednak organ podatkowy, który wydał decyzję o opodatkowaniu podstawową stawką niemieckiego VAT.

[srodtytul]Świadczenie główne i pomocnicze[/srodtytul]

Niemiecki sąd rozstrzygający spór wystąpił z pytaniem prejudycjalnym do ETS, dotyczącym kwalifikacji działań skarżącego. W szczególności pytał o to, która z czynności – pośrednictwo kredytowe czy doradztwo majątkowe – decyduje o całościowej kwalifikacji wykonywanej przez niego usługi, co przesądza o stosowaniu zwolnienia z VAT na podstawie art. 13 część B lit. d) pkt 1 VI dyrektywy, a także czy warunkiem zwolnienia pośrednictwa kredytowego jest istnienie bezpośredniej umowy między pośrednikiem i kredytobiorcą lub kredytodawcą.

Trybunał zwrócił uwagę, że prowizja przyznawana skarżącemu jest należna jedynie w sytuacji, gdy działając jako subagent przyczyni się on do zawarcia umowy kredytowej między konkretnym klientem i daną instytucją finansową. W związku z tym usługa pośrednictwa kredytowego jest w tym wypadku świadczeniem głównym, a usługa doradztwa majątkowego jedynie pomocniczym. Dane świadczenie należy uznać za pomocnicze względem świadczenia głównego, jeżeli nie stanowi dla klientów celu samego w sobie, lecz środek służący jak najlepszemu skorzystaniu ze świadczenia głównego.

[srodtytul]Co to jest pośrednictwo finansowe[/srodtytul]

Jednocześnie Trybunał wskazał, że pojęcie pośrednictwa, o którym mowa w art. 13 cześć B lit. d) pkt 1 – 5 VI dyrektywy, nie zostało w niej zdefiniowanie. W opinii ETS pośrednictwo finansowe obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tej umowy.

Ponadto działalność pośrednika może obejmować m.in. wskazanie stronie umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta, przy założeniu że celem takich działań jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę. W konsekwencji – zdaniem ETS – do stwierdzenia, że dana czynność jest zwolniona z VAT na podstawie art. 13 dyrektywy, nie jest konieczne istnienie umowy między świadczącym usługi pośrednictwa i jedną ze stron umowy kredytowej.

Z zasady neutralności podatkowej wynika, że osoby prowadzące działalność gospodarczą powinny mieć możliwość wyboru modelu organizacyjnego, który z gospodarczego punktu widzenia jest dla nich najbardziej odpowiedni, nie narażając się na to, że wykonywane czynności nie będą objęte zwolnieniem przewidzianym w art. 13 VI dyrektywy.

[srodtytul]Jak jest w Polsce[/srodtytul]

Jeśli chodzi o praktykę polskich organów podatkowych dotyczącą opodatkowania VAT usług pośrednictwa kredytowego, należy wskazać, że jest ona, co do zasady, zgodna ze stanowiskiem Trybunału. Sprzyja temu to, że dość szeroko interpretują pojęcie usług pośrednictwa finansowego, odnosząc się do klasyfikacji wydawanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej.

[i]Autorki są konsultantkami w Dziale Doradztwa Podatkowego PricewaterhouseCoopers[/i]

Zakres Opodatkowania Finanse w Firmie Orzecznictwo Sądów i Trybunałów

[b]Odpowiedzi na to pytanie udzielił Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 21 czerwca 2007 r. w sprawie Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde (C-453/05).[/b]