Z niedawnej uchwały Sądu Najwyższego [b](sygn. III CZP 9/09)[/b] wynika, że służebność ta obciąża także te wydzielone części nieruchomości, na których służebność ta nie była wykonywana.
Wątpliwość prawna wyjaśniona w tej uchwale odnosi się do ustanowionej odpłatnie służebności przejazdu i przechodu obciążającej dużą nieruchomość będącą własnością Krzysztofa S. Składała się ona z działek wyodrębnionych geodezyjnie. Zgodnie z wpisem w księdze wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości siedem z tych działek jest obciążonych służebnością na rzecz każdoczesnego właściciela i posiadacza czternastu innych działek, będących własnością innych osób.
Krzysztof S. złożył w sądzie wieczystoksięgowym wniosek o odłączenie z tej księgi działki niewymienionej w niej jako obciążona służebnością i o założenie dla niej nowej księgi wieczystej i wpisanie go jako właściciela. Referendarz sądowy wniosek uwzględnił, ale w nowej księdze wpisał służebność przejazdu i przechodu, wymieniając jako obciążone owych siedem działek nią nieobjętych. Powołał się na § 11 rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych. W myśl tego przepisu w razie założenia nowej księgi wieczystej dla części nieruchomości obciążonej sąd z urzędu przenosi do współobciążenia wszystkie ciążące na niej prawa, roszczenia i inne ciężary lub ograniczenia.
Krzysztof S. wniósł zażalenie na ten wpis. Argumentował, że działki wydzielonej do nowej księgi służebność ta nie obciąża, skoro nie została wymieniona w starej księdze. Po prostu korzystający ze służebności przez nią nie przejeżdżają i nie przechodzą, bo nie ma takiej potrzeby. Krzysztof S. domagał się usunięcia tego obciążenia z nowej księgi. Sąd II instancji skierował sprawę do Sądu Najwyższego. W uchwale zawierającej to rozstrzygnięcie stwierdził, że jeśli jedna księga wieczysta urządzona jest dla kilku tylko geodezyjnie wyodrębnionych działek i tylko niektóre objęte są służebnością gruntową, to odłączenie z tej księgi działki nieobjętej wykonywaniem tej służebności i założenie dla niej nowej nie wygasza tego obciążenia.
Odniesieniem dla uchwały jest art. 290 § 2 kodeksu cywilnego, w którym wskazane zostało również wyjście z tej sytuacji. W myśl tego przepisu w razie podziału nieruchomości obciążonej służebnością utrzymuje się ją w mocy na częściach utworzonych przez podział. Jednocześnie jednak zapisano w nim, że jeśli wykonywanie służebności ogranicza się do jednej lub kilku części, właściciele pozostałych mogą żądać ich zwolnienia od służebności.
