Budynku nie trzeba zburzyć, aby ująć go jako koszt

Tak orzekł WSA w Krakowie 19 kwietnia 2011 (I SA/Kr 228/11).

Spółka wybudowała budynki i budowle na gruncie, którego jest dzierżawcą. Umowa dzierżawy przewiduje, że po jej zakończeniu budynki pozostaną na gruncie, a wydzierżawiający nie będzie musiał płacić wynagrodzenia z tytułu ulepszenia nieruchomości.

Spółka zapytała fiskusa, czy może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wartość niezamortyzowanej części obiektów wybudowanych na cudzym gruncie, które istniały w dniu przekazania gruntów ich właścicielom.

Wskazała, że aby wartość tych obiektów zaliczyć jednorazowo do kosztów podatkowych, musi spełnić łącznie kilka przesłanek, m.in. dokonać likwidacji środków trwałych, które nie mogły wcześniej ulec całkowitej amortyzacji, w wyniku likwidacji musi powstać strata po stronie spółki, likwidacja nie może być związana z utratą przydatności gospodarczej na skutek zmiany działalności spółki.

Według spółki spełniła ona wszystkie te przesłanki. Także przesłankę likwidacji środka trwałego, ponieważ wykreśliła z ewidencji środków trwałych obiekty wybudowane na dzierżawionych gruntach. Izba skarbowa uznała stanowisko spółki za nieprawidłowe. Stwierdziła, że likwidacja księgowa nie jest tożsama z likwidacją fizyczną, a zatem nie został spełniony jeden z ustawowych warunków.

Sąd uchylił zaskarżoną interpretację. Wskazał, że organy podatkowe niesłusznie przyjęły zbyt wąską wykładnię pojęcia „likwidacja”. Zdaniem sądu go nie można utożsamiać z fizycznym zniszczeniem środka trwałego.

WSA odwołał się do art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT. Mówi on, że nie zalicza się do kosztów strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli utraciły one przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności. Sąd stwierdził, że gdyby przyjąć wąską interpretację pojęcia „likwidacja”, to końcowa część tego przepisu byłaby zbędna, a nawet sprzeczna z jego pierwszą częścią.

Autorka jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentuje Katarzyna Kunka, starsza konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Łodzi):

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych.

Kosztami powinny więc być takie straty w części niepokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych. Stosownie natomiast do art.16 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT nie uważa się za koszty podatkowe strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności.

Oznacza to, że podatnikom powinno co do zasady przysługiwać prawo do zaliczenia do kosztów podatkowych strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych spowodowanych innymi przyczynami. Problematyczną kwestią jest jednak brak ustawowej definicji podjęć „strata" i „likwidacja".

Jest to źródłem licznych sporów dotyczących w szczególności inwestycji w obcych środkach trwałych oraz budynków i/lub budowli wybudowanych na cudzym gruncie. W praktyce gospodarczej normalnym zjawiskiem jest bowiem rozwiązywanie umów najmu lub dzierżawy przed upływem okresu pełnego zamortyzowania tych obiektów.

Wyrok WSA w Krakowie z 19 kwietnia 2011 jest przykładem pozytywnego rozstrzygnięcia dla podatników, prezentowanego przez liczne sądy administracyjne (np. wyroki WSA w Poznaniu z 3 lutego 2011, I SA/Po 743/10, w Gliwicach 24 marca 2010, I SA/Gl 831/09, wyrok NSA z 4 listopada 2008, II FSK 1035/07).

Zgodnie z tymi orzeczeniami pojęcie likwidacji jest rozumiane szeroko i obejmuje również wykreślenie środka trwałego z ewidencji środków trwałych bez konieczności jego fizycznej likwidacji.

Niemniej organy podatkowe w licznych interpretacjach kwestionują prawo do zaliczenia do kosztów podatkowych niezamortyzowanej części środków trwałych w razie braku ich fizycznej likwidacji. Dodatkowo twierdzą, że istotnym argumentem, który nie pozwala na zaliczenie do kosztów podatkowych nieumorzonej części takich środków trwałych, jest brak możliwości uznania, że wskutek rozwiązania umowy najmu podatnik poniósł stratę.

Ponadto organy podatkowe wskazują, że od momentu zaprzestania używania środka trwałego dla celów prowadzonej działalności gospodarczej przestaje istnieć związek przyczynowo-skutkowy między kosztami ich nabycia/wytworzenia i przychodami (np. interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 10 lutego 2011, IPPB5/423-42/11-2/RS).

Zdarza się, że takie niekorzystne dla podatników stanowisko jest prezentowane również przez niektóre składy orzekające sądów administracyjnych (np. wyrok NSA z 5 stycznia 2010, II FSK 1269/08).

Czytaj też artykuły:

Zobacz więcej :