Czy czekać na potwierdzenie faktury od kontrahenta

Orzeczenie w tej sprawie wydał [b]9 października 2008 r. WSA w Warszawie (sygn. III SA/Wa 1081/08)[/b].

Sprawa dotyczyła interpretacji wydanej przez Izbę Skarbową w Katowicach. Z wnioskiem zwróciła się firma Żywiec Trade sp. z o.o. Zapytała, czy ma obowiązek stosować § 16 ust. 4 rozporządzenia ministra finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług. W grudniu ubiegłego roku przepis został bowiem uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z ustawą zasadniczą. Problem w tym, że TK dał ustawodawcy rok na jego zmianę.

[srodtytul]Sporny przepis[/srodtytul]

[b]Zgodnie ze spornym przepisem sprzedawca, aby dokonać obniżenia kwoty podatku należnego, musi posiadać potwierdzenie, że nabywca odebrał fakturę korygującą. [/b]Dokument ten stanowi podstawę do obniżenia kwoty podatku należnego w rozliczeniu za miesiąc, w którym sprzedawca otrzymał to potwierdzenie.

Zdaniem spółki nie ma ona obowiązku go stosować już dziś, choć ustawodawca go jeszcze nie zmienił. Może więc obniżać VAT należny w miesiącu wystawienia faktury korygującej. Według podatnika podstawę taką daje art. 29 ustawy o VAT, w myśl którego obrót zmniejsza się m.in. o wartość kwot wynikających z dokonanych korekt faktur.

Izba skarbowa nie zgodziła się z tymi argumentami. Sprawa trafiła więc do sądu.

[srodtytul]Ten sam problem...[/srodtytul]

Ten uznał, że interpretacja była prawidłowa i oddalił skargę. Wyjaśnił, że odpowiadając na pytanie podatnika, izba skarbowa zajmuje stanowisko „co do zasady”. Nie mogła więc nie uwzględnić spornego przepisu, ponieważ, stwierdzając jego niekonstytucyjność, TK uznał za zasadne pozostawić go przez rok w obrocie prawnym. [b]Sąd wskazał także, że inny wyrok prowadziłby do różnicowania pozycji podatników. Ci, którzy wystąpili o interpretację i zaskarżyli ją do sądu, nie musieliby czekać na potwierdzenie, że kontrahent otrzymał fakturę korygującą, podczas gdy pozostali mieliby taki obowiązek[/b].

[b]Sąd zwrócił uwagę na art. 190 konstytucji. Mówi on, że orzeczenia TK mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.[/b]

Podkreślił jednak, że na takie rozstrzygnięcie miało wpływ to, że sprawa dotyczyła interpretacji. Gdyby bowiem był to spór o decyzję wymierzającą podatek, sędziowie mogliby – po uwzględnieniu konkretnych okoliczności sprawy – wydać wyrok z pominięciem spornego przepisu rozporządzenia. To dlatego, że zgodnie z art. 178 ust. 1 konstytucji sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko konstytucji oraz ustawom.

[srodtytul]...i różne wyroki[/srodtytul]

To nie pierwszy wyrok WSA w Warszawie w takiej sprawie. Poprzedni, wydany [b]26 marca 2008 r. (sygn. III SA/Wa 30/08)[/b], był jednak korzystny dla podatnika – interpretacja została uchylona. Wtedy sąd także uznał, że kwestionowany przepis wciąż obowiązuje, bo TK dał rok na jego zmianę. Potwierdził także, że organy podatkowe miały obowiązek go stosować. Dalsze wnioski były już jednak inne: skoro nie ma także wątpliwości, że § 16 ust. 4 rozporządzenia jest niezgodny z konstytucją, to sąd, wydając wyrok, nie może go uwzględniać. Wynika to z cytowanego także we wczorajszym orzeczeniu art. 178 konstytucji: sędziowie podlegają tylko konstytucji oraz ustawom.

[ramka][b]Komentuje Tomasz Bełdyga, radca prawny w firmie KPMG[/b]

Trudno zgodzić się z twierdzeniem sądu, że powinien on stosować różne przepisy w zależności od tego, czy sprawa dotyczy interpretacji, czy też decyzji wymierzającej podatek. Takie podejście stawia pod znakiem zapytania sens występowania z pytaniem do ministra finansów. Nie jest przekonująca argumentacja sądu, że inne orzeczenie różnicowałoby sytuację podatników, ponieważ ci, którzy otrzymaliby korzystną odpowiedź, byliby w lepszej sytuacji od pozostałych. Tak jest bowiem w każdej sytuacji, gdy podatnik otrzymuje korzystną dla siebie odpowiedź. Wyrok jest tym bardziej zaskakujący, że kilka miesięcy temu w identycznej sytuacji ten sam sąd uchylił interpretację. Uznał bowiem, że konstytucja nakazuje mu orzekać tylko na podstawie konstytucji i ustaw. Nie powinien więc uwzględniać niezgodnych z nią przepisów. [/ramka]

[ramka][b]Co orzekł Trybunał Konstytucyjny[/b]

Zaskarżony przepis, rozumiany literalnie, pozostaje w ewidentnej sprzeczności z art. 29 ust. 4 ustawy o VAT wskazującym, że podstawą opodatkowania jest obrót, którego rozmiar wyznaczają m.in. okoliczności ujęte w tym przepisie. Warunek, że nabywca musi posiadać potwierdzenie odbioru faktury korygującej, może w pewnych sytuacjach uniemożliwić sprzedawcy obniżenie podatku należnego z powodu okoliczności od niego niezależnych. Będzie tak w szczególności, gdy nabywca zmieni adres lub siedzibę, nie będzie odbierał korespondencji, itp. Zaskarżony przepis wprowadza więc dodatkowy warunek materialnoprawny, od którego zależy możliwość odliczenia podatku.

[b]Wyrok z 11 grudnia 2007 r. (sygn. U 6/06)[/b][/ramka]