Pierwsza zasada zapisana jest w art. 321 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego[/link] głoszącym, że „sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem pozwu, ani zasądzić ponad żądanie”. Zwolennicy poglądu, że przepis ten obowiązuje także w sprawach o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, twierdzą, iż nie ma żadnych podstaw, by było inaczej.
Takie stanowisko zajął SN m.in. [b]w uchwale z 28 sierpnia 2008 r. (sygn. III CZP 76/08) oraz wyroku z 7 listopada 2008 r. (sygn. IV CSK 264/08), a wcześniej w wyroku z 21 marca 2001 r. (sygn. III CKN 1214/98)[/b].
W tym ostatnim wyraźnie zaznaczył, że w postępowaniu wszczętym na podstawie art. 10 u.k.w., jak w każdym postępowaniu procesowym, żądanie pozwu podlega uwzględnieniu, jeżeli zostanie udowodnione. Określa je zaś powód i sąd jest nim związany (art. 321 § 1 k.p.c.). [b]Jeśli więc np. powód żąda wpisania go do księgi jako właściciela, sąd nie może ustalić, że jest on tylko użytkownikiem wieczystym albo że właścicielem, ale w innej części.[/b] Słowem, sąd uwzględni pozew, jeśli rzeczywisty stan prawny okaże się tożsamy ze stanem objętym żądaniem.
W [b]wyroku z 7 listopada 2008 r. (sygn. IV CSK 264/08)[/b] SN stwierdził m. in., że zapewnieniu zgodności zapisów w księgach wieczystych z rzeczywistością służą inne mechanizmy niż powództwo z art. 10 u.k.w. Chodzić może np. o przewidziany w art. 626[sup]13[/sup] § 1 k. p. c. obowiązek wpisania przez sąd wieczystoksięgowy z urzędu (z własnej inicjatywy) ostrzeżenia o dostrzeżonej niezgodności czy wynikający z art. 36 ust. 1 u.k.w. obowiązek zawiadamiania tego sądu (m. in. przez sądy, organy administracji) o zmianach właściciela nieruchomości, a także przewidziana w ust. 4 art. 36 u. k. w. możliwość wymuszenia na właścicielu ujawniania przysługujących mu praw w księdze.
[srodtytul]Liczy się cel [/srodtytul]
Pogląd odmienny, a mianowicie, że sąd w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nie jest związany żądaniem pozwu czy raczej wskazanym przez stronę sposobem usunięcia tej niezgodności, zajął SN m.in. w wyrokach z 6 listopada 2003 r. [b](sygn. II CK 192/02) oraz 8 czerwca 2005 r. (sygn. I CK 701/04)[/b].
