Co z wydatkami na podwyższenie kapitału zakładowego

[b]Tak wynika z wyroku NSA z 28 lipca 2010 r. (II FSK 437/09).[/b]

Spółka wskazała, że zgromadzenie wspólników podwyższyło kapitał zakładowy i w związku z tym poniosła wydatki, m.in. na opłatę notarialną i podatek od czynności cywilnoprawnych. Zwróciła się o udzielenie interpretacji, czy może je zaliczyć do kosztów podatkowych. W jej ocenie, w świetle art. 15 ust. 1[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893] ustawy o CIT[/link], te wydatki zostały poniesione w celu zabezpieczenia źródła przychodów w przyszłości.

Organ podatkowy uznał, że to nieprawidłowe stanowisko. Zgodnie z treścią wzmiankowanego przepisu kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1.

Zatem podatnik ma możliwość zaliczenia poniesionych wydatków do kosztów, pod warunkiem że mają one związek z prowadzoną działalnością gospodarczą a ich poniesienie ma bądź też może mieć wpływ na wielkość osiąganych przychodów lub służyć ma zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów. Koszty ponoszone przez spółkę pozostawały w bezpośrednim związku z podwyższeniem kapitału. To oznacza, że nie mogą być kosztami podatkowymi w rozumieniu art. 15 ust. 1 cyt. ustawy o CIT.

Nie zgodził się z tym WSA w Olsztynie. Jednak korzystny dla spółki [b]wyrok z 10 grudnia 2008 r. (I SA/ Ol 504/08)[/b] został zaskarżony do NSA.

Organ podtrzymał swoje stanowisko i podniósł, że sąd I instancji zastosował niedopuszczalną analogię legis.

NSA uchylając ten wyrok, stwierdził, że [b]istnieje ugruntowana linia orzecznicza, zgodnie z którą przychody otrzymane na utworzenie lub na podwyższenie kapitału zakładowego nie są przychodami podatkowymi, a więc związane z tym wydatki nie są zaliczane do kosztów podatkowych[/b].

[i]Autorka jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Komentuje Aleksander Kot, menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie):[/b]

Wyrok, niestety, wpisuje się w wątpliwą z punktu widzenia wykładani celowościowej (a także i literalnej) linię interpretacyjną. Wykładnia ta opiera się na rozumowaniu zakładającym, że skoro otrzymanie przez spółkę środków finansowych w postaci kapitału nie jest przychodem opodatkowanym, to koszty związane z podwyższeniem kapitału nie są kosztami poniesionymi w celu uzyskania przychodu (podatkowego), a zatem nie spełniają podstawowego warunku dla zaliczenia ich w koszty podatkowe wyrażonego w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Choć wykładnia ta została potwierdzona w wyrokach sądowych, można podnieść istotne wątpliwości co do jej prawidłowości. Przede wszystkim abstrahuje ona od celu, w jakim spółki pozyskują kapitał. Rozumowanie władz skarbowych i sądu sprowadza się do wyizolowania samej operacji podwyższenia kapitału (niepodlegającej opodatkowaniu), a następnie wyłączenia związanych z nią kosztów. Rozumowanie to jest błędne, bo pozyskanie kapitału nie jest celem samym w sobie.

Kapitał to po prostu metoda finansowania działań spółki, te zaś podejmowane są w celu uzyskania przychodów, a zatem koszty związane z pozyskaniem kapitału powinny być uznawane za koszty uzyskania przychodu. Co więcej kapitał, finansując działalność spółki, zabezpiecza też jej źródło przychodów, co jest alternatywnym warunkiem uznania kosztów za podatkowe wyrażonym w art. 15.

Należy przy tym zauważyć, że rozumowanie prezentowane w tym wyroku, zakładające brak możliwości uznania za koszty podatkowe wydatków związanych z podwyższeniem kapitału jako czynnością nieopodatkowaną, prowadzi do absurdalnego z punktu widzenia racjonalności ustawodawcy wniosku, że także koszty finansowania długiem (np. prowizje bankowe) nie powinny być kosztami uzyskania przychodu.

Wiążą się przecież z wpływem środków pieniężnych z pożyczki, a operacja ta jest wyłączona z opodatkowania na takich samych zasadach, jak wpływ środków podwyższających kapitał zakładowy spółki. Szczęśliwie stanowisko to nie pojawia się w wyrokach sądów, niemniej trudno wskazać, dlaczego – przy identycznym uregulowaniu – wydatki na pozyskanie finansowania długiem są traktowane inaczej niż koszty finansowania kapitałem.

Można dodać, że art. 15 ust. 1 nie stawia wymogu, by czynność bezpośrednio związana z wydatkiem generowała przychód podlegający opodatkowaniu (wiele kosztów pośrednich również nie wiąże się z czynnościami generującymi przychód podatkowy). Pośredni związek (ale nierozerwalny) wydatków na podwyższenie kapitału z przychodami generowanymi przez spółkę finansowaną tym kapitałem nie budzi chyba wątpliwości.

Niemniej, mimo argumentów, które można podnieść broniąc omawianych wydatków jako kosztów podatkowych, wyrok NSA potwierdza niekorzystną dla podatników linię orzeczniczą i powoduje, że takie ich potraktowanie wiąże się z wysokim ryzykiem przegranego sporu z władzami podatkowymi.[/ramka]

PIT Koszty CIT Spółki Orzecznictwo Sądów i Trybunałów

[b]Tak wynika z wyroku NSA z 28 lipca 2010 r. (II FSK 437/09).[/b]

Pozostało 87% artykułu