Jak poprawić rozprawy przez Trybunałem

Na rozprawach w Trybunale Konstytucyjnym często dochodzi do sytuacji, że sędziowie chcą się czegoś dowiedzieć, ale nie mają od kogo. Owszem, zdarza się, że występują do jakiegoś urzędu o dodatkowe dane, ale bywa, że przechodzą nad daną kwestią do porządku i wydają wyrok.

[srodtytul]Nie ma kogo zapytać[/srodtytul]

Tak było na rozprawie [b]25 stycznia 2011 r. (P 8/08)[/b], kiedy Trybunał rozpatrywał pytanie prawne tarnowskiego Sądu Okręgowego, czy przepis ograniczający odpowiedzialność Poczty Polskiej za niewykonanie usługi jest konstytucyjny. Podczas zadawania pytań, a chodziło o zbadanie zasad ustalania opłat, sędzia Teresa Liszcz wprost powiedziała: "Szkoda, że nie ma nikogo z sądu i poczty i nie ma kogo zapytać". Trybunał zamknął jednak rozprawę i wydał wyrok.

Dwa dni później podobnie zdarzyło się na rozprawie ze skargi Marii D., która zakwestionowała przepis [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/1900_89/DU1964Nr%2043poz%20296a.asp]kodeksu postępowania cywilnego[/link] zabraniający wznowienia procesu rozwodowego, jeżeli któraś z rozwiedzionych osób zawrze nowy związek, choćby doszło do najdalej idących nieprawidłowości. Sędziowie Trybunału próbowali ustalić, czy skarżącej chodzi o wzruszenie rozwodu czy o orzeczenie winy byłego męża – na użytek alimentów. Tym razem Trybunał odroczył rozprawę [b](SK 11/09)[/b].

– Sędziowie nie powinni tak demonstrować swoich poglądów - wskazuje prof. Andrzej Mączyński, wiceprezes TK w stanie spoczynku, członek zespołu przygotowującego projekt noweli [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=06B7A91F0BF79383A3C140D08204CB4D?id=75103]ustawy o TK[/link]. – Problem jednak jest. [b]Może rozprawa powinna być wyznaczana nie tuż przed ogłoszeniem wyroku, ale wcześniej. Mogłaby mieć charakter informacyjnego przesłuchania, a wyrok byłby odraczany, aby Trybunał mógł jeszcze zebrać niezbędne dane[/b].

[srodtytul]Co da się zrobić[/srodtytul]

Zdarza się wreszcie, że Trybunał przepytuje urzędnika z ministerstwa, który nie ma podstawowej wiedzy prawnej ani nie zna np. statystyki dotyczącej sprawy. To może się przełożyć na treść wyroku, a przecież wyroki Trybunału dotyczą milionów ludzi.

– [b]Trybunał powinien w takich sytuacjach uzupełniać materiał dowodowy[/b]. Stosuje przecież procedurę cywilną - wskazuje Wiesław Johann, były sędzia Trybunału. – Dziwię się, że tak rzadko wzywa uczestników czy świadków, którzy mogą uzupełnić brakujące informacje.

Podobnego zdania jest prof. Bogusław Banaszak, konstytucjonalista z Uniwersytetu Wrocławskiego. Widzi rozwiązanie takich patów w odraczaniu rozpraw.

Radykalniej na problem patrzy prof. Krystyna Pawłowicz, konstytucjonalistka z Uniwersytetu Warszawskiego.

– Wszelkie dane Trybunał powinien zebrać przed rozprawą, ale i na rozprawie mogą się ujawnić dodatkowe kwestie. Odraczanie jest rozwiązaniem, ale ma wadę: przedłuża postępowanie. Dlatego [b]należałoby zwiększyć dyscyplinę rozprawy[/b], np. wprowadzić obowiązkową obecność wszystkich uczestników.