Przegląd orzecznictwa w sprawach podatku dochodowego 2010

[srodtytul]Bez CIT przy przystąpieniu do funduszu zamkniętego[/srodtytul]

[b]Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 19 października 2010 r. (II FSK 1047/09) uznał, że w momencie wniesienia papierów wartościowych do funduszu inwestycyjnego zamkniętego inwestor nie uzyskuje automatycznie realnego przysporzenia trwale powiększającego jego aktywa i stanowiącego przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2000/DU2000Nr%2054poz%20654.asp]ustawy o CIT[/link].[/b]

Sprawa dotyczyła wniosku o interpretację. W udzielonej podatnikowi odpowiedzi minister finansów stwierdził, że przeniesienie własności udziałów na rzecz funduszu, którego skutkiem jest wydanie certyfikatu uczestnictwa w funduszu, jest zbyciem udziałów spółki. Po stronie zbywającego te udziały powstaje więc obowiązek podatkowy. Jednocześnie uznał on, że art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT jest podstawą rozliczenia kosztów dwóch odrębnych zdarzeń podatkowych: zbycia udziałów oraz wykupienia certyfikatów (lub ich umorzenia).

Tak więc wniesienie papierów wartościowych (w tym udziałów) do funduszu inwestycyjnego zamkniętego powodowałoby powstanie przychodu z odpłatnego ich zbycia. Jednocześnie konsekwencją późniejszej sprzedaży lub umorzenia certyfikatów ponownie byłoby powstanie przychodu do opodatkowania.

NSA nie zgodził się z tym stanowiskiem. Wskazał, że przychodem jest tylko takie przysporzenie majątkowe, które ma charakter trwały. Skoro zatem ostateczna wartość certyfikatów inwestycyjnych powstaje na drugim etapie procesu inwestycji, czyli w momencie ich zbycia, umorzenia lub w następstwie wypłaty dochodów funduszu bez umarzania certyfikatów inwestycyjnych, to dopiero w tym momencie można mówić o konkretyzacji, trwałości uzyskanego przychodu.

W efekcie NSA uznał, że w momencie wniesienia papierów wartościowych do funduszu inwestycyjnego zamkniętego inwestor nie uzyskuje automatycznie realnego przysporzenia trwale powiększającego jego aktywa i będącego przychodem w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o CIT.

Komentowany wyrok przyczynić się może do jeszcze szerszego wykorzystywania funduszy zamkniętych dla celów optymalizacji podatkowej.

[ramka][b]Czytaj więcej w artykułach:

[link=http://www.rp.pl/artykul/551692.html]Inwestycja w fundusz nie jest przychodem[/link]

[link=http://www.rp.pl/artykul/589115.html] Uwaga na fundusze[/link] [/b][/ramka]

[srodtytul]Przy cienkiej kapitalizacji uwzględnia się tylko pożyczki[/srodtytul]

[b]Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 3 grudnia 2010 r. (III SA/Wa 2365/10) orzekł, że do wartości zadłużenia spółki wobec udziałowców, obliczanej dla celów przepisów o cienkiej kapitalizacji, wliczać należy jedynie pożyczki i kredyty, a nie wszystkie zobowiązania wobec tych podmiotów.[/b]

Art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 wprowadzono do ustawy o CIT w celu ograniczenia zjawiska tzw. niedostatecznej kapitalizacji, czyli finansowania podmiotów gospodarczych działających w ramach tej samej grupy kapitałowej poprzez udzielanie im kredytów czy pożyczek zamiast podnoszenia kapitału. Przepisy te stosuje się, kiedy zadłużenie spółki wobec podmiotów bezpośrednio lub pośrednio powiązanych za spółką przekroczy określoną wielkość liczoną w stosunku do wielkości kapitału zakładowego spółki.

Wykładnia celowościowa i funkcjonalna tych przepisów, której dokonał sąd w analizowanej sprawie, prowadzi do wniosku, że pojęcie „wartość zadłużenia” obejmuje wyłącznie pożyczki i kredyty zaciągnięte przez podatnika wobec podmiotów w nich wskazanych, a nie każde zobowiązanie do uregulowania w stosunku do nich. Skoro bowiem przepisy te zostały wprowadzone do ustawy o CIT w celu ograniczenia zjawiska finansowania podmiotów w drodze pożyczek udzielanych przez podmioty z tej samej grupy kapitałowej, to powinny one znajdować zastosowanie jedynie do zadłużenia wynikającego z umów pożyczki.

Dla celów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT wartością zadłużenia będzie zatem wartość zadłużenia wynikającego wyłącznie z umów pożyczek, a nie z innych tytułów, takich jak dostawa towarów czy świadczenie usług.

Należy również zwrócić uwagę, że do wartości zadłużenia wliczane być powinny także te pożyczki, z tytułu których odsetki są wliczane do wartości początkowej środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Tak więc przepisy o niedostatecznej kapitalizacji znajdą zastosowanie również w stosunku do odsetek wliczanych do wartości początkowej podlegającej amortyzacji. Zwrócił na to uwagę [b]WSA we Wrocławiu w wyroku z 9 listopada 2010 r. (I SA/Wr 1191/10).[/b]

[ramka][b]Czytaj też artykuły:

[link=http://www.rp.pl/artykul/584767.html]Kiedy odsetki od pożyczki od udziałowca nie są kosztem[/link]

[link=http://www.rp.pl/artykul/579112.html]Amortyzacja musi uwzględniać ograniczenia dotyczące cienkiej kapitalizacji[/link][/b][/ramka]

[srodtytul]Kiedy mamy likwidację środka trwałego[/srodtytul]

[b]WSA w Warszawie w wyroku z 27 października 2010 r. (III SA/Wa 738/10) uznał, że nieuzasadniony jest prezentowany wciąż przez organy podatkowe pogląd, że w poczet kosztów uzyskania przychodów zaliczać można jedynie te straty w środkach trwałych, które powstają w wyniku fizycznego ich unicestwienia.[/b]

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT nie zalicza się do kosztów podatkowych strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności. Organy podatkowe twierdzą jednak często, że regulacja ta ma zastosowanie wyłącznie w przypadku fizycznej likwidacji środka trwałego, czyli jego unicestwienia.

WSA wskazał jednak, że pojęcie „likwidacja środka trwałego” należy rozumieć szeroko. W orzecznictwie NSA pojęcie to zostało bowiem zinterpretowane w szerokim znaczeniu, obejmującym nie tylko fizyczne unicestwienie środka trwałego, ale także przekazanie środka trwałego innemu podmiotowi czy to w drodze darowizny czy sprzedaży, a także zmianę metody prowadzenia działalności gospodarczej, likwidację środka trwałego w związku z jego zużyciem technicznym, technologicznym lub „moralnym” oraz wycofanie go z ewidencji środków trwałych ([b]por. wyrok NSA z 9 września 2005 r., FSK 2169/04[/b]).

Oznacza to, że np. w razie rozwiązania lub wygaśnięcia umowy najmu lokalu strata powstała w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonej inwestycji w tym obcym środku trwałym może zostać uznana za koszt podatkowy, jeśli podatnik nie zmienia rodzaju prowadzonej działalności. Pogląd ten potwierdzają również inne orzeczenia, m.in. [b]WSA w Rzeszowie z 5 sierpnia 2010 r. (I SA/Rz 335/10) i WSA we Wrocławiu z 13 lipca 2010 r. (I SA/Wr 546/10).[/b]

[ramka][b]Zobacz także artykuły:

[link=http://www.rp.pl/artykul/515714.html]Niezamortyzowane inwestycje w obcym budynku są kosztem[/link]

[link=http://www.rp.pl/artykul/592213.html]Zniszczenie ulepszeń nieruchomości nie jest warunkiem rozliczenia kosztów[/link][/b] [/ramka]

[srodtytul]Jak ująć zbiorczą fakturę korygującą[/srodtytul]

[b]W wyroku z 15 września 2010 r. (I SA/Gd 565/10) WSA w Gdańsku uznał, że zbiorcza faktura korygująca, wystawiona z powodu obniżenia lub podwyższenia ceny, powinna zostać uwzględniona w okresie rozliczeniowym, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży towaru. [/b]

Każdorazowo korekta przychodu wynikająca ze zbiorczej faktury korygującej powinna być odnoszona do uprzednio wykazanego przychodu należnego. Późniejsze wystawienie faktury korygującej nie powoduje bowiem zmiany daty powstania tego przychodu.

Jak zauważył sąd, celem wystawienia faktury korygującej jest wykazanie prawidłowej wysokości już osiągniętego przychodu, należnego za dany okres rozliczeniowy. Faktura korygująca nie zmienia daty zdarzenia gospodarczego związanego z powstaniem tego przychodu, nie zmienia też daty powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek podatkowy ma bowiem charakter obiektywny i wystawienie faktury nie może mieć na niego wpływu.

Skoro w ustawie o CIT nie ma odrębnych reguł ujmowania korekt, to powinny one być zawsze rozliczane w okresie, w którym został już ujęty przychód należny, z uwzględnieniem zasad określających datę powstania przychodu. Podobny wniosek wynika z [b]orzeczenia WSA w Krakowie z 10 maja 2010 r. (I SA/Kr 359/10)[/b].