Odbiór techniczny nie jest momentem wydania towaru w VAT

Tak orzekł NSA 25 marca 2011 (I FSK 1815/09).

Spółka zawarła z przedsiębiorstwem gazowniczym umowę o przyłączenie do sieci obiektu gastronomicznego. W ramach umowy spółka zobowiązała się do wybudowania na własny koszt przyłącza gazowego oraz jego sprzedaży przedsiębiorstwu gazowniczemu.

Zgodnie z nią faktura miała zostać wystawiona najpóźniej na siedem dni przed ustalonym terminem przyłączenia do sieci gazowej. Odbiór techniczny przyłącza nastąpił w sierpniu 2006, a wystawienie faktury potwierdzającej sprzedaż w kwietniu 2007.

Urząd skarbowy stwierdził, że podatnik zaniżył kwotę VAT należnego za sierpień 2006  i zawyżył ją w kwietniu 2007. Jego zdaniem obowiązek podatkowy powstał z chwilą faktycznego objęcia przez przedsiębiorstwo gazownicze przyłącza we władanie, tzn. w sierpniu 2006.

Spółka zaskarżyła decyzję. Według niej obowiązek podatkowy z tytułu dostawy przyłącza powstał z chwilą wystawienia przez nią faktury sprzedaży, gdyż wcześniej nie miało miejsca faktyczne przeniesienie prawa do rozporządzania przyłączem jak właściciel na rzecz przedsiębiorstwa gazowniczego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie nie zgodził się ze spółką. Jego zdaniem skoro umowa pomiędzy stronami dotyczyła sprzedaż rzeczy przyszłej, to do przekazania prawa do rozporządzania przyłączem doszło w momencie odbioru technicznego przez spółkę gazowniczą.

Sprawa trafiła do NSA. Ten w pełni podzielił stanowisko spółki. Stwierdził, że odbiór techniczny nie jest momentem wydania towaru. W związku z tym, zgodnie z brzmieniem art. 19 ust. 4 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury.

Autor jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentuje Marek Wanat, konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w warszawie):

Moment powstania obowiązku podatkowego jest jedną z częstszych przyczyn sporów między podatnikami a organami skarbowymi. Przyczyna tego problemu tkwi w mojej opinii przede wszystkim w mało klarownej regulacji.

Liczne wyjątki od zasady ogólnej, statuowanej w art. 19 ust. 1 ustawy o VAT, sprawiają, że przedsiębiorcy często muszą wdawać się w niepotrzebne spory z fiskusem, które trwają wiele lat.

Tak było również w tej sprawie. Osią sporu był moment powstania obowiązku podatkowego. Fiskus uznał, że decyduje odbiór techniczny przyłącza gazowego.

Argumentował, że w protokole odbioru technicznego zawarto informacje o przekazaniu przyłącza do rozruchu, czyli napełnienia go gazem. Według organów podatkowych od tego momentu „władanie przyłączem ex lege przeszło na przedsiębiorstwo gazownicze”.

Spółka słusznie argumentowała, że interpretacja fiskusa jest za daleko idąca. Zarzuciła fiskusowi brak dokumentacji potwierdzającej wydanie przyłącza na rzecz przedsiębiorstwa gazowniczego. Zauważyła też, że nie wystąpiły czynności faktyczne świadczące o przeniesieniu prawa do rozporządzania przyłączem jak właściciel.

Podkreśliła również, że nie doszło do sprzedaży przyłącza w rozumieniu cywilnoprawnym. Ostatecznie po kilku latach sporów sprawa trafiła przed NSA. Ten dopatrzył się błędu fiskusa w ocenie prawnej stanu faktycznego.

NSA uznał, że odbiór techniczny jest standardową kontrolą spełnienia wymagań technicznych, które są niezbędne przy realizacji tego typu inwestycji. Nie może wobec tego być uznany za moment wydania towaru, bo jako taki nie jest dowodem czynności stwierdzających wydanie towaru.

NSA zgodził się ze spółką, że wydanie przyłącza nie nastąpiło przed wystawieniem faktury. Tym samym uznał, że spółka  prawidłowo rozpoznała moment powstania obowiązku podatkowego. Wprawdzie należy zgodzić się z rozumowaniem sądu w tej sprawie, warto jednak zauważyć, że w orzecznictwie istnieją rozbieżności dotyczące momentu powstawania obowiązku podatkowego.