Marek Isański: NSA chroni siebie zamiast praw obywateli

Sprawa jest piekielnie ważna dla wszystkich obywateli, bo póki co wszyscy jesteśmy śmiertelni i albo umrze nam ktoś bliski albo umrzemy my pozostawiając najczęściej w spadku mieszkanie lub jego część. Od lat ci, którzy dostali w spadku całe mieszkanie muszą, z jego sprzedażą, czekać 5 lat aby nie płacić podatku dochodowego od całej ceny sprzedaży, a gdy nie mogą tyle czekać to muszą zapłacić 19% wartości mieszkania jako rzekomy podatek dochodowy. Winne tego nie są przepisy, ale ich sądowa wykładnia, która „wymyśliła” takie prawo, że lepsza jest sytuacja podatkowa tych, którzy dostali część, a nie całość mieszkania.

Właśnie na stronach NSA opublikowane zostało uzasadnienie kolejnego wyroku II FSK 352/21 - Wyrok NSA z 2023-02-09, (takich wyroków wydano wiele tysięcy) uznającego obowiązek obywatela do zapłaty podatku dochodowego, gdy sprzedał mieszkanie nabyte w spadku lub darowiźnie, czyli bez uzyskania żadnego przysporzenia w majątku. Sąd pisze:

Zupełnie zaś przeciwnie uzasadnia sąd wyroki, gdy formą odpłatnego zbycia tak nabytego mieszkania nie była sprzedaż, ale zniesienie współwłasności. Wówczas zauważa, że podatek dochodowy jest ciężarem publicznoprawnym odnoszącym się pośrednio do przyrostu majątku. Zatem przychodem – jako źródłem dochodu – jest tylko ta wartość, która wchodząc do majątku podatnika może powiększać jego aktywa lub zmniejszać pasywa.

Jednolicie wówczas, dokonując analizy orzecznictwa dotyczącego odpłatnego zbycia udziałów w nieruchomości nabytych w spadku lub darowiźnie doszedł do następujących konkluzji: jeśli uzyskana kwota pieniędzy jest nie większa niż wartość posiadanego udziału to nie powstaje przychód do opodatkowania o jakim mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym.

Bowiem „Dochodzi tylko do zmiany ekonomicznej w majątku nieprzekładającej się na sytuację prawnopodatkową. Tego rodzaju odpłatne zbycie jest dla obdarowanego neutralne podatkowo w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a updof. To zaś oznacza, że zniesienie współwłasności nieruchomości, w wyniku którego jej współwłaściciel (obdarowany) w zamian za udział we współwłasności nieruchomości otrzymuje spłatę, będącą jego równowartością, nie uzyskuje przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a updof, nawet wówczas, gdyby inne przesłanki opodatkowania dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości zostały spełnione.” - wyrok II FSK 1557/18,

Wywody sądu, co prawda, odnoszą się do wprost do zniesienia współwłasności, które jest jedną z form odpłatnego zbycia, o jakiej mowa w tym artykule. Co oznacza, że również inne formy odpłatnego zbycia podlegają takiemu samemu opodatkowaniu. Gdy uzyskana cena nie jest wyższa niż wartość nieruchomości nabytej w spadku lub darowiźnie to takie odpłatne zbycie nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Otrzymane wskutek np. sprzedaży pieniądze to jedynie równowartość utraconego majątku nabytego w spadku lub darowiźnie.

Czytaj więcej

Podatki

Marek Isański: Skutki nowelizacji przepisów, które były błędnie interpretowane

Rozwój otaczającego nas świata powoduje, że przepisy prawa, a w tym przepisy prawa podatkowego, mogą się zmieniać. Można np. zmieniać/podwyższać kwoty mandatów, gdy wypadków drogowych jest zbyt wiele w stosunku do państw sąsiednich. Można obniżać podatki jeśli chce się zwiększyć aktywność inwestycyjną przedsiębiorców. Można podwyższać podatki, gdy brakuje pieniędzy na niezbędne wydatki. Niestety zdarzają się też sytuacje złego stosowania przepisów wskutek błędnej interpretacji uchwalonego prawa. Właściwą drogą naprawy nie jest zmiana prawa, ale doprowadzenie do korekty wykładni.

Prezes NSA i sędziowie NSA z uporem godnym lepszej sprawy twierdzą, że nie ma rozbieżności orzecznictwa w sprawie i wielokrotnie zostały oddalone wnioski Fundacji o podjęcie w sprawie uchwały ujednolicającej. Twierdzą autorytarnie, że sprzedaż jest źródłem przychodu, a zniesienie współwłasności nie jest źródłem przychodu. Czemu – nie wiadomo.

Sąd w tych sprawach broni swoich wcześniejszych wyroków, podczas gdy jego obowiązkiem jest ochrona praw obywateli poprzez kontrolę działania administracji. Linia orzecznicza dotycząca nieopodatkowania zniesienia współwłasności jest poprawna. Choćby z tego powodu, że ma ona logicznie konsekwentne uzasadnienie prawne, którego linia dotycząca opodatkowania sprzedaży w ogóle nie posiada. Zdecydowana większość transakcji to są sprzedaże, a nie zniesienie współwłasności, co oznacza, że na bardzo liczną grupę osób nakładany jest błędny podatek, czyli, że na takim podejściu sądu bezpodstawnie bogaci się budżet państwa.

Dla sędziów nie jest ważne to, że jego orzecznictwo spowodowało nierówne traktowanie obywateli. Nawet gdyby okazało się, że poprawna jest linia orzecznicza dotycząca sprzedaży (co jest nieprawdopodobne) to przecież obowiązkiem sądu było i jest doprowadzenie do jednolitego podejścia do opodatkowania każdej formy odpłatnego zbycia.