Odszkodowanie za powikłania po szczepieniu: Pytania w każdej fiolce

Ekspresowe powołanie samego Funduszu Kompensacyjnego nastawione jest na konkretny efekt: uspokojenie nastrojów społecznych i przekonanie jak najwięcej osób do szczepień. Kompensatowane mają być jedynie niepożądane odczyny poszczepienne (NOP) lub wstrząsy anafilaktyczne, które wymagały minimum 14-dniowej hospitalizacji.

Tymczasem największą obawą formułowaną przez zwykłych obywateli, ale również środowiska medyczne są długofalowe skutki, a nie tylko niepożądane odczyny poszczepienne. Fundusz nie będzie obejmować oceny i wypłat z tytułu odległych powikłań, takich jak: wpływ na funkcje rozrodcze, choroby autoimmunologiczne, nowotworowe.

Czytaj także: NOP: do 100 tys. zł za powikłania po szczepieniu na COVID

Brak na razie informacji o terminach zgłaszania skutków szczepionki, ale przyjmuje się, że będą to terminy przyjęte ogólnie, czyli cztery tygodnie. A co jeśli powikłania wystąpią np. po trzech miesiącach? Wtedy zaszczepionemu pozostaje tylko sąd powszechny, a tu udowodnienie związku przyczynowo-skutkowego będzie trudne, gdyż zabraknie danych, które z reguły są zbierane w ciągu lat badań przedklinicznych i klinicznych.

Świadectwo szczepienia

Przyjęcie szczepionki potwierdzi specjalny system, który umożliwi weryfikację zaszczepienia (m.in. kod QR). Osoby zaszczepione będą mogły bez dodatkowych testów korzystać z usług zdrowotnych w publicznej służbie zdrowia, nie obejmą ich także limity ustalone dla spotkań towarzyskich. Unikną także kwarantanny po kontakcie z osobą zakażoną koronawirusem. Rząd z Radą Medyczną rozważy możliwość wprowadzenia kolejnych zwolnień z zasad bezpieczeństwa osób zaszczepionych i opublikuje je w formie rozporządzenia.

To, co martwi dziś, to operowanie ogólnikami. Nie wiemy, czy od przyjęcia szczepionki można będzie uzależnić zatrudnienie lub dalszą pracę, wyjście na koncert, do teatru czy restauracji, wejście na stadion. Tu dotykamy problemu ewentualnej dyskryminacji. Szczepienia nie są przecież przymusowe, tylko dobrowolne, dlaczego więc osoby, które nie zgodziły się na nie, mają podlegać sporym ograniczeniom? Brak ustawowych podstaw prawnych, określonych nakazów i zakazów (zbadanych przez TK niezwłocznie po ich wprowadzeniu) może stanowić zagrożenie pozwami o odszkodowania od Skarbu Państwa.

Kolejne pytania rodzą się w związku z podróżowaniem. Istnieje już kilka szczepionek warunkowo dopuszczonych na świecie do użytku. Niektóre są dopuszczone w jednym kraju, ale w innym już nie. Jaką wykładnię przyjmą linie lotnicze i cały sektor turystyczny? Czy będą brały pod uwagę po prostu zaszczepienie czy zaszczepienie jakąś konkretną szczepionką? Można łatwo wyobrazić sobie podróż biznesową między Chinami, Rosją, UE i Afryką i związane z tym problemy z uznawalnością szczepień. Nie do pomyślenia jest konieczność wielokrotnego szczepienia różnymi szczepionkami, aby spełniała wymogi określonego państwa lub bloku politycznego. Ta kwestia wymaga międzynarodowej koordynacji.

Zgodnie z oficjalnym stanowiskiem rządu, przebycie Covid-19 nie jest przeciwwskazaniem do szczepień. Kwalifikacja do szczepienia przeciw Covid-19 nie wymaga wcześniejszej oceny poziomu przeciwciał przeciw SARS-CoV-2. Dodatni wynik poziomu przeciwciał nie stanowi przeciwwskazania do szczepień przeciw Covid-19. Nie zaleca się szczepienia w trakcie leczenia immunosupresyjnego, ponieważ nie prowadzono badań klinicznych w tej grupie pacjentów. Nie zaleca się też szczepienia w okresie ciąży i karmienia piersią. Osoby te nie są jednak w żaden sposób szczególnie potraktowane przez ustawodawcę ani zaliczone wprost do któregoś etapu szczepień.

Dyskusyjna kolejność

Osoby zdrowe oraz przedsiębiorcy będą szczepieni na szarym końcu, w tzw. trzecim etapie, którego czas trudno przewidywać. Dla gospodarki i powrotu do normalnego funkcjonowania jest to dramatyczne rozwiązanie, ponieważ w żadnym stopniu nie prognozuje wznowienia standardowej działalności. Wydaje się to potężną luką systemową, ponieważ z powodu problemów organizacyjnych, logistycznych i administracyjnych programu szczepień przedsiębiorcy i pracownicy branż najbardziej dotkniętych skutkami obostrzeń epidemiologicznych nie mają szans w najbliższym czasie na w pełni legalny powrót do działalności. Rozwiązanie to wydaje się co najmniej wątpliwe, dlatego kolejność szczepień powinna zostać zmieniona.

Czy odszkodowanie z funduszu odbierze prawo do dochodzenia odszkodowań przed sądem? Wydaje się to mało prawdopodobne, bo rażąco naruszałoby dobro osobiste w postaci prawa do pełnego odszkodowania i zadośćuczynienia za doznany uszczerbek na zdrowiu wywołany przez podmiot trzeci.

Z całą pewnością droga sądowa nie powinna być systemowo wykluczana przez wykorzystanie środków z Funduszu. On sam powinien się skupić na szybszym, prostszym i przynamniej częściowym zapewnieniu pomocy w trakcie leczenia związanego z wystąpieniem NOP. Roszczenia o znacznie poważniejszym ciężarze gatunkowym powinny rozstrzygać sądy powszechne.