Prezes zarządu Amber Gold stara się o uzyskanie statusu świadka koronnego. Dzieje się to w sytuacji, w której do prokuratury wpłynęło już prawie 8000 zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa oszustwa, a suma roszczeń osób poszkodowanych przekracza 370 mln zł – pisze adwokat.
Nadanie podejrzanemu statusu świadka koronnego uzasadnione może być korzyściami związanymi z ujawnieniem nieznanych okoliczności przestępstwa czy innych przestępstw, uzyskaniem danych pozwalających na wykrycie pozostałych sprawców czy zapobieżeniem innym przestępstwom. Niestety, ta karnoprocesowa decyzja ma zazwyczaj negatywne skutki dla ochrony praw osób pokrzywdzonych przestępstwami popełnionymi przez świadka koronnego.
Umorzenie postępowania unicestwia przede wszystkim możliwość orzeczenia obowiązku naprawienia szkody, zgodnie z art. 46 k.k. Sąd karny może co prawda uzależnić nadanie statusu świadka koronnego od zobowiązania się podejrzanego do zwrotu korzyści majątkowej odniesionej z przestępstwa lub naprawienia szkody nim wyrządzonej. Problem jednak w tym, iż nałożenie takich obowiązków nie jest obligatoryjne, lecz – jak pokazuje praktyka – wyjątkowo rzadkie. W razie umorzenia postępowania sąd karny pozostawia także bez rozpoznania ewentualnie złożone przez pokrzywdzonych w toku postępowania przygotowawczego powództwa cywilne (adhezyjne). Pokrzywdzeni mogą wtedy w ciągu 30 dni od doręczenia postanowienia o zawieszeniu postępowania zażądać przekazania pozwów sądowi właściwemu do rozpoznawania spraw cywilnych. Terminowe złożenie żądania pozwala też na utrzymanie zabezpieczenia roszczenia zgłoszonego w pozwie adhezyjnym. Tak więc nadanie podejrzanemu statusu świadka koronnego w zasadzie zamyka pokrzywdzonym drogę do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych na drodze karnej, pozostawiając im jedynie drogę cywilną.
Upadek zabezpieczeń
Zaspokojenie roszczeń pokrzywdzonych w postępowaniu karnym może zostać ponadto zabezpieczone na mieniu oskarżonego w trybie art. 291 k.p.k. Tak też stało się w sprawie Amber Gold. Umorzenie postępowania wobec świadka koronnego spowoduje jednak upadek takich zabezpieczeń, jeżeli pokrzywdzeni nie wytoczą powództwa przed sądem cywilnym przed upływem trzech miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania.
Odstąpienie państwa od karania nie powinno naruszać praw pokrzywdzonych obywateli
