Nowe koncesje na gaz łupkowy

W ostatnim czasie Ministerstwo Środowiska głośno zachwalało kolejny projekt nowelizacji prawa geologicznego i górniczego (dalej PGG) przygotowany dla potrzeb branży łupkowej. Przedstawiciele branży ocenili jednak nowe zasady koncesjonowania wydobycia gazu łupkowego powściągliwie. Co zatem – w świetle nowelizacji – spotka tych, którzy uzyskali koncesje na dotychczasowych zasadach?

Do końca maja br. minister środowiska wydał 108 koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie węglowodorów z formacji łupkowych nie wydał jednak jeszcze koncesji wydobywczej.

1.

Co z zezwoleniami wydanymi na dotychczasowych zasadach?

Po wejściu w życie znowelizowanych przepisów koncesje wydobywcze, o ile zostaną takie wydane, staną się koncesjami wydobywczymi w rozumieniu nowelizacji, czyli będą traktowane tak, jakby były udzielone na podstawie nowych przepisów.

Dotychczasowe koncesje poszukiwawczo-rozpoznawcze mają pozostać niezmienione i zachować ważność do końca terminu, na który zostały udzielone. Przedsiębiorcy będą mieli jednak wybór: czy prowadzić działalność na nowych, czy też na dotychczasowych zasadach. Nowelizacja PGG przewiduje możliwość przekształcenia koncesji poszukiwawczo-rozpoznawczej (z wyłączeniem koncesji obejmującej tylko poszukiwanie) w koncesję rozpoznawczo-wydobywczą funkcjonującą na nowych zasadach. Jeśli jednak przedsiębiorcy nie będą tym zainteresowani, będą mogli rozpoznawać złoża na podstawie dotychczas posiadanej koncesji i ewentualnie dokonać jej zmiany.

Jeśli przedsiębiorca zdecyduje się na przekształcenie koncesji poszukiwawczo-rozpoznawczej w koncesję rozpoznawczo-wydobywczą, powinien złożyć wniosek o przekształcenie w ciągu dwóch lat od dnia wejścia w życie nowelizacji, w przeciwnym razie uprawnienie to wygasa.

Ponadto przedsiębiorca będzie musiał spełniać warunki kwalifikacji, jakie nowelizacja przewiduje dla uczestników nowej, koncesyjnej procedury przetargowej. Po jej pomyślnym zakończeniu podpisze umowę o współpracy z Narodowym Operatorem Kopalin Energetycznych, spółką akcyjną Skarbu Państwa (NOKE), a z ministrem środowiska zawrze umowę o ustanowieniu użytkowania górniczego.

Przedsiębiorca, który nie wystąpi o przekształcenie koncesji poszukiwawczo-rozpoznawczej, będzie prowadził działalność według dotychczasowych przepisów. Może jednak wystąpić z wnioskiem o zmianę koncesji. Jeżeli zmiana podyktowana jest koniecznością zwiększenia zakresu prac, w tym robót geologicznych, organ koncesyjny, zmieniając koncesję, może także wydłużyć okres jej obowiązywania o dodatkowe dwa lata. Projekt nowelizacji nie przewiduje jednak ścisłych kryteriów oceny takiego wniosku, lecz stanowi jedynie,  zmianę koncesji uzasadniają w szczególności warunki geologiczne i racjonalna gospodarka złożem.

Postępowania o wydanie koncesji poszukiwawczo-rozpoznawczych, wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie nowelizacji, będą umarzane. Inwestorzy będą zatem musieli składać nowe wnioski o koncesje rozpoznawczo-wydobywcze już na nowych zasadach.

Inaczej sprawa wygląda z postępowaniami w sprawie udzielenia koncesji wydobywczych, do których zastosowanie znajdą dotychczasowe przepisy. Nie jest jednak jasne, czy takie koncesje wydobywcze będą koncesjami w rozumieniu znowelizowanej ustawy PGG. W tym aspekcie projekt nowelizacji wymaga doprecyzowania.

2.

Na jakich zasadach przyznawane będzie prawo pierwszeństwa dla rozpoznającego złoże?

Kto poszukiwał i rozpoznawał węglowodory oraz uzyskał decyzję zatwierdzającą dokumentację geologiczną złoża kopaliny przed dniem wejścia w życie nowelizacji, ten zachowa prawo do ubiegania się o ustanowienie użytkowania górniczego z pierwszeństwem przed innymi na dotychczasowych zasadach, czyli przez okres pięciu lat od dnia doręczenia mu decyzji zatwierdzającej dokumentację geologiczną.

Inaczej przedstawia się sytuacja podmiotów, które przed tą datą jedynie rozpoznały złoże węglowodorów, dopiero po niej zaś udokumentowały to złoże w stopniu umożliwiającym sporządzenie dokumentacji geologiczno-inwestycyjnej. Będą oni mogli skorzystać z tego prawa wyłącznie przez okres dwóch lat. Niejasny jest jednak moment, od którego należy liczyć bieg dwuletniego terminu, a także w jakim zakresie stosuje się znowelizowane zasady pierwszeństwa do węglowodorów. Jest to kolejny przepis projektu nowelizacji, który wymaga doprecyzowania.

3.

Kto może uzyskać koncesję wydobywczą w trybie bezprzetargowym?

Ten, kto uzyska roszczenie o ustanowienie użytkowania górniczego z pierwszeństwem przed innymi w oparciu o przepisy przejściowe nowelizacji, będzie mógł starać się o koncesję wydobywczą rządzoną nowymi przepisami, lecz z pominięciem przetargu. W takiej sytuacji przedsiębiorca będzie mógł także zdecydować, czy chce podpisać umowę o współpracy z NOKE, czy też nie.

4.

Jak chronione będzie prawo do korzystania z informacji geologicznej?

Przedsiębiorcy zachowują wyłączne prawo do korzystania z informacji geologicznej w celu wykonywania działalności wydobywczej. Prawo to będzie im przysługiwać przez okres pięciu lat liczony albo od dnia utraty mocy koncesji poszukiwawczo-rozpoznawczej, albo od dnia uzyskania decyzji zatwierdzającej dokumentację geologiczną złoża kopaliny.