Ochrona środowiska: Nowelizacja prawa energetycznego nie wdraża prawa UE w zakresie odnawialnych źródeł energii

Pełnego wdrożenia dyrektywy z 2009 r. o promowaniu stosowania odnawialnych źródeł energii („dyrektywa OZE") Polska nie dokonała do dziś.

Z tego względu 21 marca br. Komisja Europejska skierowała do Trybunału Sprawiedliwości UE skargę przeciwko Polsce. KE domaga się 133 228,80 tys. euro dziennej kary.

Uchwalona w lipcu tzw. nowelizacja prawa energetycznego, tzw. Mały Trójpak, zgodnie z uzasadnieniem miała stanowić „zapewnienie pełnej implementacji przepisów" dyrektywy OZE. Dokładna analiza prawna prowadzi jednak do odmiennych konkluzji.

Termin transpozycji upłynął 5 grudnia 2010 roku. Tymczasem brak wymaganych ram prawnych przekłada się też na bezpieczeństwo energetyczne. Rezultatem poprawnego wdrożenia dyrektywy ma być zmniejszenie zależności od importu paliw kopalnych, a przez to zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego.

Każde nowe źródło odnawialnej energii to także nowa inwestycja w energetyce ze wszystkimi tego pozytywnymi konsekwencjami. Dyrektywa OZE zawiera zachęty dla inwestorów, gdyż obniża ryzyko regulacyjne w sektorze elektroenergetycznym. Wymaga priorytetowego dostępu nowych mocy OZE do sieci elektroenergetycznej, a ograniczenia mogą jedynie wynikać z bezpieczeństwa sieci, ale wówczas operatorzy mają obowiązek jej modernizacji, aby umożliwić przyłączanie nowych mocy.

Operatorzy sieci są również zobowiązani do zapewnienia priorytetowego albo gwarantowanego dostępu do systemu sieciowego całej energii elektrycznej wyprodukowanej w OZE. Natomiast koszty przyłączenia oraz taryfy przesyłowe i dystrybucyjne powinny zapewniać brak dyskryminacji prądu z OZE i uwzględniać plusy zdecentralizowanego wytwarzania prądu.

Tak wyraźne ułatwienia są wprost wymagane przez art. 16 dyrektywy. W tym zakresie państwom członkowskim nie przysługuje żadna dowolność. Rezultatem ma być pierwszeństwo w dostępie do sieci dla odnawialnych źródeł energii.

Obecnie ustawa Prawo energetyczne gwarantuje jedynie odbiór energii elektrycznej z OZE. Aby do tego doszło, konieczne jest jednak dokonanie wpierw przyłączenia źródła, a to droga przez mękę. Najpierw potrzebne jest uzyskanie warunków przyłączenia, następnie zawarcie: umowy o przyłączenie, umowy o przesył albo dystrybucję i finalnie umowy o sprzedaż energii.

Przepisy są tak skonstruowane, iż silniejszą pozycję mają operatorzy sieci. Na niektórych etapach mogą nawet zablokować przyłączenie, np. ze względu na brak „ekonomicznych warunków przyłączenia". Nie tylko nie ma to żadnych podstaw w dyrektywie, ale wręcz jest z nią niezgodne. Decyzja o ekonomiczności projektu powinna przecież należeć tylko do inwestora!

Obecne regulacje są stworzone pod konwencjonalne źródła i nie ustanawiają wymaganego dyrektywą pierwszeństwa dla OZE. Obecny stan prawny jest zatem wprost niezgodny z art. 16 dyrektywy.

Zmienić to miała ustawa o OZE, która wchodziła w skład tzw. Dużego Trójpaku. Prace nad nim zostały jednak odsunięte. Uchwalono jedynie Mały Trójpak, który tylko częściowo dotyczy OZE.