Reklama

Mechanizm zwrotu świadczeń wypłaconych osobom zajmującym stanowiska kierownicze w bankach

Nawet jeżeli pracownik pisemnie zgodzi się na zwrot wypłaconych wcześniej świadczeń, to bank nie będzie miał prawnych instrumentów pozwalających na odzyskanie wypłaconych pieniędzy – ostrzega prawniczka.

Aktualizacja: 09.09.2016 10:50 Publikacja: 09.09.2016 08:52

Mechanizm zwrotu świadczeń wypłaconych osobom zajmującym stanowiska kierownicze w bankach

Foto: 123RF

Katarzyna Dulewicz

Reklama

W połowie sierpnia 2016 r. ukazał się długo oczekiwany projekt rozporządzenia ministra finansów w sprawie wynagrodzeń kadry kierowniczej w bankach. Niespodziewanie wprowadza on mechanizm zwrotu świadczeń wypłaconych osobom zajmującym stanowiska kierownicze (tzw. clawback). Takie rozwiązanie może być niezgodne z kodeksem pracy.

Rozporządzenie wprowadza do polskiego prawa przepisy dyrektywy 2013/36/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z 26 czerwca 2013 r. (CRD IV). Reguluje ono kwestię wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w bankach.

Z dniem wejścia w życie przepisy rozporządzenia zastąpią uchwałę 258/2011 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 4 października 2011 r.

Projekt rozporządzenia wprowadza zasady określone wcześniej w uchwale KNF 258/2011, uzupełniając je o wymagania określone w dyrektywie CRD IV. Nowością jest wprowadzenie mechanizmu zwrotu przez pracownika części wynagrodzenia. Zgodnie z § 25 pkt 12 projektu rozporządzenia bank może żądać zwrotu świadczeń wypłaconych osobie zajmującej stanowisko kierownicze w związku z rozwiązaniem umowy z poprzednim pracodawcą. Jest to częściowe odzwierciedlenie zasady zwrotu wyrażonej w unijnej dyrektywie (clawback). Mechanizm ten ma służyć ograniczeniu ryzykownych działań bankowców, poddając ich działania ocenie dopiero po kilku latach. Jeżeli ocena ta jest negatywna, clawback pozwala odebrać pracownikom zbyt pochopnie przyznane bonusy.

Wbrew prawu

Konstrukcja tego przepisu w projekcie budzi wątpliwości na dwóch płaszczyznach. Z jednej strony nie rozstrzyga, o wypłatę jakiego świadczenia chodzi, z drugiej – może być uznana za niezgodną z kodeksem pracy. Przepis odwołuje się do świadczeń wypłaconych w związku z rozwiązaniem umowy z poprzednim bankiem. Może tu chodzić o odprawę wypłaconą pracownikowi przez poprzedni bank albo o premię powitalną wypłaconą przez obecnego pracodawcę w zamian za rozwiązanie umowy z poprzednim bankiem. Wydaje się, że rozporządzenie powinno precyzyjnie wskazywać, o jakie świadczenia chodzi, albo wyraźnie odnosić się do obu przedstawionych sytuacji.

Reklama

Nie zmienia to jednak faktu, że w obu przypadkach taka konstrukcja może być uznana za niezgodną z zasadą ochrony wynagrodzenia za pracę, wyrażoną w art. 84 i nast. kodeksu pracy. Zgodnie z tą zasadą pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia. Chodzi tu zarówno o wynagrodzenie przyszłe, jak i to już wypłacone. Oznacza to, że pracownik nie może skutecznie zgodzić się na zwrot wypłaconych świadczeń, bez względu na to, czy chodzi o wynagrodzenie zasadnicze, czy premie. Przepis art. 84 kodeksu pracy jest bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że strony stosunku pracy nie mogą w drodze umowy wyłączyć jego stosowania. Nie można także przyjąć, że przepis rozporządzenia zmienia albo częściowo uchyla zasadę wyrażoną w kodeksie pracy. Rozporządzenie jest aktem prawnym niższego rzędu niż ustawa (kodeks pracy) i musi być z nią zgodne.

Problem wcześniej znany

Wydaje się, że problem ten dostrzegła wcześniej Komisja Nadzoru Finansowego. Uchwała KNF 258/2011 nie wprowadzała mechanizmu clawback, pomimo że takie rozwiązanie było wskazane wprost w dyrektywie jako jeden ze sposobów ograniczania ryzyka. W wytycznych z 23 grudnia 2011 r. Komisja wskazywała, że uchwała nie może naruszać przepisów prawa pracy o randze ustawowej.

Projekt rozporządzenia w obecnym kształcie może być w tym zakresie nieskuteczny. Nawet jeżeli pracownik pisemnie zgodzi się na zwrot wypłaconych wcześniej świadczeń, to bank nie będzie miał prawnych instrumentów pozwalających na odzyskanie wypłaconych pieniędzy. Wydaje się, że sądy pracy będą w takich przypadkach stawać po stronie zatrudnionych i będą oddalać powództwa o zwrot wypłaconych premii.

Autorka jest radcą prawnym, partnerem w kancelarii CMS