Tomasz Krzyżak: Pozorna troska o dobro dzieci. PiS demontuje komisję ds. pedofilii

Państwowa komisja do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 to pełna nazwa organu, który miał zająć się kompleksowo wyjaśnianiem przypadków wykorzystywania seksualnego najmłodszych. Komisja powstała w 2019 na fali debaty, jaką wywołał film braci Sekielskich „Tylko nie mów nikomu” traktujący o pedofilii w Kościele.

Zapowiedzi rządzących były wówczas szumne. Premier Mateusz Morawiecki przekonywał, że problem nie dotyczy tylko Kościoła, ale całego społeczeństwa i podkreślał, że rządowi zależy na tym, by dzieci chronić. Ówczesny wicepremier Jacek Sasin błyskawicznie przygotował projekt ustawy i puszczono go do Sejmu. Etap legislacyjny przebiegł dość gładko i 29 września 2019 roku ustawa weszła w życie.

Czytaj więcej

Kościół

Abp Ryś: Ostatnia szansa dla Kościoła

Historię Kościoła po II wojnie trzeba będzie napisać od nowa - mówi abp Grzegorz Ryś, metropolita łódzki, członek watykańskiej Dykasterii ds. Biskupów.

Zgodnie z założeniami komisja miała wydawać postanowienia o wpisie do Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, zawiadamiać odpowiednie organa o podejrzeniu popełnienia przestępstwa pedofilii, powiadamiać o przypadkach niezawiadomienia właściwego organu o podejrzeniu popełnienia przestępstwa pedofilii, identyfikować zaniedbania i zaniechania w wyjaśnianiu przypadków nadużyć seksualnych, a także prowadzić działalność prewencyjną i edukacyjną.

Ale po uchwaleniu ustawy żaden z podmiotów, któremu przyznano prawo do zgłoszenia kandydata do komisji, specjalnie się do tego nie rwał. Ani rzecznik praw dziecka, ani prezydent, ani Sejm, ani też premier. Przebudzenie nastąpiło dopiero po emisji drugiego filmu braci Sekielskich o pedofilii w Kościele (film „Zabawa w chowanego” wyemitowano 18 maja 2020 r.). W ciągu kilku dni wszyscy uprawnieni wskazali swoich kandydatów do pracy w komisji, a Sejm na jej szefa wybrał prof. Błażeja Kmieciaka.

Merytoryczną pracę komisja zaczęła w listopadzie 2020 r., w listopadzie skierowała do prokuratur pierwsze wnioski dotyczące podejrzeń o niezgłoszeniu przypadków pedofilii przez kilku hierarchów Kościoła rzymskokatolickiego.

Szybko okazało się, że nowy organ z szerokimi uprawnieniami to w istocie wilk bez zębów. Przez kilka miesięcy komisja toczyła spory z sądami i prokuratorami o dostęp do akt zamkniętych procesów i postępowań. Wymiar sprawiedliwości stał na stanowisku, że może udostępniać tylko dokumenty powstałe po powołaniu komisji, a wcześniejszych udostępniać nie może.

Czytaj więcej

Kościół

Pedofilia w Kościele. Ks. Isakowicz-Zaleski: Interwencja Watykanu albo będą kolejne afery

- W obecnej sytuacji Episkopat Polski nie jest zdolny do pełnego oczyszczenia, bo tak zaplątał się w te swoje chore różne systemy tego tuszowania czy mówienia, że to jest atak na Kościół, że nie jest w stanie tego problemu rozwiązać - powiedział w rozmowie z Jackiem Nizinkiewiczem ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, odnosząc się do sprawy pedofilii w Kościele po ostatniej publikacji "Rzeczpospolitej".

Spory toczyły się w zaciszu gabinetów. Na zewnątrz komisja coś robiła. Ale jakby na oślep. Najpierw zażądała od biskupich sądów dokumentów dotyczących postępowań w sprawie księży. Przestrzeliła, bo nie miała wiedzy o tym, że dysponentem dokumentów nie są sądy, ale biskupi. Potem pojawił się pierwszy raport, który w istocie skupiał się na pedofilii w Kościele, inne grupy społeczne właściwie pomijając.

To jednak, co prawda głośne, ale szczegóły. Członkowie komisji szybko odkryli, że ustawa, wedle której mają działać, to w istocie bubel prawny. Niby mają ogromne uprawnienia, ale nie mają z nich jak skorzystać. I zaczęły się schody. W parlamencie nikt za bardzo o zmianach rozmawiać nie chciał, Pałac Prezydencki wziął temat na siebie, ale ślimaczył się z tematem nowelizacji. W końcu jednak zmian dokonano i... przewodniczący Kmieciak uznał, że nie będąc prawnikiem, nie może stać na czele organu, który ma być w jakimś sensie sądem. Zrezygnował.

Kadencja Kmieciaka w fotelu szefa komisji skończyła się 14 kwietnia. Sejm, który powinien wybrać następcę, tego nie zrobił. W efekcie kilka tygodni temu z funkcji wiceprzewodniczącego komisji ustąpił mec. Andrzej Nowotarski, który przy okazji zrezygnował w ogóle z członkostwa w tym organie. Argumentował, że rezygnuje, bo Sejm zwleka z wyborem następcy Kmieciaka, a on nie widzi nikogo w obecnym składzie, kto mógłby profesora zastąpić.