Anatomia nagonki

Strach, który opanował salon III RP jest zarówno ostentacyjny jak i naturalny.

Publikacja: 02.05.2010 09:43

Bronisław Wildstein

Bronisław Wildstein

Foto: Fotorzepa, Ryszard Waniek Rys Ryszard Waniek

Skala żałoby po katastrofie smoleńskiej, która miała charakter zbiorowej i oczyszczającej ceremonii narodowej, może spowodować istotne przewartościowania, a w efekcie doprowadzić do utraty przez obecny establishment rządu dusz, a w konsekwencji i rządu ciał, co — z jego perspektywy — znacznie poważniejsze. Chodzi więc o to, aby unieważnić sens owego wspólnego przeżycia. Widać to doskonale w reakcjach na dokument Ewy Stankiewicz "Solidarni 2010".

Wejdź do dyskusji. Skomentuj na blogu

SLD wystosowuje oficjalny protest do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji podpisany przez wiceszefa partii, Jerzego Wenderlicha i jej rzecznika, Tomasza Kalitę. Oto jak zaczyna się to wystąpienie:

"W poniedziałek, 26 kwietnia Program Pierwszy Telewizji Polskiej, wyemitował film dokumentalny Ewy Stankiewicz i Jana Pospieszalskiego, "Solidarni 2010". Producentem filmu jest Robert Kaczmarek — ten sam, który wspólnie z Grzegorzem Braunem zrealizował dzieło pt. „Towarzysz Generał”, poświęcony Wojciechowi Jaruzelskiemu.

Grono takich twórców stworzyło film, za pomocą którego po raz kolejny udało się wzbudzić wielkie kontrowersje, podgrzać społeczną atmosferę i podzielić społeczeństwo.

Podczas dwugodzinnej emisji bez słowa komentarza, wybrani przechodnie obarczają winą za katastrofę prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem: media, partie polityczne, a nawet Rosjan."

I dalej: "Czy wzbudzanie społecznych i narodowych antagonizmów jest rolą telewizji publicznej? Czy misją telewizji publicznej jest propagowanie nienawiści? Pokazywania odczuć Polaków po tragedii tylko w jednym świetle, pełnym nienawiści, bezpodstawnych podejrzeń i spisków?".

Groteskowa poetyka tego tekstu, przypominająca prasowe donosy z okresu PRL-u, oddaje jednak retorykę, którą uruchomił salon III RP w obronie status quo. Dzielenie Polaków to podważanie monopolu dominujących w nim ośrodków opiniotwórczych. Te ośrodki nie wahają się użyć najdalej idących insynuacji, obelg i manipulacji. Nagonka organizowana przeciw "Solidarnym 2010", to przykład kampanii nienawiści, które wcześniej wymierzane były przeciw tym, którzy podważali dogmaty III RP: zwolennikom lustracji czy dekomunizacji, krytykom oligarchicznych porządków naszego państwa. Gdyż próba zakwestionowania pozycji establishmentu III RP to "dzielenie Polaków".

Retoryka ta wyklucza debatę i starcie racji. Ma eliminować, unieważniać, unicestwiać. Przyprawić gębę i ośmieszyć. Jest więc z gruntu antydemokratyczna. Prześledźmy ją na przykładzie kampanii przeciw filmowi Ewy Stankiewicz. Wcześniej jednak dygresja na temat pozycji SLD. Z perspektywy czysto politycznej dziwny może się wydać atak tej partii na film dokumentujący protest przeciw rządowi i popierającym go mediom. Przecież SLD jest opozycją. Jest jednak powiązana silnymi więziami z establishmentem III RP. Ten bowiem wyrasta z postkomunistycznego układu, do którego dokooptowana została część dawnych, opozycyjnych elit. SLD długi czas była jego polityczną emanacją. Po aferze Rywina, która doprowadziła tę partię do — jak się okazało trwałego — kryzysu, establishment wszedł w układ z nowym politycznym protektorem, PO, współuczestnicząc w zasadniczej transformacji tej partii. Być może trudno mówić o zasadniczej transformacji, gdyż w punkcie wyjścia była to nieco pozbawiona wyrazu platforma politycznych rozbitków. Kształt nadał jej wstrząs moralno-polityczny, który był efektem afery Rywina. To wtedy twarzą PO stał się Jan Rokita z projektem radykalnej reformy państwa, a Donald Tusk i inni liderzy ugrupowania podpisali się pod nim. Wówczas PO nie była pupilkiem "Gazety Wyborczej", a wręcz przeciwnie. Wojna z PiS-em i wyborcze zwycięstwo w 2007 roku doprowadziły do zasadniczej zmiany. Nastąpiła symbioza między establishmentem III RP a PO, a ideowi politycy tej partii zostali wypchnięci na margines. A SLD przecież wpisana jest w III RP. Toteż jej politycy mogą roić o przejęciu roli PO, ale nie mogą zakwestionować głębszego ładu, który utrzymuje ją przy władzy. Wróćmy do filmu. Po to, aby unieważnić jakiś przekaz należy go zdezawuować. Film pokazuje integrację Polaków wobec najważniejszych symboli i instytucji wspólnoty. Jest zapisem czasu szczególnego, gdy pod wpływem wstrząsu następuje zbiorowa refleksja i rozliczenie. Pytanie, które pojawia się przed bohaterami filmu: na ile medialny obraz jest adekwatny do rzeczywistości, jest w takim momencie naturalne. Oczywiste jest również rozważanie wszelkich hipotez, które wyjaśniają katastrofę. Żadnej hipotezy nie wyklucza prokuratura, a więc nie może wykluczyć zamachu ze strony rosyjskiej. Na ile jest to prawdopodobne, to inna sprawa. Byłoby manipulacją eliminować również takie pytania lub domniemania, które, jak wszyscy wiemy, funkcjonowały wówczas — i funkcjonują nadal — na szeroką skalę. W "Solidarnych 2010" pojawiają się one w umiarkowanej proporcji. Trzeba bardzo złej woli, aby przedstawić je jako tezę filmu. Stwierdzenie (jedno na półtoragodzinny film) o tym, że Tusk ma krew na rękach ma raczej metaforyczny charakter. I znowu, przypisywanie go twórcom filmu, a w wielu wypadkach TVP, jest tak absurdalnym nadużyciem, że może ostać się tylko dzięki powtarzaniu i sytuacji, w której nagonka na film nie ma z nim nic wspólnego.

Owszem, ludzie wypowiadający się w "Solidarnych 2010" są krytyczni wobec stanu rzeczy w Polsce, ale wyraźnie motywuje ich do tego troska o kraj w momencie wyjątkowo dramatycznym. Tak więc film o Polakach, którzy potrafią integrować się w trudnych chwilach i głęboko przeżywać swoją narodową tożsamość został przedstawiony jako nienawistny bełkot opętanej nienawiścią tłuszczy. Gratulacje. Oczywiście, jak zwykle, ton nadaje "Gazeta Wyborcza", ale trzeba przyznać, że "solidarnie" podjęły go i inne media. TVP 2 ściga się z Polsatem, a ten z TVN 24. W organie Michnika po serii obelg i epitetów (trzeba przecież jakoś walczyć z nienawiścią) rozpisanej na szereg identycznych tekstów chociaż podpisanych przez różnych wykonawców, rozpoczęła się lustracja osób występujących w dokumencie. Okazało się, że ktoś z wypowiadających się pod Pałacem Prezydenckim był członkiem PiS, a ktoś (konkretnie trzy osoby) aktorami.

Tomasz Lis w tej samej gazecie stwierdził, że autorzy filmu rzecznikiem ludu uczynili „zgrywającego się do bólu aktora, który nie chce powiedzieć, czy za swe patriotyczne zeznania dostał pieniądze”. Stosując jego poetykę powiedzieć można, że mizdrzący się do mdłości telewizyjny prezenter kłamie wykonując zamówienie swoich mocodawców. Wspomniany aktor wydał nawet oświadczenie, że przed kamerę Stankiewicz trafił przypadkiem i żadnego honorarium za swoje wypowiedzi, jak nikt w tym filmie, nie pobierał.

Insynuacje potrzebują wzmocnienia. W "Punkcie widzenia" TVP 2, trójka niezwykle pluralistycznych rozmówców: Olga Lipińska, Daniel Olbrychski i dr Ewa Pietrzyk-Zieniewicz wraz z prowadzącym dyskutują czy film można uznać za "skandaliczny" czy "haniebny". Olbrychski ogłasza, że pojawienie się w nim aktorów odbiera mu jakąkolwiek wiarygodność. Słuchając go uznać by można, że to prawda, ale byłoby to jednak niesprawiedliwe. Olbrychskiemu zresztą aktorzy mnożą się w oczach i wypełniają całość kadru, insynuuje, że zostali oni wynajęci. Cóż, chyba pozostaje mu współczuć.

Stałym motywem ataków na film jest etykietowanie go jako politycznej agitki. Wprawdzie nikt w filmie nie nawołuje na głosowanie na kogokolwiek, ani nie przyznaje się do swoich politycznych wyborów, ale w Polsce Tuska krytyka rządu jest agitacją partyjną, co oznacza nowy rozdział współczesnej demokracji. Oto kolejny fragment naszej nieocenionej gazety. Wywiad z szefem klubu PO, Grzegorzem Schetyną:

"— Jak pan ocenia film "Solidarni 2010" pokazany w TVP? Jeden z bohaterów mówi o smoleńskiej katastrofie: "Tusk ma krew na rękach".

— Film jest nieobiektywny. Odnosi się wrażenie, że zrobiono go na polityczne zamówienie.

— Na czyje zamówienie?

— Nieprzypadkowo wyemitowano go kilka godzin po tym, gdy prezes PiS ogłosił swój start. Został zrobiony, żeby podzielić Polaków i jednocześnie wesprzeć kandydaturę Jarosława Kaczyńskiego. Uważam, że powrót do polityki nienawiści będzie zabójczy dla PiS."

Przez chwilę tylko podziwiajmy doskonałą harmonię wywiadującego i wywiadowanego. I przejdźmy do meritum.

Autorka filmu wyszła z kamerą na Krakowskie Przedmieście w dzień katastrofy, sobotę wieczorem, pod wrażeniem tego co zobaczyła tam wcześniej. Chciała udokumentować ten czas i tę zbiorowość. Nie miała z nikim umowy. Ileś dni zajęło jej znalezienie producenta, a potem porozumienie się z TVP 1. Zrobiła film w tempie rekordowym na światową skalę, uznając, że należy go ludziom pokazać już dziś, kiedy emocje są jeszcze silne.

Przez ten czas nikt, włącznie z "Wyborczą", nie wiedział czy Jarosław Kaczyński weźmie udział w wyborach. Nie wiedział tego on sam. Ale przecież oczywiste, że film jest polityczną agitką robioną na zamówienie Kaczyńskiego.

Rozpisałem się. Można zarzucić mi, że poświęcam miejsce ludziom, którzy na to nie zasługują, bzdurnym tekstom i wypowiedziom. Będzie to jednak tylko półprawda. Teksty są głupie, ich autorzy mali. Ale to oni tworzą opinie III RP, oni niszczą ludzi bezkompromisowych i wartościowych.

Skala żałoby po katastrofie smoleńskiej, która miała charakter zbiorowej i oczyszczającej ceremonii narodowej, może spowodować istotne przewartościowania, a w efekcie doprowadzić do utraty przez obecny establishment rządu dusz, a w konsekwencji i rządu ciał, co — z jego perspektywy — znacznie poważniejsze. Chodzi więc o to, aby unieważnić sens owego wspólnego przeżycia. Widać to doskonale w reakcjach na dokument Ewy Stankiewicz "Solidarni 2010".

Wejdź do dyskusji. Skomentuj na blogu

Pozostało 95% artykułu
Opinie polityczno - społeczne
Robert Gwiazdowski: Dlaczego strategiczne mają być TVN i Polsat, a nie Telewizja Republika?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Opinie polityczno - społeczne
Łukasz Adamski: Donald Trump antyszczepionkowcem? Po raz kolejny igra z ogniem
felietony
Jacek Czaputowicz: Jak trwoga to do Andrzeja Dudy
Opinie polityczno - społeczne
Zuzanna Dąbrowska: Nowy spot PiS o drożyźnie. Kto wygra kampanię prezydencką na odcinku masła?
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Opinie polityczno - społeczne
Artur Bartkiewicz: Sondaże pokazują, że Karol Nawrocki wie, co robi, nosząc lodówkę