Bezradność Platformy

[wyimek][b][link=http://blog.rp.pl/janke/2010/05/17/bezradnosc-platformy/" "target=_blank]Skomentuj[/link][/b][/wyimek]

Te wybory to wojna domowa! – to zdanie wypowiedziane przez Andrzeja Wajdę podczas niedzielnej konwencji komitetu popierającego Bronisława Komorowskiego odbiło się największym echem. Z jednej strony to jedna z normalnych technik kampanijnych. Aby wylansować swojego kandydata i zmobilizować elektorat (oraz partyjnych działaczy, którzy mają organizować kampanię wyborczą), dobrze jest stworzyć atmosferę zagrożenia i pokazać, jak ważna jest ta gra, jak wysoko ustawiona jest poprzeczka.

[srodtytul]Różnić się od PiS [/srodtytul]

Jednak każdy apel, każde wezwanie, każde wystąpienie w tak ważnym czasie powinno być dostosowane do nastroju i oczekiwań wyborców. Musi trafić w ich czuły punkt, by wywołać oczekiwaną reakcję. Czy nastrój wojny jest akurat tym, czego dziś oczekują wyborcy? Nie jest to wcale oczywiste.

Wszystko wskazuje na to, że polityczni stratedzy skupieni wokół Bronisława Komorowskiego uznali, iż najlepszą metodą jest metoda już sprawdzona. A w przypadku Platformy Obywatelskiej znakomicie sprawdziła się metoda ostrego atakowania Jarosława Kaczyńskiego oraz Prawa i Sprawiedliwości. Swego czasu z bycia "antypisem" Donald Tusk stworzył podstawową regułę swojej aktywności politycznej. Po 2005 roku obowiązywała zasada, że w każdej sprawie Platforma musi się różnić od PiS. Prawo i Sprawiedliwość należało krytykować zawsze i za wszystko. Szef PO wyczuł wtedy znakomicie społeczne odczucia, rosnącą niechęć wobec politycznego stylu Jarosława Kaczyńskiego i jego politycznych współpracowników.

Metoda okazała się nad wyraz skuteczna. Konsekwentne jej stosowanie doprowadziło Platformę do spektakularnego sukcesu w wyborach 2007 roku. Partia Tuska wytykała Prawu i Sprawiedliwości każde potknięcie. Przy okazji budowała nastrój zagrożenia – a znaczna część wyborców te obawy uznała za własne. Liczba błędów i niekonsekwencji popełnianych wówczas przez Jarosława Kaczyńskiego i jego partię była tak duża, że zadanie nie było bardzo trudne.

Tym bardziej że nieustannej krytyce przez Platformę towarzyszyła niechęć wobec PiS większości mediów, i to nie tylko w programach publicystycznych czy informacyjnych, ale nawet w rozrywkowych. Wykpiwanie "Kaczorów" było w dobrym tonie, można to było robić zawsze i wszędzie, a publiczność reagowała aplauzem. Jak silna była ta medialna agresja, zdaliśmy sobie sprawę dopiero w chwili wyciszenia – po katastrofie smoleńskiej.

Po zdobyciu władzy Donald Tusk ponownie doskonale wyczuł społeczne nastroje. Jego demonstrowanie "polityki miłości" mogło być zabawne, mogło być irytujące, ale znów trafiało dobrze w oczekiwania Polaków. Po okresie nieustannych konfliktów ludzie chcieli spokoju. I dostali spokój. Politycy PO i część mediów zadbali, aby rządy miłości były docenione, nieustannie przypominając, jak straszne były rządy Prawa i Sprawiedliwości.

Nawet najzagorzalsi zwolennicy PO przyznawali, że jej rządzenie państwem nie jest zbyt efektywne. Ale równocześnie partia Tuska niezwykle umiejętnie zarządzała nastrojami, więc ciągle miała bardzo wysokie poparcie. A kiedy zapotrzebowanie na "politykę miłości" się zakończyło, Donald Tusk znów wyczuł to bezbłędnie i natychmiast zmienił ton. Jarosław Kaczyński i jego partia wydawali się bezradni.

[srodtytul]Bez pomysłu [/srodtytul]

Wtedy przyszła katastrofa smoleńska. Wraz z nią niezwykle silne emocjonalne reakcje oraz społeczna refleksja na temat jakości życia publicznego i polityki. Nie oznaczało to, że z dnia na dzień duża grupa wyborców odwróciła się od jednych polityków i zaczęła popierać innych. Jednak zmieniły się oczekiwania znacznej części społeczeństwa wobec głównych aktorów życia publicznego. Polacy mniej krytycznie spojrzeli na tych, których dotąd tak łatwo potępiali. Częściowo był efekt zwykłej empatii. Częściowo głębszych przemyśleń. Zauważyli to też politycy. Musiał to zrozumieć dotknięty ogromną osobistą tragedią Jarosław Kaczyński. Ale – jestem przekonany – pojął to też doskonale najwybitniejszy polityk Platformy Donald Tusk. Błyskawicznie zaakceptował ideę pochówku Lecha Kaczyńskiego na Wawelu i starał się, aby uroczystości pogrzebowe wyglądały jak najbardziej godnie i aby nikt nie mógł mu zarzucić braku wrażliwości. Wyczuł dobrze nastroje społeczne i nie miał zamiaru im się przeciwstawiać. Na pewno nie tylko z wyrachowania – trudno sobie wyobrażać, że i premier głęboko nie przeżył smoleńskiej tragedii.

Ale Donald Tusk nie dyryguje dziś każdym ruchem w Platformie. Zapewne nie on przygotowuje wystąpienia Władysławowi Bartoszewskiemu, Stefanowi Niesiołowskiemu, nie pilnuje, co powie Kazimierz Kutz czy Sławomir Nowak, a już na pewno nie ma pojęcia, z czym wyskoczy satyryk Marek Majewski. A właśnie ci politycy i osobistości życia publicznego w ostatnich dniach mówili rzeczy, które nawet wielu zwolennikom Bronisława Komorowskiego wydały się nie na miejscu. Pojawiły się dawne emocje, kpiny i ataki na przeciwnika – tak jakby w ciągu ostatniego miesiąca nic się w Polsce nie stało.

Trudno nie dojść do wniosku, że ich słowa rozmijają się z odczuciami wielu Polaków. Także tych, którzy są do Jarosława Kaczyńskiego nastawieni krytycznie. Wyborcy dosłyszeli – bo wszystkie media to powtórzyły – i zadeklarowanie "wojny domowej" przez Wajdę, i sprowadzenie lidera opozycji do roli "hodowcy zwierząt futerkowych" przez Bartoszewskiego – nade wszystko jednak zauważyli, że te słowa nie były w żaden sposób wyciszane czy kontrowane przez samego Bronisława Komorowskiego. Najwyraźniej kandydat Platformy Obywatelskiej i jego sztab nie wiedzą jeszcze, jaką taktykę powinni przyjąć. Nie mają pomysłu na kampanię. Trudno się zresztą dziwić. Wszyscy w Polsce zostali smoleńską tragedią kompletnie zaskoczeni.

[srodtytul]Co zrozumiał Kaczyński[/srodtytul]

PiS zareagowało na wydarzenia w sposób dobrze odpowiadający społecznym nastrojom – wynikało to zapewne z tego, że i sam Jarosław Kaczyński, i jego najbliżsi współpracownicy tę tragedię przeżyli naturalnie, dotknęła ich ona bardziej osobiście.

Nie chcę przesądzać, czy nowy wizerunek i nowy sposób myślenia Jarosława Kaczyńskiego przetrwa długo. Wiem jedno – niezależnie od tego, co podpowiadają szefowi PiS jego marketingowi doradcy, jego reakcja na rodzinną tragedię jest autentyczna. Miałem sposobność przy okazji niedawnego wywiadu dla portalu blogerów Salon24 przez dłuższy czas z nim rozmawiać. Obserwowałem go uważnie i nie dopatrzyłem się w jego gestach i słowach jakiejś gry.

To człowiek trwający w wielkim bólu, który – i tu już mogę tylko podejrzewać – stojąc w obliczu spraw ostatecznych, docenił, co w życiu, co w polityce jest ważne naprawdę, a nad czym może przejść do porządku dziennego. Zrozumiał, że powinien odsunąć na dalszy plan swoje, nawet bardzo silne, uprzedzenia i antypatie.