Warszawski błąd PO

Decyzja Platformy Obywatelskiej o wezwaniu do absencji w warszawskim referendum wydaje się zgodna z formalnymi regułami demokratycznej gry. O wyniku wyborów decyduje bowiem często frekwencja, a zabieganie o jej zwiększenie lub zmniejszenie, czy nam się to podoba, czy nie, pozostaje jeszcze jednym narzędziem, po który – w ramach prawa – sięgać mogą partie polityczne.

Dokładnie tak samo jak drużyna piłkarska ma formalne prawo – niezbyt być może elegancko – spowalniać widowisko sportowe, by „dowieźć” do końca korzystny wynik, a prawnik w sądzie może stosować różne formalne sztuczki w interesie swojego klienta.

Wyczerpani, zmęczeni

Podkreślając to wszystko i polemizując nieco z tymi, którzy przy pomocy wielkich kwantyfikatorów decyzję PO odsądzali od demokratycznej czci i wiary, nie sposób jednak oprzeć się wrażeniu, że mamy do czynienia z poważnym politycznym błędem. Wzywając bowiem swych zwolenników do pozostania w domu, Platforma paradoksalnie ogranicza pole politycznej gry prezydent Hannie Gronkiewicz-Waltz, ułatwia zadanie opozycji, a własnym wyborcom prezentuje się coraz bardziej jako partia wyczerpana i zmęczona.

Dwie kadencje rządów Hanny Gronkiewicz-Waltz czekają dopiero na swój pełny, uczciwy i zniuansowany osąd. W tej chwili powiedzieć można jedynie tyle, że w sytuacji, w której stolica stała się wielkim placem budowy, najbardziej oczywiste i namacalne są koszty, niedogodności, a czasem także spektakularne porażki.

Wymierna zaś politycznie satysfakcja mieszkańców, sukcesy i owoce, jeśli przyjdą, to zapewne później. A rozmaite wstęgi – jak często bywa w demokracji – przecinać mogą dopiero następcy pani prezydent. I to niekoniecznie z PO.

W takiej – skądinąd częstej – sytuacji zbyt krótkiego oddechu demokratycznej kadencji szczególnie ważne są polityczne przywództwo i zdolność przekonywania. Nie sama tylko polityka informacyjna, ale permanentna mobilizacja własnego elektoratu na rzecz realizowanego projektu politycznego czy wizji przyszłości. Polityczna umiejętność definiowania głębszego sensu i znaczenia podejmowanych działań.

Trudno jednak mobilizować elektorat, wzywając go jednocześnie, by podczas gorącego referendalnego starcia pozostał w domu. Trudno też, a w każdym razie trudniej będzie i teraz, i za rok przekonywać wyborców Platformy o sensie, znaczeniu i sukcesie podejmowanych w Warszawie działań, w sytuacji gdy nie bardzo uwierzyła w nie sama partia.

Zwycięstwo opozycji

W tej chwili sensem bitwy warszawskiej nie jest jednak oczywiście ani dokonanie politycznego obrachunku władz miasta, ani tym bardziej wyłonienie – na rok przed wyborami – ich realnej alternatywy. Opozycja nieszczególnie ukrywa, że Warszawę – podobnie jak Elbląg, a wcześniej Rybnik – traktuje jako etap (tym razem szczególny) w drodze po władzę w całej Polsce.

Także i z tego punktu widzenia referendalna rekomendacja PO wydaje się co najmniej ryzykowna. Jeśli bowiem wyborcy jej posłuchają, możliwe wydają się dwa scenariusze. Pierwszy, mniej prawdopodobny, to porażka Platformy przy wymaganym progu frekwencji, a więc niezwykle bolesna klęska wizerunkowa rządzącej partii, z której ciężko będzie się otrząsnąć. I scenariusz drugi, bardziej prawdopodobny, zbyt niska frekwencja formalnie unieważniająca referendum i jego niekorzystny dla Platformy (jeśli jej wyborcy zostaną w domu) wynik.

Rzecz jednak w tym, że także scenariusz referendum nieważnego, na który zdaje się liczyć PO, dla opozycji także może okazać się de facto zwycięstwem. Nie idzie przecież o ocenę czy przejęcie władzy, ale o kolejny polityczny sygnał. A ten, nawet jeśli referendum formalnie nie będzie ważne, będzie jasny i jednoznaczny: Platforma przegrywa w swym kolejnym mateczniku, traci zaufanie wyborców, nie potrafi lub nie chce skonfrontować się ze stawianymi jej zarzutami.

Opozycja zrobi wszystko, aby tak właśnie w oczach opinii publicznej zinterpretować spodziewany wynik nieważnego referendum. A przy obecnych kłopotach Platformy i coraz krytyczniejszym nastawieniu części mediów nie będzie musiała zresztą robić w tej sprawie zbyt wiele.