Co Chińczycy mają w genach

Platforma Haiyang Shiyou 981, której ustawienie na wyspach Paracelskich stworzyło całe zamieszanie, wierci dalej i wedle zapewnień Pekinu, będzie kontynuować swoją pracę. Nazwa platformy oznacza dosłownie „ocean olej". Konstrukcja znajduje się dokładnie na 15°29'58'' szerokości geograficznej północnej i 111°12'06'' długości geograficznej wschodniej, a to obszar wyłącznej strefy ekonomicznej Wietnamu. Na zdjęciach widać ogromną platformę, wysoką według danych na 114 metrów, która majestatycznie góruje nad okolicznymi wodami opierając się na czterech, potężnych, klocowatych nogach. Wynurza się z morza niczym Godzilla w japońskich filmach, a dookoła niej krążą chińskie okręty obrony przybrzeżnej. Ich działa są gotowe do ostrzelania wietnamskich statków, armatki wodne kierują na wietnamskie łodzie rybackie strumienie wody raniąc ludzi i powodując zniszczenia. Jakby tego było mało, nad platformą latają chińskie myśliwce. Na nic zdają się transparenty w języku chińskim wywieszane na wietnamskich łodziach: „To morski teren Wietnamu. Macie przestać naruszać naszą przestrzeń i wynieść się z Wietnamu". Zdjęcia z tych wydarzeń robione są w pełnym słońcu, sytuacja wygląda jak kontrolowane manewry, albo ćwiczenia statków pożarniczych. Nic z tego nie jest jednak ćwiczeniem, ani grą pozorów. W takiej atmosferze bardzo łatwo o naprawdę poważny incydent.

Konsekwencje mogą być poważne

Do czego ta sytuacja zmierza? Za eskalację protestów łatwo jest oskarżyć wietnamski rząd, który z braku innych metod wpływu na chińskie działanie, zezwolił na organizację protestów. Ulica niestety potrafi szybko wymknąć się spod kontroli. Nie przygotowano także spójnej strategii komunikacji tego, co Wietnam na chińskich wierceniach traci i dlaczego ma pełne prawo do obrony swoich interesów. Zamiast konkretnego rządowego komunikatu w świat idą zdjęcia coraz bardziej krwawych demonstracji. Agresja przenosi się na kapitał zagraniczny także z Tajwanu, Singapuru, Japonii i Korei Południowej. To nie wróży dobrze dalszym inwestycjom zagranicznym w Wietnamie, ponieważ, jeżeli szybko nie dojdzie do pacyfikacji zamieszek, inwestorzy mogą pozostać nieufni wobec narodu nieprzychylnego innym. Fabryki zmuszone są do przestojów, zakłady są niszczone, nieufność narasta. Chiny, jak zawsze pozostają skupione na zadaniu do wykonania i bardzo skutecznie wykorzystują każdą nieudolność przeciwnika.

Protesty w Wietnamie przypominają te z Chin skierowane przeciwko Japonii w 2012 roku. Wtedy też chodziło o spory terytorialne, Chińczycy przewracali i palili samochody japońskiej produkcji na ulicach większych miast. Pekinowi nie podobało się, że Tokio nie chciało odpuścić archipelagu Senkaku. Zamieszki spowodowały odwrót japońskiego kapitału z Chin – w 2013 roku zmniejszył się o 32 proc. do 9,1 mld dolarów. W tym samym czasie Japonia przeniosła produkcję w dużej mierze do rejonu Azji Południowo-Wschodniej, czyli do Indonezji, Malezji, Tajlandii, Filipin i także do Wietnamu. Skala tych inwestycji uległa podwojeniu w ubiegłym roku od 9 mld w 2012 do 19,85 mld dolarów w ubiegłym roku. Chiny pozostają wciąż ogromnym rynkiem, którego znaczenie i możliwości trudno zignorować, ale aż ¾ ankietowanych przez japońską organizację handlu zagranicznego JETRO rodzimych przedsiębiorstw wskazało chęć rozwinięcia działań w krajach ASEAN. Odsetek wzrósł z poziomu 56 proc. w 2011 roku. Chęć ekspansji w Chinach zmalała do 57 proc. z 68 proc. notowanych w 2011 roku. Wietnam może w podobny sposób stracić gospodarczą pozycję w regionie.