Rok Psa to rok współpracy

Zgodnie z chińską astrologią 2018 to Rok Psa, który – po obfitującym w dynamiczne przemiany Roku Koguta – ma przynieść stabilizację. Znawcy tematu twierdzą, że 2018 rok będzie czasem współpracy oraz łagodzenia nieporozumień i sporów. W kontekście gospodarczym 2018 to rok, w którym przypadają dwie ważne rocznice. Jedna z nich to 10-lecie wybuchu globalnego kryzysu finansowego, o którego przebiegu i wpływie na międzynarodową gospodarkę wiele już napisano i powiedziano. Druga rocznica to 40-lecie rozpoczęcia reform w Chinach, które przyczyniły się do otwarcia Państwa Środka na świat i ogromnego sukcesu gospodarczego tego kraju.

Choć ta druga zdaje się dotyczyć tylko jednego rynku, tak naprawdę ma znaczenie z perspektywy całej światowej gospodarki. To właśnie dzięki reformom zapoczątkowanym pod koniec lat 70. Chiny stały się jednym z najważniejszych, o ile nie najważniejszym, motorem jej wzrostu. Osiągnąwszy sukces ekonomiczny, Państwo Środka chce brać czynny udział w kształtowaniu nie tylko gospodarczego, ale także politycznego porządku świata.

Xi Jinping, prezydent Chin, zaakcentował te nowe aspiracje najpierw w swoim wystąpieniu w trakcie ubiegłorocznego Forum Ekonomicznego w Davos, opowiadając się wprost, ku zaskoczeniu obserwatorów, przeciwko protekcjonizmowi i zapraszając światowych liderów do współpracy przy kształtowaniu przyszłości globalizacji, a następnie podczas XIX zjazdu Komunistycznej Partii Chin prezentując swoją wizję Państwa Środka jako globalnego lidera w kwestiach politycznych i gospodarczych.

U progu jubileuszowego roku chińska gospodarka pozytywnie zaskoczyła obserwatorów, odnotowując w 2017 r. wzrost PKB na poziomie 6,9 proc. po najniższej od 26 lat dynamice odnotowanej w 2016 (6,7 proc.). Wynik ten był lepszy zarówno od oczekiwań ekonomistów, jak i od prognoz tamtejszego rządu. Zdaniem ekonomistów HSBC u podstaw tego przyśpieszenia leży ożywienie w sektorze produkcyjnym napędzane przez prywatne przedsiębiorstwa, wzrost eksportu i niesłabnąca aktywność chińskich konsumentów.

Kreatywna destrukcja

Poprawa sytuacji w sektorze produkcyjnym nadeszła po niemal siedmioletnim osłabieniu, a jej siłą napędową była modernizacja realizowana przez prywatne firmy. Po globalnym kryzysie finansowym sektor ten borykał się z problemami związanymi ze spadkiem popytu, przechodząc proces „kreatywnej destrukcji", która dla jednych oznaczała awans w łańcuchu wartości, a dla innych upadek.

Dobre wieści płyną również z obszaru eksportu, który rośnie dzięki zwiększonemu zapotrzebowaniu na chińskie produkty wśród zagranicznych nabywców w rezultacie ogólnej poprawy sytuacji gospodarczej na świecie, ale także w efekcie trwającej od kilku lat strukturalnej zmiany oferty eksportowej Państwa Środka w kierunku bardziej zaawansowanej technologicznie. Jak wynika z danych amerykańskiej Narodowej Fundacji Naukowej, wydatki Chin na badania i rozwój ustępują jedynie amerykańskim i dynamicznie rosną (w latach 2010–2015 średnio o 18 proc. rocznie, czyli czterokrotnie szybciej niż wydatki lidera w tej dziedzinie – USA).

Pozytywne sygnały płynęły w minionym roku również z sektora dóbr i usług konsumpcyjnych. Jak wynika z danych chińskiego Narodowego Biura Statystycznego, sprzedaż detaliczna rosła w 2017 roku w tempie dwucyfrowym, a jeszcze szybciej – sprzedaż internetowa.

W dziedzinie e-commerce Chiny są niekwestionowaną globalną potęgą z 42-proc. udziałem w całkowitej sprzedaży online realizowanej na świecie. Ma to oczywiście związek z liczebnością tamtejszej populacji, która przekłada się na ogromną liczbę (ponad 730 mln) użytkowników internetu. Niemniej sukces chińskiego e-commerce wynika nie tylko z rozmiaru rynku, ale także z dużej otwartości konsumentów na nowe rozwiązania i z innowacyjności firm, które je tworzą oraz wdrażają.

Mimo tych pozytywnych trendów w jubileuszowym 2018 roku przewidywane jest osłabienie tempa wzrostu chińskiego PKB. Jak wynika z ankiety przeprowadzonej przez Reutersa, analitycy spodziewają się dynamiki na poziomie 6,5 proc., a wśród najczęściej podawanych przez nich przyczyn tego osłabienia są działania ukierunkowane na rozwiązanie problemów związanych z zadłużeniem (które jest ponad 2,5-krotnie większe niż PKB tego kraju) oraz zanieczyszczeniem środowiska. Te dwa obszary oraz walka z biedą zostały zaprezentowane przez chińskie władze jako priorytetowe w nadchodzących latach i kluczowe dla osiągnięcia długoterminowych celów gospodarczych Chin.

Szansa dla Polski

Wracając do chińskiej astrologii: mam nadzieję, że 2018 r. będzie rokiem wykorzystanych szans, jakie tworzy sprzyjający współpracy Rok Psa. Z perspektywy Polski w wykorzystaniu szans bardzo ważna, o ile nie kluczowa, będzie skuteczna dyplomacja, ze szczególnym uwzględnieniem dyplomacji ekonomicznej, oparta na cierpliwości i woli zrozumienia dotychczasowego modelu działania oraz intencji drugiej strony.

Głębokie zmiany zachodzące zarówno na globalnej scenie geopolitycznej, jak i na rynkach międzynarodowych, wywołują fundamentalne pytania o przyszłość globalnej gospodarki i miejsce Polski w tym wielkim ekosystemie. Czy dotychczasowy model globalizacji, którego jednym z pozytywnych skutków było otwarcie się Unii Europejskiej na nowych członków (w tym Polskę), ma się teraz zmienić czy może wręcz rozpaść, jak wieszczą niektórzy analitycy? Czy mamy do czynienia ze zmierzchem globalnej gospodarki i narastającym podziałem na zwalczające się w wojnach handlowych bloki? Czy też może z wyłaniającymi się nowymi korytarzami handlowymi, tworzącymi nowe szanse dla przedsiębiorców, również polskich, gotowych do podjęcia wyzwania wyjścia poza strefę komfortu i ekspansji międzynarodowej?