Bomba nie całkiem rozbrojona

Inicjatywa Obywatelska 10 Ekonomistów i „Gazety Wyborczej” rozpoczęła walkę o system emerytalny.

Publikacja: 30.01.2010 00:55

Z jej postulatami: ujednolicenie systemu emerytalnego, likwidacja przywilejów, wyrównywanie i podwyższanie wieku emerytalnego, likwidacja KRUS, usprawnienie otwartych funduszy emerytalnych – trzeba się zgodzić. Podobnie jak z wnioskiem, że brak tych zmian prowadzi do niewypłacalności systemu z nieprzyjemnymi konsekwencjami społecznymi.

Starając się rozbroić bomby emerytalne, 10 Ekonomistów zapomniało o jeszcze jednej, która wybuchnie bez względu na wprowadzone zmiany. Tą bombą jest pozostawanie poza systemem emerytalnym prawie połowy miliona ludzi młodych. Przy średniej krajowej 8 proc. (dane BAEL za III kw. ubiegłego roku) stopa bezrobocia w grupie wiekowej poniżej 24 lat wynosi 22 proc. i rośnie w szybkim tempie (przyrost w III kw. – 6 pkt proc.). Tym młodym ludziom jest wszystko jedno, jaki będzie system emerytalny, bowiem i tak żadnej emerytury nie dostaną.

Naiwnością jest przypuszczenie, że oni w ogóle nie pracują i nie mają żadnych dochodów. Cześć z nich (sądzę, że większość) pracuje na czarno lub, bo tylko taką pracę może dostać, na „nieuzusowione” umowy-zlecenia. Nasuwa się rozwiązanie polegające na rozszerzeniu obowiązku odprowadzania składek na wszelkie formy zatrudnienia.

Pewien efekt pewno by to dało, ale zapewne przede wszystkim skutkowałoby poszerzeniem szarej strefy.

Wobec tego warto się zastanowić nad nieproponowanym jeszcze rozwiązaniem radykalnym, prowadzącym do likwidacji sytuacji, w której identyczne czynności wykonywane są przez: zatrudnionych na etat, tzw. podmioty gospodarcze i wolnych (z przymusu) strzelców pracujących na zlecenie. Rozwiązanie to polega na likwidacji instytucji zatrudnienia etatowego (z wyjątkiem działalności, w której nie występuje stosunek pracy, lecz służby). W zamian wprowadzona byłaby zasada, że każdy obywatel po osiągnięciu wieku produkcyjnego otrzymuje numer REGON i staje się podmiotem gospodarczym. Podmiotem, który produkuje towary, sprzedaje swoją pracę lub dowolne usługi. I na podmiocie tym ciążyłby obowiązek odprowadzania składki emerytalnej.

Dalej nie likwiduje to szarej strefy, ale tworzy presję na jej redukowanie ze względu na koszt, jakim jest utrata korzyści emerytalnych. Likwiduje za to fikcję świadczenia usług przez osoby, które – w myśl przepisów – powinny być w stosunku pracy oraz związane z ową fikcją niejednakowe traktowanie różnych osób (co zgodne z konstytucją nie jest).

Jeżeli prześledzi się statystyki zatrudnienia i podmiotów gospodarczych, to dorzucić można jeszcze jeden argument. Nawet w okresach prosperity przyrost zatrudnienia etatowego jest minimalny, bo firma, chcąc dodatkowego pracownika, woli zawrzeć z nim umowę podmiotową. I jeśli ta tendencja się utrzyma, to za ileś lat jedynymi etatowcami będą zatrudnieni w sferze budżetowej i monopolistycznych przedsiębiorstwach państwowych.

Z jej postulatami: ujednolicenie systemu emerytalnego, likwidacja przywilejów, wyrównywanie i podwyższanie wieku emerytalnego, likwidacja KRUS, usprawnienie otwartych funduszy emerytalnych – trzeba się zgodzić. Podobnie jak z wnioskiem, że brak tych zmian prowadzi do niewypłacalności systemu z nieprzyjemnymi konsekwencjami społecznymi.

Starając się rozbroić bomby emerytalne, 10 Ekonomistów zapomniało o jeszcze jednej, która wybuchnie bez względu na wprowadzone zmiany. Tą bombą jest pozostawanie poza systemem emerytalnym prawie połowy miliona ludzi młodych. Przy średniej krajowej 8 proc. (dane BAEL za III kw. ubiegłego roku) stopa bezrobocia w grupie wiekowej poniżej 24 lat wynosi 22 proc. i rośnie w szybkim tempie (przyrost w III kw. – 6 pkt proc.). Tym młodym ludziom jest wszystko jedno, jaki będzie system emerytalny, bowiem i tak żadnej emerytury nie dostaną.

Opinie Ekonomiczne
Witold M. Orłowski: Gospodarka wciąż w strefie cienia
Opinie Ekonomiczne
Piotr Skwirowski: Nie czarne, ale już ciemne chmury nad kredytobiorcami
Ekonomia
Marek Ratajczak: Czy trzeba umoralnić człowieka ekonomicznego
Opinie Ekonomiczne
Krzysztof Adam Kowalczyk: Klęska władz monetarnych
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Opinie Ekonomiczne
Andrzej Sławiński: Przepis na stagnację
Materiał Promocyjny
Transformacja w miastach wymaga współpracy samorządu z biznesem i nauką