Artur Balazs: trójka z plusem dla 25-lecia

Rz: Kim był pan w czerwcu 1989 roku?

Artur Balazs:

Rolnikiem, mieszkałem na wyspie Wolin, z żoną prowadziłem spore gospodarstwo. Byłem też działaczem podziemnej „Solidarności", cały stan wojenny spędziłem w więzieniu. Gdy nadeszły wybory, moja kandydatura pojawiła się na liście. Całą noc powyborczą spędziłem przy telefonie, odbierając informacje z okręgu o tym, jak wyglądają wyniki.

Został pan posłem. Była czysta radość, czy wyniki wywołały u pana obawy?

Nie do końca zdawałem sobie sprawę, co się stało. Proszę sobie wyobrazić rolnika,  który śledzi rozwój wydarzeń z małej miejsco-wości. Nie dociera do niego, że już wkrótce będzie miał wpływ na losy kraju, że wejdzie do rządu, będzie podejmował ważne dla Polaków decyzje. A tak się właśnie stało. Zostałem ministrem ds. warunków życia na wsi w rządzie Tadeusza Mazowieckiego.

Jak pan ocenia 25-lecie:

a) wielki sukces

b) sukces

c) wynik taki sobie

d) porażka

Kiedy pan poczuł, że tzw. realnego socjalizmu już nie ma?

Kiedy już było wiadomo, że lista krajowa kandyda-tów do parlamentu po- przedniej władzy poniosła fiasko. Wiedziałem, że powrotu do tego, co było, już nie ma, ale obawiałem się reakcji władz. Zastana-wiałem się, jak poradzą sobie z przegraną. Gdy okazało się, że wszystko przebiega spokojnie, że rząd będzie formował Mazowiecki, wiedziałem, że zaczyna się spełniać nasze marzenie, że to, o co walczyliśmy w podziemiu, staje się rzeczywistością.

Jaki jest pański osobisty wkład w zmiany ustrojowe i gospodarcze?

Wszedłem do rządu, to była przygoda, odpowie-dzialność, ale też niezła lekcja dla kogoś takiego jak ja. Zacząłem realnie od- czuwać, że Polska może być inna, że mamy misję do spełnienia i tylko od nas zależy, jak ją wypełnimy. Oczywiście towarzyszyły nam obawy, zastanawia-liśmy się, czy decyzje, które podejmujemy, są właściwe. Ale w każdej sytuacji czuliśmy wsparcie i pomoc Tadeusza Mazowieckiego. To był człowiek o wielkim charakterze i wielkiej charyzmie, potrafił nami pokierować i przekonać, że to, co robimy, jest słuszne.

Czy robił pan coś jako pierwszy w kraju?

Polska była krajem „poza nawiasem", nie mieliśmy stosunków z Europejską Wspólnotą Gospodarczą. Musieliśmy je nawiązać. Jeździłem do Brukseli, spotykałem się z komisa-rzami, podpatrywałem i uczyłem się, co i jak możemy zrobić u nas. Ówczesnego komisarza odpowiedzialnego za sprawy rolnictwa zaprosiłem do Polski, pokazałem mu wieś. Te spotkania i rozmowy zaowocowały wymyśleniem systemu emerytalnego dla rolników. Uważam to za sukces, bo dzięki KRUS-owi najbiedniejsi rolnicy otrzymali wsparcie, mieli za co żyć. To nie były i nie są duże pieniądze, bo rolnicza emerytura to dziś zaledwie 700 zł, ale dla ludzi go- spodarujących na niewiel-kich gospodarstwach, którzy w pewnym momencie nie mieli już siły na nich pracować, te pieniądze były ratunkiem przed głodem. Nie musieli już w zamian za emeryturę oddawać gospodarstwa państwu. Dostawali wypracowane przez lata pieniądze, a ziemię mogli przekazać następcom.

Jakie są największe osiągnięcia Polski i polskiej gospodarki w 25-leciu? Jakie największe porażki?

Żyjemy dziś w innej Polsce. Mamy demokrację, gospodarkę wolnorynkową. Liczymy się jako kraj w Europie i na świecie. To z pewnością duża zasługa nas, Polaków. Ale musimy pamiętać o tych, którzy się w nowej rzeczywistości nie odnaleźli. Część Polaków, często tych najbiedniej-szych, poniosła ogromne koszty transformacji i nie wpasowała się w nowy system. W mojej ocenie to jest największa porażka nowej Polski, że nie potra- fiła zadbać o wszystkich, o każdą grupę społeczną.

Co dziś jest najważniejszego do zrobienia?

Pilną sprawą jest zażegnanie bezrobocia, bo widmo utraty pracy spędza dziś sen z powiek zbyt dużej grupie obywateli, wśród nich wielu młodym ludziom. Ważnym obszarem wymagającym zmian jest też ochrona zdrowia. Czekanie latami na wizytę u specjalisty, na zabieg czy specjalistyczną operację, to niema zgoda na eutanazję. Tak nie powinno i nie może być, system zdrowia w Polsce trzeba czym prędzej zmienić, bo jego stan jest dziś gorszy niż przed ćwierćwieczem. Zniknęło poczucie bezpieczeństwa w zakresie lecznictwa i ochrony zdrowia.

Jak pan ocenia 25-lecie wolnej Polski? Wielki sukes, sukces, taki sobie wynik. A może porażka?

Nie jest to wielki sukces. Gdybym miał wystawiać oceny, byłoby to 3plus. Ale – mimo wszystko – zmiany, które zaszły w ciągu minionych 25 lat, dają satysfakcję.

—rozmawiała ?Elżbieta Glapiak