Kupującego działkę może ubiec gmina

Osoby chcące nabyć nieruchomość muszą się liczyć z tym, że transakcja może nie dojść do skutku ze względu na przysługujące gminie prawo pierwokupu

Publikacja: 29.09.2007 01:01

Prawo takie przyznaje gminom art. 109 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. DzU z 2004 r. nr 261, poz. 2603 ze zm.).

Pierwokup przysługujący gminie obejmuje:

> nieruchomości niezabudowane nabyte uprzednio przez sprzedającego (kupione na własność) od Skarbu Państwa, gminy lub innej jednostki samorządu terytorialnego,

> prawo użytkowania wieczystego niezabudowanej nieruchomości, bez względu na to, od kogo i w jakiej formie nabył ją sprzedający,

> nieruchomości położone na obszarze przeznaczonym na cele publiczne, jeśli wydano już decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego,

> nieruchomości wpisane do rejestru zabytków i prawo użytkowania wieczystego takiej nieruchomości.

Pierwokup nie dotyczy innych nieruchomości, a więc przede wszystkim zabudowanych, a także działek niezabudowanych, będących własnością sprzedającego i kupionych przez niego od innej osoby, firmy, odziedziczonych, uzyskanych jako darowizna itd. Nie są nim objęte także nieruchomości uzyskane przez sprzedającego np. w drodze spadku lub darowizny od osoby, która nabyła je bezpośrednio od Skarbu Państwa lub gminy, ani uzyskane w drodze zamiany.

W stosunku do nieruchomości położonych na obszarze przeznaczonym w planie miejscowym na cele publiczne i nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków oraz w stosunku do prawa użytkowania wieczystego takiej nieruchomości prawo pierwokupu przysługuje gminie tylko pod warunkiem, że zostało wcześniej zastrzeżone przez ujawnienie w księdze wieczystej.

W kilku wypadkach prawo to zostało wyraźnie wyłączone. Nie dotyczy niezabudowanych nieruchomości kupionych uprzednio od Skarbu Państwa albo od gminy (jednostki samorządu terytorialnego), a także oddanych w użytkowanie wieczyste, jeśli nieruchomości te są przeznaczone na cele rolne albo leśne. Nie przysługuje ono gminie, gdy działkę kupuje osoba bliska.

Nie ma pierwokupu w odniesieniu do nieruchomości uzyskanych przez właściciela czy wieczystego użytkownika jako odszkodowanie lub rekompensata za utratę własności nieruchomości (np. za wywłaszczoną nieruchomość) albo w wyniku zamiany nieruchomości. Jest też wyraźnie wyłączony, gdy sprzedaż następuje między osobami prawnymi tego samego Kościoła albo związku wyznaniowego.

Pomijając wskazane wyłączenia, nie jest dla samego istnienia prawa pierwokupu istotne, kto kupuje nieruchomość. Jednakże osoba nabywcy, a zwłaszcza cel, na który kupuje działkę, może mieć znaczenie przy podejmowaniu przez gminę decyzji co do skorzystania lub nie z przysługującego jej prawa pierwokupu.

Na skorzystanie z prawa pierwokupu wójt, burmistrz, prezydent miasta ma dwa miesiące, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia o treści umowy sprzedaży. Obowiązek poinformowania o tym gminy ciąży na notariuszu, który sporządził umowę sprzedaży. Przez ten okres transakcja znajduje się niejako w zawieszeniu.

Jeśli w ciągu dwóch miesięcy gmina nie skorzysta z pierwokupu, transakcja dochodzi do skutku i działka przechodzi na własność kupującego.

Gdy jednak gmina z pierwokupu skorzysta, sprzedający dostaje za nieruchomość dokładnie taką cenę, jaką ustalił w umowie sprzedaży z niedoszłym nabywcą. Może natomiast negocjować inne warunki transakcji, np. sposób zapłaty.

Do kręgu bliskich ustawa z 1997 r. o gospodarce nieruchomościami zalicza: ¦ dzieci, wnuki, prawnuki (zstępnych), ¦ rodziców, dziadków, pradziadków (wstępnych), ¦ rodzeństwo, ¦ dzieci rodzeństwa, czyli siostrzeńców, siostrzenice, bratanków, bratanice, ¦ małżonka, ¦ osobę, z którą sprzedający pozostaje faktycznie we wspólnym pożyciu, ¦ dzieci adoptowane i adopcyjnych rodziców.

Czym innym niż prawo pierwokupu przysługującego gminie jest prawo odkupu i pierwokupu przewidziane w kodeksie cywilnym. Prawo odkupu może sobie zastrzec sprzedający nieruchomość w odrębnej umowie na pięć lat. Prawo pierwokupu dla sprzedającego może być ustanowione w umowie (umowne) na wypadek, gdyby nowy właściciel chciał sprzedać nieruchomość. W kodeksie cywilnym jest przewidziany jeszcze pierwokup dla współwłaścicieli nieruchomości rolnej, gdy jeden z nich sprzedaje swój udział w tej nieruchomości. Nie dotyczy to sytuacji, gdy nabywcą udziału jest inny współwłaściciel lub osoba, która odziedziczyłaby gospodarstwo po sprzedającym. Ustawowe prawo pierwokupu przysługuje również długoletniemu dzierżawcy nieruchomości rolnej. Pierwokup w niektórych wypadkach może być przewidziany także w innych ustawach, np. dla Agencji Własności Rolnej. ¦

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów