Szansa dla wykluczonych ze spółdzielni

Wystąpił o to I prezes Sądu Najwyższego. Wniosek do Trybunału przygotował także Sąd Okręgowy w Warszawie w związku ze sprawą Hanny Czajkowskiej ze Spółdzielnią Mieszkaniową Lokatorsko-Własnościową w Konstancinie (pisaliśmy o tym w artykule „Wykluczenie ze spółdzielni nie musi oznaczać eksmisji z mieszkania").

Po naszej pierwszej publikacji na ten temat (patrz. „Widmo eksmisji na podstawie niekonstytucyjnego przepisu”) sąd apelacyjny uwzględnił wniosek Czajkowskiej o zabezpieczenie powództwa o ustalenie istnienia jej własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu przez zawieszenie egzekucji, a Sąd Okręgowy zdecydował się na skierowanie wniosku do Trybunału.

W obu wnioskach chodzi o art. 227 § 2 prawa spółdzielczego (pr. spółdz.), na podstawie którego wiele osób, tak samo jak Czajkowska, utraciło spółdzielcze własnościowe prawo do mieszkania. Taki był automatycznie, w myśl tego przepisu, skutek utraty członkostwa. Po sześciu miesiącach spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu wygasało. W tym czasie wykluczony członek mógł zbyć to prawo na rzecz innej osoby, także członka rodziny, darować, sprzedać.

Art. 227 § 2 pr. spółdz. mimo różnych prób nie został wyeliminowany z porządku prawnego. Mimo uchylenia z dniem wejścia w życie ustawy z 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych nie utracił mocy obowiązującej. Nadal bowiem, jak pisze pierwszy prezes SN we wniosku do TK, wywiera skutki prawne w odniesieniu do osób, których własnościowe prawo do lokalu wygasło na jego podstawie w wyniku utraty członkostwa, w konsekwencji orzekane są wobec nich eksmisje.

Sytuacja jest paradoksalna, bo art. 17

8

ustawy z 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych

(u.s.m.), mający treść identyczną z art. 227 § 2 pr. spółdz., został

wyrokiem TK z 30 marca 2004 r. (sygn. K 32/03)

uznany za niezgodny z konstytucją. W

uchwale z 23 czerwca 2005 r. (sygn. III CZP 35/05) SN stwierdził, że w sprawie o eksmisję były członek spółdzielni może się skutecznie powołać na swoje spółdzielcze prawo także wówczas, gdy został wykluczony ze spółdzielni na podstawie art. 17

8

u.s.m. przed wejściem w życie wyroku TK.

Nie dotyczy to jednak tych, którzy utracili prawo do lokalu na podstawie art. 227 § 2 pr. spółdz. Stwierdzenie niekonstytucyjności identycznego art. 17

8

u.s.m. nie oznacza bynajmniej automatycznie wyeliminowania z porządku prawnego art. 227 § 2 pr. spółdz. Stanowi jednak ważny argument na rzecz uznania tego przepisu za niezgodny z konstytucją, co podkreśla we wniosku I prezes SN.

Przemawiają za tym dokładnie te same argumenty, które zadecydowały o zdyskwalifikowaniu art. 17