Grunty warszawskie: Pozbawienie praw nabytych oceni Trybunał Konstytucyjny

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego z precedensowym pytaniem prawnym. Dotyka ono stosowania przepisów dekretu z 1945 r. o gruntach warszawskich.

Publikacja: 20.09.2013 08:29

Grunty warszawskie: Pozbawienie praw nabytych oceni Trybunał Konstytucyjny

Foto: Fotorzepa, Jak Jakub Ostałowski

Zgodnie z art. 156 § 1 pkt 2 kodeksu postępowania administracyjnego można nawet po kilkudziesięciu latach stwierdzić nieważność decyzji wydanej bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie ma jednak wątpliwości, czy po znacznym upływie czasu da się unieważnić także decyzje, na podstawie których obywatele nabyli prawo lub ekspektatywę prawa majątkowego. I poprzez stwierdzenie nieważności doprowadzić do pozbawienia ich np. własności kamienicy czy uzyskania użytkowania wieczystego gruntu. Sąd pyta więc Trybunał, czy art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., który nie wyłącza takiej ewentualności, jest zgodny z konstytucją i protokołem nr 1 do konwencji praw człowieka.

Dekret z 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy przewidywał m.in., że ich dotychczasowi właściciele mają sześć miesięcy na zgłoszenie wniosku o przyznanie prawa użytkowania wieczystego. Maria Trębicka, jedna ze współwłaścicielek kamienicy w Al. Ujazdowskich, należącej do rodzin Trębickich i Puzynów, złożyła go w lipcu 1948 r., z półrocznym opóźnieniem. Podając uzasadnione powody, zwróciła się o przywrócenie terminu, i w październiku 1948 r. prezydent Warszawy wydał taką decyzję. Wniosek załatwiono w 1955 r. odmownie. W 2003 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze, działające na wniosek trójki spadkobierców byłych właścicieli, stwierdziło nieważność tej odmownej decyzji. Wskutek skarg właścicieli wykupionych lokali sprawa powędrowała jednak do WSA i do NSA, by w końcu wrócić do SKO. Tu postępowanie zostało zawieszone.

Na skutek wniosku adw. Jerzego Zduńczyka, pełnomocnika właścicieli lokali, w 2009 r. i ostatecznie w 2011 r. SKO stwierdziło nieważność decyzji prezydenta Warszawy, przywracającej Marii Trębickiej termin złożenia wniosku dekretowego. Określony w art. 7 dekretu, jest terminem prekluzyjnym, którego upływ powoduje wygaśnięcie roszczenia. Wnioski złożone po jego upływie nie mogą więc być rozpatrzone. Nie ma też ani w dekrecie, ani w rozporządzeniu prezydenta RP z 1928 r. o postępowaniu administracyjnym, ani w k.p.a. podstaw do jego przywrócenia. Organ administracji publicznej jest zobowiązany stwierdzić nieważność decyzji, która została wydana bez podstawy prawnej bądź z rażącym naruszeniem prawa.

Spadkobiercy złożyli skargę do WSA w Warszawie (sygnatura akt I SA/WA 204/12).

– Są specyficzne sytuacje, w których obywatele odzyskali swoją własność lub prawo ubiegania się o jej zwrot, a po 65 latach przekonują się, że można im to prawo odebrać – mówił w sądzie ich pełnomocnik, adw. Józef Forystek.

Zwrócił też uwagę na zmianę, z upływem lat, wykładni art. 7 dekretu. Wskazywał na naruszenie konstytucji oraz konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Do tych aktów odwołał się również sąd, formułując pytanie prawne do TK. Zdaniem sędziego Mirosława Gdesza można bowiem mieć wątpliwości, czy dopuszczalna, ze względu na znaczny upływ czasu, powinna być możliwość unieważniania decyzji, na podstawie której obywatele nabyli prawo majątkowe.

Zgodnie z art. 156 § 1 pkt 2 kodeksu postępowania administracyjnego można nawet po kilkudziesięciu latach stwierdzić nieważność decyzji wydanej bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie ma jednak wątpliwości, czy po znacznym upływie czasu da się unieważnić także decyzje, na podstawie których obywatele nabyli prawo lub ekspektatywę prawa majątkowego. I poprzez stwierdzenie nieważności doprowadzić do pozbawienia ich np. własności kamienicy czy uzyskania użytkowania wieczystego gruntu. Sąd pyta więc Trybunał, czy art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., który nie wyłącza takiej ewentualności, jest zgodny z konstytucją i protokołem nr 1 do konwencji praw człowieka.

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów