Za wywóz śmieci z działki letniskowej nie trzeba płacić z góry

Wojewodzie Warmińsko-Mazurskiemu nie spodobały się zapisy uchwały rady gminy, dotyczące regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. W skardze złożonej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, zakwestionował paragrafy stanowiące, że usuwanie odpadów z budynków rekreacji indywidualnej, takich jak nieruchomości zamieszkałe sezonowo odbywa się po zadeklarowaniu przez ich właścicieli wnoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za cały sezon letni, a w sezonie zimowym według ich potrzeb.

Zgodnie z uchwałą przez sezon letni rozumie się okres od 1 kwietnia do 31 października, a przez sezon zimowy, okres od 1 listopada do 31 marca. Wojewoda stwierdził, że takie zapisy zostały wprowadzone do regulaminu z przekroczeniem upoważnienia ustawowego, wynikającego z ustawy o czystości i porządku w gminach i zażądał stwierdzenia ich nieważności.

Urzędnik wywodził przed sądem, że nakładanie na właścicieli nieruchomości obowiązków wykraczających poza delegację ustawową wkracza w sferę praw i wolności obywatelskich, zastrzeżoną dla aktów wyższego rzędu.

Rada gminy wniosła o oddalenie skargi podnosząc, że uchwała wypełnia wszystkie dyspozycje ustawy o czystości i porządku w gminach. Wyjaśniła, że nieruchomość zamieszkałą nawet sezonowo należy zaliczyć do nieruchomości zamieszkałych, zatem będą miały do niej zastosowanie przepisy ustawy, odnoszące się do powstania obowiązku ponoszenia opłaty, jak i jego wygaśnięcia lub zmiany.

Zdaniem organu, w przepisach położono nacisk przede wszystkim na faktyczne bytowanie osoby na nieruchomości, - na koncentrację życia w danym miejscu, co powoduje wytwarzanie odpadów komunalnych i konieczność ich zagospodarowania. W przypadku posiadanej działki rekreacyjnej, w zależności od sposobu użytkowania, należy traktować ją jako nieruchomość zamieszkałą sezonowo albo jako nieruchomość niezamieszkałą. Dodał, że właściciele nieruchomości sezonowo zamieszkałych unikają deklaracji wnoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami twierdząc, iż ich nieruchomość wcale nie jest zamieszkała.

Dlatego też, zdaniem gminy, z uwagi na niemożliwość stałej kontroli spełnienia tych obowiązków i pobytu działkowiczów, w regulaminie postanowiono zamieścić nakaz zadeklarowania wnoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za cały sezon letni z góry.

Obecny na rozprawie pełnomocnik wójta gminy wyjaśnił, że poważną trudność interpretacyjną stanowi pojęcie zamieszkiwania i nieruchomości zamieszkałej. Jego zdaniem nieruchomość zamieszkała to taka, która zgodnie z klasyfikacją nieruchomości zawartą w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, służy pobytowi ludzi w celach bytowych i w szczególności obejmuje budynki rekreacji indywidualnej, pod warunkiem faktycznego zamieszkiwania i pobytu w nich mieszkańców.

Zatem jedynie taka interpretacja pozwala na przyjęcie, że mieszkańcy sezonowo korzystający z nieruchomości zabudowanych rekreacją podlegają przepisom tej ustawy i mogą korzystać z systemu usuwania odpadów dotyczącego ogółu mieszkańców.

Dodał, że rada gminy stanęła przed koniecznością wyboru najbardziej optymalnego sposobu skonstruowania systemu gospodarki śmieciami, z uwzględnieniem potrzeb społeczności lokalnej oraz przebywającej na terenie gminy sezonowo.

WSA stwierdził nieważność uchwały w kwestionowanym przez wojewodę zakresie. Sąd przypomniał zapisy ustawy o czystości, z których wynika, że w przypadku nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, obowiązek deklaracji opłat za odpady powstaje za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości zamieszkuje mieszkaniec. Natomiast w przypadku nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne, obowiązek ten powstaje za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości powstały odpady.

WSA uznał, że zapisy w uchwale, stanowią poważną modyfikację zapisów ustawowych poprzez nieuprawnione rozszerzenie obowiązku nałożonego na mieszkańców zamieszkałych w budynkach rekreacji indywidualnej – opłaty miesięcznej w opłatę sezonową. Zdaniem sądu rada gminy nie została wyraźnie upoważniona w ustawie, aby w drodze regulaminu uzależnić usuwanie odpadów z budynków rekreacji indywidualnej, od zadeklarowania przez właścicieli tych nieruchomości, wnoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, za cały sezon letni, a w sezonie zimowym według ich potrzeb. Sąd stwierdził również nieważność zapisów uchwały gminy, dotyczących upoważniona gminy do tworzenia definicji sezonu letniego i zimowego.

Podobnie orzekł 24 czerwca 2014 roku Naczelny Sąd Administracyjny. NSA był zdania, że problem gminy można uregulować przy użyciu innych rozwiązań. Uwzględniając miesięczne okresy za jakie opłaty są wymagane, możliwym jest wskazanie nazw miesięcy, w których na danym obszarze realizowany będzie obowiązek usuwania odpadów po złożeniu deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Zdaniem sądu powyższe pozwoli na jednoczesne wskazanie, że w pozostałych miesiącach, nawet przy okazjonalnych, krótkotrwałych pobytach, opłata będzie wymagana, o ile zajdzie potrzeba usunięcia odpadów, zgłoszona przez właściciela nieruchomości (II OSK 22/14).