Firmy idą do nowych biur

Zakończenie budów ok. 800 tys. mkw. biur w całej Polsce planują na ten rok deweloperzy – podaje firma doradcza CBRE. W Warszawie mają oddać 470 tys. mkw. (np. Warsaw Unit, Skyliner, Fabryka Norblina), w Trójmieście – 96,8 tys. mkw. (np. Format, Palio, 3T), we Wrocławiu – 60,5 tys. (np. MidPoint 71, Krakowska 35), w Katowicach 39 tys. mkw. (np. Silesia 4 Business, DL Center Point), w Poznaniu – 35,8 tys. (np. Nowy Rynek D), w Lublinie – 11,7 tys. mkw. (np. G7 Inter Office), w Łodzi – 15 tys. (np. React), a w Krakowie – 70 tys. mkw. (Tertium Business Park, Ocean Office Park).

Łukasz Kałędkiewicz, szef sektora biurowego w CBRE, podaje, że w 2020 r. oddano ok. 670 tys. mkw. biur, 47 proc. w Warszawie, resztę w miastach regionalnych. Podaż nowoczesnej powierzchni biurowej na koniec IV kwartału to już ok. 11,5 mln mkw. Najwięcej, niemal 5,9 mln mkw. biur, jest w stolicy. W Krakowie – ponad 1,5 mln, we Wrocławiu – ponad 1,2 mln. Do grona „milionerów" najszybciej może dołączyć Trójmiasto, gdzie jest 906,3 tys. mkw. biur.

Już wynajęte

– Budowę największej liczby obiektów deweloperzy rozpoczęli w latach 2018-2019 – przypomina Łukasz Kałędkiewicz. – Ten rok upłynie raczej pod znakiem dostarczania na rynek biur niż rozpoczynania nowych budów, co nie oznacza, że żadna się nie rozpocznie – zastrzega. W stolicy planowane jest rozpoczęcie budów co najmniej czterech biurowców (ponad 110 tys. mkw.). W miastach regionalnych na rozpoczęcie budowy czeka ok. 300 tys. mkw., najwięcej w Trójmieście i w Krakowie. – W tym roku oddaje się wiele skomercjalizowanych (co najmniej częściowo) obiektów – mówi Kałędkiewicz. Część będzie zasiedlana w tym roku. W stolicy Warta ma wejść do biurowca Unit, Allegro – do Norblina, BNB – do Lixy.

– Część wynajętych powierzchni w oddawanych w tym roku obiektach będzie zasiedlana dopiero w 2022 r. zgodnie z podpisanymi umowami – mówi ekspert CBRE. – W ten rok wchodzimy z dawką optymizmu i nadziei, głównie na to, że zgodnie z deklaracjami najemców ich decyzje zostaną odblokowane na koniec I kwartału. Liczmy też na wzrost relokacji biznesu do Polski, głównie z USA, Europy Zachodniej i Azji. Te dwa czynniki mają szansę przełożyć się na zamykanie transakcji najmu i potencjalny wzrost popytu.

Z drugiej strony praca zdalna (docelowo w modelu hybrydowym) doprowadzi do redukcji powierzchni. Część firm planuje jej zmniejszenie o ok. 20 proc., inne nawet o połowę, ale, jak podkreśla ekspert, są i takie, które nie planują zmian. Wiele firm przewiduje ekspansję biznesu.

Z badań firmy doradczej Colliers International wynika, że niemal połowa pracowników chce zachować możliwość pracy z domu jeden, dwa dni w tygodniu. – Wprowadzenie hybrydowego modelu pracy będzie oznaczać wzrost zapotrzebowania na powierzchnie flex oraz zmianę funkcji biura, które stanie się miejscem pracy zespołowej, kreatywności i nawiązywania relacji – mówi Katarzyna Tasarek-Skrok, dyrektor w dziale powierzchni biurowych w Colliers International. Jej zdaniem nieunikniony jest wzrost współczynnika pustostanów. – W Warszawie w 2020 r. przybyło 400 tys. mkw. powierzchni, w tym roku pojawi się niemal drugie tyle – mówi.

Gorący czas

To będzie intensywny rok m.in. dla Ghelamco. – Dziś jest dobry czas, aby zaczynać nowe inwestycje – uważa Jarosław Zagórski, dyrektor handlowy i rozwoju Ghelamco Poland. – Rynek nieruchomości był przegrzany, dziś łatwiej będzie o wykonawcę niż przed pandemią. Koszty wykonawstwa powinny być niższe.

Ghelamco rozpoczyna budowy biurowców: w Warszawie (ponad 47 tys. mkw.) i w Krakowie (Kreo, 24 tys. mkw.). Rośnie już Craft w Katowicach (26,6 tys. mkw.). Jednocześnie, jak mówi dyr. Zagórski, firma jest na dobrej drodze do zakończenia komercjalizacji obiektów przy rondzie Daszyńskiego w stolicy: Warsaw Hub (kompleks oddany w ub.r. jest wynajęty niemal w całości) i Warsaw Unit (wynajęty niemal w połowie, oddanie w I kwartale br.).

W gronie najemców Warsaw Hub są np. Getin Noble Bank, Standard Chartered, GATX, Atradius, Elanco, OmniOffice, GrECo Polska. Strategicznym najemcą Warsaw Unit jest Warta. Zajmie niemal 20 tys. mkw. Umowę podpisano na dziesięć lat.

– Nasze biurowce zostały docenione także przez międzynarodowe firmy doradcze z rynku nieruchomości: CBRE będzie miało siedzibę w Warsaw Unit, a Cushman & Wakefield wprowadziło się do The Warsaw Hub – wskazuje Jarosław Zagórski.

Dodaje, że ze sprzedażą firma nie zamierza się spieszyć. - Dziś nieruchomości kupują fundusze oportunistyczne szukające okazji do uzyskania niskich cen. My jednak wiemy, że mamy dobry produkt i możemy poczekać – podkreśla dyrektor Zagórski. - Niech opadnie kurz po pandemii.

HB Reavis Poland będzie się skupiać na budowie biurowców Varso Tower (70 tys. mkw.) i Forest (78 tys. mkw.). Swoją docelową wysokość wieżowce osiągną wiosną. Budowy zakończą się mniej więcej za rok.

Varso 1 i Varso 2 firma oddała w ub.r. Są wynajęte prawie w całości. – Umowy najmu w Varso 2 uwzględniają m.in. polski oddział Orsted (3,8 tys. mkw.), kancelarię prawną act BSWW (2 tys.) oraz powiększenie powierzchni biura firmy z branży technologii (1,2 tys. mkw.) – podaje Karol Wyka, członek zarządu HB Reavis Poland. – W grudniu zawarliśmy jedną z największych transakcji na warszawskim rynku biurowym. Leroy Merlin wynajmuje ponad 12,5 tys. mkw. w kampusie Forest.

HB Reavis Poland ma już podpisane kolejne listy intencyjne z najemcami. – W najbliższych miesiącach będziemy zawierać umowy z dużymi firmami, które wprowadzą się do Varso Tower i Forest w 2022 r. – mówi Karol Wyka. – Z myślą o kolejnych inwestycjach poszukujemy gruntów w dobrze skomunikowanych miejscach.

W 2020 r. firma sprzedała za 87 mln euro biurowiec Postępu 14 w Warszawie.

Skanska w ub.r. ukończyła przedostatni budynek krakowskiego kompleksu High5ive, I etap Centrum Południe we Wrocławiu, drugi budynek łódzkiej Bramy Miasta i Wave w biznesowym centrum Gdańska. W czerwcu firma podpisała rekordową umowę najmu biur w warszawskiej wieży Generation Park Y. PZU zajmie tam ok. 47 tys. mkw. – Pozyskaliśmy też wielu innych najemców, m.in. AmRest (Centrum Południe, ok. 7 tys. mkw.), Rockwool (Nowy Rynek, ok. 6 tys. mkw.) czy Spaces (Wave, ok. 3 tys. mkw.) – mówi Katarzyna Zawodna-Bijoch, prezes spółki biurowej Skanska w Europie Środkowo-Wschodniej. Na dwóch piętrach wrocławskiego Centrum Południe ulokowała się filia Uniwersytetu Coventry.

W I kwartale oddany zostanie pierwszy wysokościowiec spółki Skanska w Polsce – Generation Park Y w stolicy. W tym roku firma odda też kolejny budynek poznańskiego kompleksu Nowy Rynek. - Kontynuujemy też prace przy nowych inwestycjach - P180 tuż przy metrze Wilanowska w Warszawie, drugim budynku H2Offices w Budapeszcie, a także projektach w Pradze i Bukareszcie – mówi prezes Zawodna-Bijoch.