Nasza czytelniczka, która przeszła tę niezmiernie uciążliwą drogę, dzieli się uwagami na ten temat. Dotyczą odzyskania majątku ziemskiego oraz nieruchomości warszawskiej.
W świetle obowiązującego prawa odzyskiwanie majątku ziemskiego należy podzielić na dwie (co najmniej) części: odzyskanie zespołu pałacowo-parkowego (dworsko-parkowego) oraz odzyskanie ziemi.
Najpierw należy ustalić, czy dany zespół pałacowo-parkowy spełnia warunki zgodne z uchwałą NSA (sygn. I OPS 2/06).
To znaczy: czy został zabrany zgodnie czy niezgodnie z reformą rolną. Zgodnie to, gdy np. na terenie zespołu był, dajmy na to sad, ogród warzywny o charakterze produkcji rolnej lub obora, chlewnia czy stajnia. Niezgodnie to, gdy zespół stanowił samodzielną enklawę. Trzeba to udokumentować mapami (starymi geodezyjnymi, topograficznymi), a także podczas rozprawy administracyjnej w terenie.
Niezbędny jest wniosek do wojewody (wydział geodezji i nieruchomości). Łącznie z rozprawą administracyjną i czasem na gromadzenie dokumentacji potrzeba na to około roku. Jeżeli pozytywna decyzja wojewody nie zostanie zaskarżona do ministra rolnictwa i się uprawomocni, władający, najczęściej Agencja Nieruchomości Rolnych, wydaje właścicielom lub ich spadkobiercom już ruiny.