Do sądu nawet przed podpisaniem umowy

Liczba postępowań prowadzonych przez UOKiK przeciwko deweloperom i towarzystwom budownictwa społecznego (TBS) rośnie z roku na rok.

Do tej pory największą karę nałożono w grudniu ub.r. na J.W. Construction – 1,8 mln zł. Spółka odwołała się od wyroku do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK). Sprawa jest w toku.

– Większość decyzji UOKiK jest podtrzymywana przez sąd, przy czym w wyniku jego decyzji do rejestru klauzul niedozwolonych wpisanych zostało dodatkowych 170 postanowień stosowanych przez deweloperów i TBS – informuje Maciej Chmielowski z UOKiK.

[srodtytul]Zapisane w rejestrze[/srodtytul]

– Klauzule, które UOKiK najczęściej kwestionuje, dotyczą wyłączenia lub ograniczenia odpowiedzialności deweloperów za nienależyte wykonanie umowy. Chodzi głównie o opóźnienia w oddaniu mieszkań. Ponadto zapisy pozwalają rozwiązać umowę z powodu zwłoki w zapłacie raty bez wcześniejszego doręczenia wezwania. Inne klauzule dotyczą jednostronnych lub zawyżonych kar umownych czy zmiany umowy bez możliwości odstąpienia od niej – przede wszystkim są to zmiany ceny mieszkania lub jego powierzchni – wylicza Marcin Chmielowski.

Jednak klauzule abuzywne, jeśli pojawią się w umowie, nie są wiążące. A pomocą w identyfikacji takich zapisów jest wspomniany rejestr klauzul niedozwolonych prowadzony przez UOKiK, który liczy dziś 1551 pozycji.

– Wpis do rejestru odnosi się do wszystkich przedsiębiorców, nie tylko do tego, który daną klauzulę stosował. Obejmuje on również zapisy tożsame pod względem treści z klauzulą wpisaną, a nie jedynie brzmiące identycznie. Wątpliwości w tym zakresie ostatecznie rozstrzygnął Sąd Najwyższy w uchwale z 13 lipca 2006r. (III SZP 3/06) – wyjaśnia Dariusz Srocki, partner w kancelarii Babiaczyk, Skrocki i Wspólnicy.

[srodtytul]Wiążący regulamin[/srodtytul]

Zdaniem Krzysztofa Bramorskiego, radcy prawnego w Kancelarii BSO Prawo & Podatki, klauzule niedozwolone mogą się znajdować w samej umowie bądź też być niejako przemycane do jej treści, np. poprzez uznanie za jej część jednostronnie ustalonego przez dewelopera regulaminu inwestycji. W ten sposób postanowienia z regulaminu stają się automatycznie częścią umowy, kształtując prawa i obowiązki stron, często na niekorzyść klienta.

Osoba kupująca lokum nie może niestety wycofać się z umowy tylko dlatego, że obejmuje ona niedozwolone postanowienia umowne, np. pozbawia nabywcę prawa do odstąpienia od umowy w przypadku istotnej zmiany ceny mieszkania lub zastrzega na rzecz dewelopera prawo do jednostronnej podwyżki wynagrodzenia na podstawie uznaniowych przesłanek.

– Klient nie jest jednak całkowicie bezbronny. Może się powołać na art. 3851 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym postanowienia nieuzgodnione z nim indywidualnie nie wiążą go, czyli są bezskuteczne, ponieważ kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając przy tym jego interesy – tłumaczy Bramorski.