Czy można ujawnić numer lokalu dłużnika w spółdzielni

Czy spółdzielnia mieszkaniowa może podać do publicznej wiadomości nazwiska i adresy osób zalegających z opłatami za czynsz? Czy może zamieścić na stronie internetowej pisma skierowane do członka spółdzielni? I wreszcie – czy może żądać podania informacji o osobach zamieszkujących wspólnie z właścicielem lokalu? Nie.

Podobne praktyki stanowią jednak wciąż najczęstsze naruszenia przez spółdzielnie przepisów dotyczących przetwarzania danych osobowych. Mimo że minęło 17 lat od wejścia w życie ustawy o ochronie danych osobowych, wciąż można spotkać się z bezprawnym upublicznianiem informacji o mieszkańcach.

Czego prawo wymaga...

Każdy podmiot, który pozyskuje i następnie wykorzystuje dane osobowe w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, jest ich administratorem i tym samym ma obowiązek przestrzegania ustawy. Dane osobowe to nie tylko imię, nazwisko, adres czy numer PESEL. Ustawie podlega każda informacja, która komunikuje coś na temat określonej osoby. Tak np. do danych osobowych należy zaliczyć informację o tym, że Jan Kowalski robi zakupy w sklepie osiedlowym, żyje w związku partnerskim albo że przebywa na zwolnieniu lekarskim.

Obowiązkiem administratora danych osobowych jest przetwarzanie ich zgodnie z prawem. Pozwala ono na wykorzystywanie informacji o osobach fizycznych tylko wówczas, gdy jest to niezbędne do zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisów albo z umowy z osobą, której dane dotyczą i która wyraziła stosowną zgodę.

Spółdzielnia mieszkaniowa, jak każdy inny podmiot gospodarczy, z momentem pozyskania danych osobowych staje się ich administratorem, a zatem adresatem regulacji przewidzianych w ustawie o ochronie danych. Podstawą przetwarzania danych członków spółdzielni przez jej organy są przepisy ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy – Prawo spółdzielcze.

...a czego zabrania

Żaden z przepisów regulujących działalność spółdzielni mieszkaniowej nie zezwala na podanie do publicznej wiadomości danych osobowych jej członków. Co istotne, zgodnie ze stanowiskiem generalnego inspektora ochrony danych osobowych, do tych danych należy zaliczyć już sam numer mieszkania w zestawieniu z informacją o zadłużeniu jego właściciela względem spółdzielni.

Oznacza to, że zabronione jest upublicznianie przez spółdzielnie – głównie przez wywieszanie na tablicach ogłoszeń zlokalizowanych na klatkach schodowych – informacji o zadłużeniu czynszowym członków. Dotyczy to sytuacji, gdy z danymi mogą zapoznać się także osoby inne niż pozostali członkowie spółdzielni, którzy mogą mieć dostęp do tych informacji, najemcy lokali czy goście.

Niekiedy – zwłaszcza w obliczu sporu między spółdzielnią a jej członkiem – zdarza się, że korespondencja zawierająca dane osobowe członków spółdzielni jest ujawniana na powszechnie dostępnej stronie internetowej podmiotu. Tego typu sytuacja również jest sprzeczna z ustawą.

Również nie znajduje w prawie żadnego uzasadnienia gromadzenie przez spółdzielnię danych innych niż bezpośrednio dotyczące jej członków. Tym samym spółdzielnia nie może żądać od swoich członków przekazania danych osób z nimi zamieszkujących, a konkretnie imienia, nazwiska, daty urodzenia, numeru PESEL itp.

Dopuszczalne jest pozyskiwanie i przetwarzanie przez spółdzielnie jedynie informacji o liczbie osób zamieszkujących w lokalu członka spółdzielni.

Dane wykorzystane bezprawnie

Osoby, których dane osobowe były lub są przetwarzane przez spółdzielnię wbrew przepisom, mogą zwrócić się ze skargą do GIODO. W toku postępowania administracyjnego organ ten podejmie ewentualne działania zmierzające do przywrócenia stanu zgodnego z prawem.