Prawo budowlane: Taniej rozebrać niż zalegalizować samowolę budowlaną

Ryszard O., który bez pozwolenia na budowę przerobił garaż na lakiernię samochodową, będzie musiał zapłacić 375 tys. zł opłaty legalizacyjnej. Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, który zapadł 9 września.

Stan faktyczny

Po wszczęciu (w 2008 r.) postępowania w sprawie robót budowlanych prowadzonych przez Ryszarda O. powiatowy inspektor nadzoru budowlanego (PINB) ustalił, że inwestor dokonał przebudowy garażu bez stosownego pozwolenia.

Prace polegały na rozebraniu pierwotnego budynku i wzniesieniu nowego i większego, w którym zamontowano kabinę lakierniczą. Po dokonaniu tych ustaleń PINB nakazał rozebranie samowoli. Następnie, po dostarczeniu przez Ryszarda O. wszystkich wymaganych przepisami dokumentów, swoją pierwotną decyzję zmienił w ten sposób, że orzekł o legalizacji samowoli, ustalając jednocześnie opłatę legalizacyjną w wysokości 375 tys. zł.

W uzasadnieniu tej decyzji PINB wskazał, że wykonany bez pozwolenia obiekt należy zakwalifikować do kategorii XVII załącznika do ustawy– Prawo budowlane obejmującej budynki handlu, gastronomii i usług, jak m.in.: centra handlowe, warsztaty rzemieślnicze, stacje obsługi pojazdów, myjnie samochodowe, garaże powyżej dwóch stanowisk, budynki dworcowe i inne w nim wymienione.

A skoro tak, to zgodnie z wzorem zawartym w art. 59f prawa budowlanego (wysokość opłaty legalizacyjnej oblicza się jako stawka opłaty (S) x współczynnik kategorii obiektu budowlanego (K) x współczynnik wielkości obiektu (W). Opłata w tym konkretnym przypadku wynosi właśnie 375 tys. zł (25 000 zł x 15 x 1 = 375 000).

Ryszard O. decyzję ustalającą wysokość opłaty legalizacyjnej bezskutecznie skarżył do WSA w Gorzowie Wielkopolskim (wyrok z 13 sierpnia 2014 r., sygn. II SA/Go 446/14), a następnie złożył skargę kasacyjną do NSA.

Sądy obu instancji doszły do wniosku, że opłata legalizacyjna została nałożona prawidłowo, a w konsekwencji skargi Ryszarda O. nie zasługują na uwzględnienie.

Kasacja oddalona

– Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie pozostawia wątpliwości, że w wybudowanym samowolnie budynku została zamontowana kabina lakiernicza – uzasadniał Grzegorz Czerwiński, sędzia NSA. – I to jest wystarczający powód do zakwalifikowania budynku do kategorii XVII i wyliczenia opłaty legalizacyjnej zgodnie z przepisami prawa budowlanego – wskazywał sędzia.

Jednocześnie NSA zwrócił uwagę na problem ustalenia przez ustawodawcę opłat legalizacyjnych bardzo często przewyższających wartość dokonanej samowolnie inwestycji.

– Taka sytuacja mija się z celem legalizacji wybudowanego bez pozwolenia obiektu – wskazywał sędzia Czerwiński. I dodał, że NSA kierował w sprawie opłat legalizacyjnych wnioski do Trybunału Konstytucyjnego.

– Ten uznał jednak, że ich ustalenie na tak niebotycznym poziomie mieści się w kompetencjach ustawodawcy – wskazywał Grzegorz Czerwiński.