Dramatyczne hamowanie budowy mieszkań. Ten rok będzie jeszcze gorszy

W 2022 r. deweloperzy ruszyli z budową 115,3 tys. mieszkań – podał GUS. To o 31 proc. mniej niż rok wcześniej i o 11 proc. mniej niż w objętym pandemią i lockdownem 2020 r. Polski Związek Firm Deweloperskich zwiastuje, że i w tym roku aktywność inwestycyjna będzie ostro redukowana i liczba lokali w uruchomionych projektach wyniesie zaledwie 70–80 tys., co cofnie rynek do roku 2016 r.

Trudno się jednak dziwić, skoro branża boryka się z konsekwencjami wysokich stóp procentowych: zduszonym popytem na mieszkania i bardzo wysokimi kosztami finansowania. W 2022 r. sprzedaż lokali w sześciu największych aglomeracjach wyniosła, według JLL, zaledwie 35,2 tys., o 49 proc. mniej niż rok wcześniej, co z kolei oznacza cofnięcie się rynku do 2013 r.

Deweloperskie przyczajone tygrysy

– Bardzo niski popyt na mieszkania, spowodowany głównie ograniczeniami na rynku kredytowym, powoduje, że niemal wszyscy deweloperzy planują ograniczyć nowe budowy, wielu drastycznie, o kilkadziesiąt procent. Trzeba jednak przyznać, że zapowiadany przez PZFD poziom 70–80 tys. mieszkań rozpoczętych w 2023 r. w skali kraju wydaje się obecnie wręcz szokująco niski – komentuje Agnieszka Mikulska, ekspertka rynku mieszkaniowego w CBRE. – Takie zaciągnięcie hamulca nie może być dobre dla firm deweloperskich, ich pracowników i klientów. Pozostaje mieć nadzieję, że w drugiej połowie roku nastąpi kumulacja pozytywnych sygnałów, co spowoduje, że popyt wyraźnie odbije – dodaje.

Czytaj więcej

Budownictwo

Deweloperzy na niskich obrotach. Kowalscy porzucili kielnie

Grudzień to kolejny miesiąc bardzo niskiej aktywności firm budujących mieszkania. Inwestycje indywidualne są wręcz w zapaści.

Ekspertka wskazuje, że wciąż nieźle wyglądają statystyki, jeśli chodzi o liczbę mieszkań z pozwoleniami na budowę. W 2022 r. było to 203 tys., o tylko 5 proc. mniej niż rok wcześniej. – Liczba pozwoleń, choć w ostatnich miesiącach wyraźnie niższa, znacznie przewyższa liczbę rozpoczynanych mieszkań. To oznacza, że rezerwy pozwoleń nadal przyrastają i deweloperzy mogliby na dużą skalę uruchamiać nowe budowy, gdyby tylko otoczenie było sprzyjające – podkreśla Mikulska.

Kazimierz Kirejczyk, ekspert rynku mieszkaniowego w JLL, wskazuje, że w samej II połowie 2022 r. ruszyła budowa prawie 44 tys. lokali i gdyby branża utrzymała takie tempo, to wynik w całym 2023 r. sięgałby 90 tys. – Na rozpoczynanie nowych inwestycji w ciągu roku wpływać będą jednak informacje o bieżącej sprzedaży. Jeśli ta zacznie się wyraźnie poprawiać, a prawdopodobieństwo wejścia w życie programu kredytów o stałej subsydiowanej stopie dla nabywców pierwszych mieszkań będzie rosło, wówczas rozpoczynanie nowych inwestycji mogłoby przyspieszyć – mówi Kirejczyk.

Problem w tym, że rządowy program jest w powijakach, choć decydenci deklarowali jego wejście w życie od 1 lipca. Ze wstępnych założeń wynika, że ma objąć nie tylko rynek pierwotny, ale i wtórny oraz budowę domów. Dodatkowo, jak wskazuje Kirejczyk, nawet jeśli inicjatywa się zmaterializuje, to nie zniknie inna przeszkoda: koszty finansowania projektów, które do końca 2023 r. będą jeszcze bardzo wysokie.

– Słodko-gorzką wiadomością jest to, że w skali kraju deweloperzy mają ogromny zapas pozwoleń na budowę. Łącznie w szufladach firm to około 160–180 tys. mieszkań. Gdy popyt wzrośnie, a kredyty dla deweloperów staną się dostępniejsze, to w większości miast będzie można stosunkowo szybko uruchomić podaż – wskazuje Kirejczyk.

Dopóki stopy procentowe pozostaną na wysokim poziomie, a Komisja Nadzoru Finansowego nie pozwoli na złagodzenie kryteriów badania zdolności kredytowej, sytuacja się nie poprawi. Dziś mieszkania kupowane są za gotówkę, często w charakterze lokowania oszczędności w realiach wciąż wysokiej inflacji i nienasyconego popytu na rynku najmu.

Czytaj więcej

Opinie Ekonomiczne

Krzysztof Adam Kowalczyk: Cała nadzieja w strefie euro

Mieszkaniówka w Polsce tonie, przemysł ostro hamuje. Jedyny jasny punkt to prognozy dla strefy euro, która najprawdopodobniej uniknie wieszczonej jej recesji.