Jak Europejczycy stali się rolnikami

Badania genetyczne ludzi żyjących 5 tys. lat temu pozwoliły ustalić, jak upowszechniło się rolnictwo

Publikacja: 27.04.2012 03:41

Sztuka uprawy ziemi rozprzestrzeniła się z wraz z migracją z południowej do północnej Europy – dowodzą szwedzcy i duńscy badacze na łamach dzisiejszego wydania magazynu „Science".

Rolnictwo rozwinęło się na Bliskim Wschodzie ok 11 tys. lat temu i rozprzestrzeniało się na terenie prawie całej Europy w ciągu 5 tys. lat. Od ponad 100 lat uczeni spierali się, jak ten proces przebiegał.

– Przeanalizowaliśmy dane genetyczne z dwóch różnych kultur: myśliwych - zbieraczy i rolników, które istniały w tym samym czasie, oddalone od siebie o ok. 400 km – powiedział Pontus Skoglund z Uniwersytetu w Uppsali.

Materiał genetyczny pochodził od czterech osób żyjących przed tysiącami lat na terenie dzisiejszej Szwecji. Trzech myśliwych znalezionych na wyspie Gotlandii i rolnika z okolic Gökhem na kontynencie.

– Zaskakujące okazało się, że myśliwi – zbieracze oraz rolnicy z epoki kamienia żyjący obok siebie przez 1000 lat mieli zupełnie inne cechy genetyczne – powiedział prof. Mattias Jakobsson, także z Uniwersytetu w Uppsali.

– Rolnicy są najbardziej podobni do południowo-wschodnich Europejczyków, skąd rozpoczęło się rozprzestrzenianie rolnictwa na cały kontynent – powiedział prof. Anders Götherström. – Natomiast myśliwi i zbieracze lepiej pasują do ludów północy, bez wskazywania na konkretną grupę.

Fakt, że myśliwi i zbieracze są najbardziej podobni do mieszkańców północy, sugeruje, że te społeczeństwa zamieszkiwały Europę wcześniej, niż została zaludniona przez pierwotnych rolników.

– Wyniki sugerują, że rozpowszechnianie sztuki uprawiania roli w Europie ściśle wiąże się z migracją ludzi, którzy tę umiejętność posiedli – dodał Skoglund. – Jeśli rolnictwo rozprzestrzeniałoby się wyłącznie jako proces kulturowy, nie moglibyśmy się spodziewać rolników na północy z takim genetycznym podobieństwem do populacji z południa.

Naukowcy sugerują, że wcześni europejscy rolnicy rozeszli się po całym kontynencie, przez jakiś czas konkurowali z myśliwymi, a w końcu zmieszali się z nimi.