Konieczny wniosek o emeryturę

Zasadą jest, że ZUS może przyznać emeryturę (wcześniejszą lub w powszechnym wieku emerytalnym) po złożeniu odpowiedniego wniosku przez osobę ubiegającą się o to świadczenie.

Jedynie wówczas, gdy pobiera ona rentę z tytułu niezdolności do pracy, a ukończyła wiek 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna) przyznanie emerytury następuje z urzędu, bez inicjatywy osoby zainteresowanej.

Najlepiej na urzędowym formularzu

Wniosek o emeryturę najlepiej zgłosić na formularzu przygotowanym przez ZUS o symbolu ZUS Rp-1E. Wnioskodawca ma wtedy pewność, że podał wszystkie informacje, które potrzebne są do ustalenia prawa i wysokości świadczenia, a także jego wypłaty.

Wypełnienie formularza nie jest skomplikowane. Na wszelki wypadek warto jednak zapoznać się z instrukcją znajdującą się w końcowej jego części. Pomoże to szybciej i sprawniej wypełnić wniosek oraz uniknąć ewentualnych błędów.

Formularze wniosku o emeryturę dostępne są w każdej placówce ZUS. Można je również pobrać ze strony internetowej tego urzędu (

www.zus.pl

).

We wniosku, oprócz swoich danych osobowych, wnioskodawca musi podać informacje o pewnych faktach i zdarzeniach, które miały miejsce w przeszłości (np. czy zgłaszał dotychczas wniosek o emeryturę lub rentę, czy występował z wnioskiem o ustalenie kapitału początkowego i czy pobierał to świadczenie, czy pobiera zasiłek chorobowy itd.).

Wnioskodawca deklaruje się również co do przyszłych zamiarów (np. czy zamierza wykonywać działalność zarobkową po przyznaniu świadczenia, a jeśli tak, to jak wysoki przychód będzie osiągał).

Ważna informacja dla osób, które są członkami OFE, ale chcą wystąpić z funduszu (nie istotne, czy w celu przyznania emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej, czy celem zastosowania mieszanego sposobu obliczenia emerytury).

Osoby te nie składają odrębnego oświadczenia w sprawie przekazania środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa. Wypełniając formularz wniosku o emeryturę, powinny jedynie zaznaczyć odpowiednią kratkę w części II pkt 3 formularza.

Z dużą ostrożnością należy podejść do wypełnienia pkt 5 w części II wniosku o emeryturę. Wskazuje się tam wariant ustalenia podstawy wymiaru świadczenia. A konkretnie trzeba podać lata, z których ZUS ma wziąć zarobki do jej ustalenia. Jeśli wnioskodawca nie jest pewien, które lata są dla niego najkorzystniejsze, powinien zaznaczyć ostatnie pole („na podstawie przedłożonych dokumentów proszę o wybranie najkorzystniejszego wariantu”).

Wnioskodawca urodzony przed 1 stycznia 1949 r. powinien koniecznie zaznaczyć we wniosku o emeryturę (w pkt 6 części 2), czy wnosi o obliczenie świadczenia według nowych zasad. Przypominam, że taka możliwość przysługuje mu na warunkach przewidzianych w art. 55 ustawy emerytalnej.

Jednym z wymogów jej zastosowania jest jednak zgło-szenie wniosku o obliczenie świadczenia na nowych zasadach. Jeśli takiego wniosku nie złoży (najpóźniej do czasu uprawomocnienia się decyzji), nie będzie już mógł w przyszłości liczyć na zastosowanie przez ZUS nowego sposobu obliczenia świadczenia.

Po pomoc do pracodawcy

Na żądanie ubezpieczonego wniosek o emeryturę może wypełnić za niego płatnik składek (np. pracodawca). Jest on do tego zobowiązany przepisami ustawy emerytalnej. Co więcej, musi wtedy skompletować całość dokumentacji emerytalnej i przesłać ją do ZUS najpóźniej na 30 dni przed zamierzonym przejściem pracownika na emeryturę.

Jeśli wniosek składany jest za pośrednictwem pracodawcy, w  górnej części 1. strony powinien on umieścić własną pieczątkę i podpis oraz wskazać datę jego sporządzenia. Wskazanie tej daty jest bardzo istotną kwestią dla pracownika. ZUS uwzględni tę datę, ustalając, od kiedy przyznać emeryturę.

Obowiązek przygotowania wniosku o emeryturę i przesłania go do ZUS w odpowiednim terminie i z niezbędnymi załącznikami nie dotyczy wniosku o nową emeryturę dla osoby urodzonej po 31 grudnia 1948 r. (w powszechnym wieku emerytalnym lub wcześniejszej przewidzianej w  art. 184 ustawy emerytalnej).

Wniosek ten osoba zainteresowana powinna zgłosić bezpośrednio w ZUS. Warto jednak zaznaczyć, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby pracodawca przygotował na żądanie pracownika dokumentację emerytalną (i przesłał ją do  ZUS) nawet wtedy, gdy nie ma takiego obowiązku nałożonego przez ustawę. Wówczas jednak, ustalając dzień zgłoszenia wniosku, ZUS nie uwzględni daty jego sporządzenia przez pracodawcę.

Wniosek o emeryturę musi zostać podpisany przez wnioskodawcę. I to w dwóch miejscach: pod częścią II i pod częścią III tego wniosku. Podpis musi być czytelny i składany jest pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Oznacza to, że w  przypadku podania nieprawdziwych danych osobie wnioskującej mogą grozić sankcje karne.

Trzeba pamiętać o załącznikach

Dokumenty, które należy dołączyć do wniosku, zależą od rodzaju emerytury, o którą ubiega się wnioskodawca. Najwięcej dokumentacji musi zebrać wtedy, gdy ubiega się o  emeryturę przyznawaną i  obliczaną według dotychczasowych zasad. I to niezależnie od tego, czy jest to emerytura w podstawowym czy w obniżonym wieku emerytalnym.

Przypomnijmy, że emerytura na dotychczasowych zasadach przysługuje osobom urodzonym przed 1 stycznia 1948 r.

Mogą ją także uzyskać urodzeni w latach 1949 – 1968, którzy do końca 2008 r. spełnili warunki wymagane do przyznania wcześniejszej emerytury i wniosek o to świadczenie zgłosili przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego. Przyznanie takiej emerytury uzależnione jest od  liczby udowodnionych okresów składkowych, nieskładkowych i rolnych.

Wysokość świadczenia zależy natomiast zarówno od ilości tych okresów, jak i od rozmiaru wynagrodzeń uzyskiwanych w czasie kariery zawodowej. Dlatego też osoby ubiegające się o emeryturę ustalaną na dotychczasowych zasadach powinny przedłożyć dokumenty potwierdzające staż i zarobki. Do wniosku trzeba też – w takiej sytuacji – dołączyć kwestionariusz przebytych okresów składkowych i nieskładkowych.

Wspomnianą dokumentację trzeba również czasami przesłać przy wniosku o emeryturę ustalaną na nowych zasadach dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., które ukończyły powszechny wiek emerytalny.

Osoby, które obawiają się, że niskie zarobki uzyskiwane w czasie kariery zawodowej obniżą ich świadczenie poniżej minimalnej gwarantowanej kwoty, powinny dołączyć do wniosku dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe. ZUS podwyższa bowiem nową emeryturę do najniższego świadczenia, jeśli wnioskodawca udowodnił staż w wymiarze co najmniej 20 lat składkowych i nieskładkowych (dla kobiet) i 25 lat tych okresów dla mężczyzn.

Dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe przebyte do 31 grudnia 1998 r., a także wysokość wynagrodzeń w tym okresie należy również dołączyć w przypadku, gdy nie był dotychczas składany wniosek o ustalenie kapitału początkowego. Dotyczy to zarówno tych, którzy ubiegają się o nową emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym, jak i tych, którzy występują z wnioskiem o emeryturę w obniżonym wieku na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej.

Jeśli przyznanie emerytury zależy od posiadania odpowiedniego stażu pracy w szczególnych warunkach lub w  szczególnym charakterze, do  wniosku o to świadczenie należy dołączyć dokumenty potwierdzające taki staż.

To samo dotyczy osób, które wnioskują o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym obliczaną na nowych zasadach, a były zatrudnione odpowiednio długo przy pracach „szczególnych”. Jeśli nie nabyły wcześniejszych uprawnień emerytalnych, przysługuje im rekompensata za pracę w  szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywaną do końca 2009 r.

Aby ZUS mógł obliczyć taką rekompensatę (jako dodatek do  kapitału początkowego), również powinny dołączyć dokumenty potwierdzające staż pracy w  szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Uwaga!

Wszelkie dokumenty wymagane do przyznania emerytury i ustalenia jej wysokości trzeba przedłożyć w oryginale.

Kopie mogą zostać uwzględnione tylko wtedy, gdy zostały poświadczone przez notariusza, konsula albo adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub doradcę podatkowego.